Identiteit in Ontwikkeling Pedagogisch Beleid 15 september 2012 Katholiek Hoger Instituut voor Opvoedkunde vzw Identiteit in Ontwikkeling Pedagogisch Beleid 15 september 2012 Johan Kets

Beleidsvoerend vermogen Decreet Kwaliteitszorg Succesvol schoolbeleid: Doeltreffende communicatie Ondersteunende relaties Gedeeld leiderschap Gezamenlijke doelgerichtheid Responsief vermogen Innovatief vermogen Reflectief vermogen Geïntegreerd beleid http://www.antwerpen.be/eCache/OND/81/51/601.html

3. School als organisatie Schoolcultuur Normen, structuren en procedures Schooltypes

Schoolcultuur Waarden & Normen Structuren Procedures Aspecten meningen / verwachtingen gemeenschappelijk Waarden & Normen interpretatieschema gedragscode Structuren groepen formeel - informeel Procedures aanpak werkwijze Aspecten symbolen, rituelen, taalgebruik

Living-apart-together Professionele instelling Familieschool Professionele instelling Gezamenlijk doel Geen Gewoon zijn Veel leerlingen (of behoud) Sterke missie Directie Onzichtbaar Administrator Grootvader Architect Deskundige Team Los-zand-team Elk in zijn klas Dorpsfanfare Meedenken Prof. steun Overleg Weinig Spontaan Niet gepland Structureel ingebouwd Vernieuwing Weinig kans Wie iets nieuw wil proberen, mag Logische zaak (Katrien Staessens – KUL)

4. Leiding geven Situatieschets Leiderschapsstijl Directeurstypes Gedeeld leiderschap

Leiderschap gericht op PERSONEN: Aanmoediging - bevestiging Vriendelijkheid - hartelijkheid Luisteren Gevoelens en groepsprocessen Spanningen verminderen – bemiddelen Standpunten accepteren - compromis zoeken. Leiderschap gericht op de TAAK: Initiatief nemen Ideeën, plannen en doelen Problemen & oplossingen Meningen & opinies verzamelen Informatie zoeken & doorgeven Activiteiten coördineren Groep vertegenwoordigen

Het schoolhoofd als… Grootvader Architect Figurant Rolop-vatting als gelijke informeel contact behulpzaam verantwoordelijke prof. omgang deskundig weinig communicatie geen verwachtingen administratie Prof. cultuur geliefd organisatie/relaties gemoedelijk duidelijke visie houdt toezicht deskundigheid afwezige eilandenschool middelmatigheid Vernieu-wing geen voortrekker laat lkn. vrij hoge eisen motiveert geïntegreerd Familieschool Prof. instelling Los zand (K. Staessens)

Goed leiderschap Missie concretiseren Gezamenlijke doelgerichtheid (Geert Devos) Missie concretiseren Gezamenlijke doelgerichtheid Samenwerking stimuleren Besluitvaardig – gerichte druk Hoge verwachtingen Voorbeeldfunctie Goed communiceren Participatie stimuleren Ondersteuning bieden

Onderwijskundig leiderschap (Vanhoof & Van Petegem) Visie op schooldoelen Visie op leiding geven Informeren over vernieuwingen Nieuwe ideeën stimuleren Evaluatiebeleid uittekenen (lln. – lkn.) Nascholing stimuleren Toegankelijk voor onderwijsdiscussie Onderwijstijd bewaken Aangenaam werkklimaat creëren Activiteiten sporen met pedagogisch project

Delegeren Waarom? Drempels Voorwaarden Valkuilen kwaliteiten teamleden ontplooiingskansen betrokkenheid meerdere ‘leiders’ werk spreiden (tijd vrijmaken) Drempels wat we zelf doen… niemand overbelasten overzicht behouden vertrouwen, risico lopen vragen teamleden Voorwaarden duidelijkheid bereidheid taakomschrijving ondersteuning Valkuilen wat - niet hoe geen bijhorende bevoegdheid ondoordacht ‘ja’ communicatie naar team onaantrekkelijke taken

5. Kwaliteit bewaken Kwaliteitszorg Reflectief vermogen Zelfevaluatie Output

P D C A Een goede les Kwaliteitszorg planning beginsituatie leerplan concrete doelen essentie langetermijnplanning aansluiten bij… pedagogisch project haalbare doelen prioriteiten PLANNEN P veilig leerklimaat duidelijke instructie activiteit - inbreng ondersteuning differentiatie openheid - vertrouwen wie – wat - wanneer participatie ondersteuning verschillen aanvaarden UITVOEREN D reflectie probleemoplossend evaluatie feedback reflectie: proces / product oplossingen afwegen feedback EVALUEREN C bevestigen bijsturen synthese borgen wat goed loopt bijsturen waar nodig integreren BIJ STUREN A

Kwaliteitszorg Plannen Verbeteren / Borgen Doen Evalueren

Weten wat je wil bereiken Nog beter willen worden Kwaliteitswijzer Doelgerichtheid Ondersteuning Weten wat je wil bereiken Organisatie en hulp tijd en middelen motiveren - ondersteunen procedure - taakverdeling duidelijke doelen criteria voor succes Doeltreffendheid Ontwikkeling Resultaat halen Nog beter willen worden doelen bereikt? beter voor leerlingen? reflectie: resultaat aanpak borgen wat goed is verbeteren - bijsturen nieuwe prioriteiten

Reflectief vermogen Een essentiële voorwaarde… ... binnen het ‘primair proces’ resultaat + eigen handelen functiebeschrijving kwaliteitskaart gericht op actie  cyclisch proces … met kinderen kerndoel verduidelijken + evalueren co-evaluatie  zelfevaluatie evaluatiecriteria vooraf bespreken … op schoolniveau bereidheid jezelf in vraag te stellen verbeterpunten niet als bedreiging zien evaluatie acties, formeel overleg, hospiteren, …

Zelfevaluatie … een verplichting … Decreet ‘kwaliteit van onderwijs’ (08.05.2009): “Elke onderwijsinstelling onderzoekt en bewaakt op systematische wijze haar eigen kwaliteit. De instelling kiest zelf de wijze waarop ze dit doet.”

Zelfevaluatie … een proces, … geïnitieerd door de school zelf … (P. Van Petegem) … een proces, … geïnitieerd door de school zelf … reflectieproces is belangrijker dan rapport ... welgekozen participanten … niet steeds het volledige team soms andere betrokkenen … op systematische wijze … … beschrijven en beoordelen … … nemen van beslissingen … zelfevaluatie is niet het einddoel

ZE - Instrumenten Nederland Vlaanderen KIK = Kwaliteit in Kaart Kwaliteitsmeter Primair Onderwijs ZEBO = Zelfevaluatie Basisonderwijs ZEK = Zelfevaluatiekader Vlaanderen GOK: beginsituatieanalyse + zelfevaluatie SION = School In Ontwikkeling IZES = Instrument voor ZElfevaluatie van Scholen KLOSC VIGeZ  gezondheidsbeleid Zelfevaluatie Beleidsvoerend Vermogen Onderzoek beleidsvoerend vermogen VVKBaO

ZE - Procesvoorstel Introductie op teamvergadering Planning wie ‘trekt de kar’? startvraag: wat willen we weten = concrete vraag! hoe te weten komen? wanneer tevreden? wat met het resultaat? tijdsplanning Toelichting aan team Individuele afname Verwerken gegevens Teambespreking Zelfevaluatierapport

ZE – Een probleem! ‘Zelfevaluatie binnenstebuiten’ – Vanhoof - 2008 Openheid, je kwetsbaar opstellen, … Tijdrovend, soms moeilijk Schoolcultuur ‘Doen en handelen’  reflectie Lesopdracht  schoolfunctioneren Zelfevaluatie ‘omdat het moet’ Ontwikkelingsperspectief  verantwoording Differentiatie tussen scholen Tijd en middelen

ZE – aandachtspunten Vanuit de eigen visie op kwaliteit Gefaseerd pedagogisch project niets zomaar overnemen Breed kijken enquête, interview, observatie, documenten, resultaten, … team, ouders, leerlingen, schoolbestuur, clb, … Opgepast voor redeneerfouten! Overleg = visieontwikkeling Gefaseerd deelaspect  totale schoolwerking subjectieve onderwijstheorie Niet ‘zomaar tussendoor’ bekijken als vernieuwingsprioriteit tijd, planning, nascholing, ondersteuning

Output Complementair aan zelfevaluatie Inschatting proces  opbrengsten Wederzijdse validering Outputdossier  outputbeleid

Output - leerlingenresultaten Eigen / methodegebonden toetsen eerder voor klas- en leerlingniveau relatie met de leerplandoelen? vergelijkbaar over de leerjaren heen (meetschaal)? Leerlingvolgsysteem meetschaal  voortgang volgen normering  vergelijken met ruimere groep Interdiocesane proeven vergelijken met referentiegroep schoolrapport + suggesties voor analyse en bijsturing beperkt aantal onderwijsdoelen Peilingen overheid  haalbaarheid eindtermen brochure met analyse paralleltoetsen en feedbackrapport

Output – Andere indicatoren Resultaten vervolgonderwijs relateren aan gegeven advies liefst ruime periode (2 jaar) – details leergebieden overleg leerkrachten Tevredenheid ouders – leerkrachten - leerlingen eigen inschatting verbreden soms andere normen Getuigschrift Basisonderwijs ‘leerplandoelen zijn in voldoende mate bereikt ‘ niet enkel wiskunde en Nederlands criteria vaak te vaag

Output zegt niet alles Betrouwbaar en valide? Soms moeilijk meetbaar correcte afname, vrij van meetfouten dekkend voor de beoogde doelen Soms moeilijk meetbaar houdingen – vaardigheden toetsen bij jonge kinderen gemakkelijk meetbaar  waardevol Input en context betere leerlingen  toegevoegde waarde? vernieuwingsprioriteit ≠ onmiddellijk resultaat Resultaat, maar niet om het even hoe!

T-kaart Mondelinge Presentatie 1. Interessant Foto’s of diagrammen gebruiken Hou het kort 2. Gemakkelijk te volgen Gebruik kleine kaartjes voor notities Doe het rustig aan Gebruik voorbeelden bij je uitleg Zorg dat je een conclusie hebt We kennen onmiddellijk het onderwerp 3. Sprekersgedrag Kijk naar het publiek Men moet je kunnen horen Gebruik veel expressie Sta rechtop

Vincent van Gogh kan beter (10 punten) voldoende (15 punten) prima gedaan (25 punten) Presentatie (max 25 punten) Te zacht gepraat rommelige presentatie Was goed verstaanbaar, presentatie was redelijk Was goed verstaanbaar, duidelijke presentatie. Muurkrant (max 25 punten) Er zitten spelfouten in en de muurkrant was niet heel netjes Er zaten bijna geen spelfouten in de muurkrant. De muurkrant ziet er netjes uit. Zonder spelfouten en een perfecte muurkrant. Samenwerking (max 25 punten) De taken waren niet goed verdeeld. Er was veel discussie. De taken waren redelijk verdeeld en af en toe hadden jullie hulp nodig. De taken waren prima verdeeld en jullie konden zelfstandig uit de voeten. Journalistiek (max 25 punten) Niet alle 10 de schilderijen stonden er op. Niet alle informatie klopte. De schilderijen stonden er allemaal op maar niet alle informatie klopte. De schilderijen stonden er allemaal op. Alle informatie klopte. http://vincent-van-gogh.webkwestie.nl/

Dieren in de Ardennen: identiteitskaart maken 1) Inhoudelijk 20 punten *Kloppen de gegevens op de identiteitskaart? *Is het antwoord begrijpbaar voor kinderen? *Is de inhoud volledig? 2) Grammatica en spelling 5 punten *Klopt de zinsbouw? *Staan er spelfouten in? *Werd voldoende gebruik gemaakt van de spellingscontrole van de tekstverwerker? 3) Gebruik van afbeeldingen 5 punten *Passen de afbeeldingen bij de inhoud? *Zijn er niet te veel of te weinig afbeeldingen? *Zijn de afbeeldingen duidelijk? 4) Voorstelling voor de klas 20 punten *Is de inhoud van de identiteitskaart vlot gekend? *Wordt het luisterpubliek aangekeken en betrokken in de voorstelling? *Wordt er gebruik gemaakt van materialen (foto's, voorwerpen, opgezet exemplaar,...)? http://www.sip.be/webquest/Ardensdierenplezier/index.html

Redeneerfouten… Het is niet zo dat … omdat … iets waar is iemand dat zegt iets altijd zo is het in dit geval wel klopt A de oorzaak is van B A en B tegelijk voorkomen iets geldt voor elke teamlid dit het ‘gemiddelde antwoord’ is iedereen ervan overtuigd is enkele teamleden dit denken iets zo is we het nog niet anders meemaakten iemand gelijk heeft hij zinvolle argumenten aanbrengt naar Jan Vanhoof – Hoe maak ik zelf een zelfevaluatie-instrument?

IDP: output school opvolgen

Resultaten bij overstap SO