LEA en Zorg: ZAT’s als voorwaarde voor passende onderwijstrajecten in goede afstemming met CJG en borging in LEA Gerard Bouma www.zat.nl

We bespreken: Zorg- en adviesteams t.b.v. leerlingenzorg en passende onderwijstrajecten Gemeente als belangrijk(st)e partner: CJG en regierol Passend onderwijs Bestuurlijke borging in Lokale LEA Randvoorwaarden en succesfactoren LEA Format voor onderwijs en gemeenten

Essentieel voor dit alles Belang onderwijs: versterken!!! Landelijke kaders: regionale uitwerking Niemand kan het alleen: samenwerken School, thuis, vrije tijd: aanpak gehele systeem Inhoudelijke ontwikkelingen: bestuurlijk borgen (LEA)

Urgentie Nog vele leerlingen in de knel Samenhang?! per 2011: Zie de beleidsbrieven OCW + PJG Centra voor Jeugd en Gezin Passend onderwijs Zorg- en adviesteams Zonder verbinding geen effectieve aanpak Partners: gemeente(n) en onderwijs (ook voor afstemming zorgcoördinatie/regierol)

Essentieel: verbinding via onderwijs (ZAT) Belangrijkste leefmilieu / opvoedingsdomein naast het gezin Vindplaats voor alle kinderen van 4 tot 18 (23) jaar Belangrijkste signaleerder van problemen bij kinderen én ouders Informant / dossierdrager; veel informatie over het kind Professionele samenwerkingspartner voor hulpverleners Laagdrempelige toegang: door zorg op of via school groter bereik van ouders die zorg nodig hebben maar die niet krijgen / vinden Plaats waar preventieve programma’s aangeboden kunnen worden Oplosser van problemen, schoolsucces belangrijke beschermende factor Klant; leerkrachten hebben handelingsadviezen nodig

ZAT voor(waarde) aansluiting leerlingenzorg en (jeugd)zorg Zorg- en adviesteam: multidisciplinair team, waarin lokale zorg en jeugdzorg samenwerken met het onderwijs. Doel van een ZAT: kinderen en ouders, waarbij op school problemen gesignaleerd worden, vroegtijdig, snel, effectief en samenhangend zorg bieden door het lokale aanbod dicht rond de school te organiseren. In het ZAT participeren: Onderwijs (zorgcoördinator - voorzitter) (School-)maatschappelijk werk Jeugdarts/-verpleegkundige Bureau jeugdzorg Speciaal onderwijs (REC’s) Leerplicht/rmc Politie en anderen………………..

Taken van het ZAT: Preventie en vroegsignalering Advies en consultatie voor ouders, jongeren en school Screening / vraagverheldering Aanvullend onderzoek / diagnostiek Licht ambulante hulp bieden Voorbereiding indicatiestelling en afstemming indicatiestelling REC - BJZ Toeleiding naar overige lokale voorzieningen of jeugdzorg Voorbereiden van gecombineerde onderwijs-zorgprogramma’s Afstemming / coördinatie van zorg Belangrijk: nabij school en voldoende uitvoeringscapaciteit.

Stand van zaken ZAT-VO 1 ZAT’s in 92% van de scholen/schoollocaties % meest deelnemende instellingen/partners in ZAT-VO: 2007 2006 2005 jeugdarts/schoolverpleegkundige 85 78 70 leerplicht 84 75 69 (school-)maatschappelijk werk 71 65 64 bureau jeugdzorg 59 57 52 politie 30 26 21

ZAT’s als voorwaarde voor continuüm van (leerling-)zorg: Onderwijszorg en ZAT per school en/of samenwerkingsverband Ontwikkeling naar passend onderwijs: alle zorgleerlingen via ZAT in beeld voor overgang PO-VO-MBO en toeleiding naar SO/VSO en onderwijs-zorgarrangementen(Rebound) Samenhang met lokale jeugdbeleid, vereist afstemming CJG met/op ZAT Samenhang Wet op de Jeugdzorg, vereist afstemming ZAT met Bureau Jeugdzorg

Basismodel CJG Centrum voor Jeugd en Gezin Bundeling van: Jeugdgezondheidszorg 5 WMO functies Vroegsignalering, het geven van informatie en advies, toeleiding naar hulp, bieden van licht pedagogische hulp (zoals schoolmaatschappelijk werk) en coördinatie van zorg. Schakel met de ZAT’s Schakel met Bureau Jeugdzorg

ZAT’s en CJG Het ZAT vervult al een rol m.b.t. 5 de gemeentelijke taken voor alle 4-18(23) jarigen Nu worden CJG’s opgezet met deels vergelijkbare doelen en functies Voorkom inrichting afzonderlijke kolom in gemeente(n) Neem ZAT’s als uitgangspunt en laat CJG (en overige lokale netwerken) aanvullend hierop werken om goed aan te sluiten bij de vraag van (leerplichtige) kinderen en de ouders

ZAT’s en CJG CJG vooral van belang voor: Afstemming zorg voor -9 maanden tot 4 jaar bundeling lokaal aanbod: opvoedingsondersteuning, JGZ en (S)MW Coördinatie van zorg via verwijsindex ZAT´s zijn hét casuïstiekoverleg op lokaal niveau; dicht bij de signaleringsplaats, noodzakelijke partners sluiten aan CJG neemt deel aan ZAT´s, bijvoorbeeld via de jeugdarts en (school-) maatschappelijk werk LEA benutten voor borging inzet lokale partijen in ZAT en relatie ZAT - CJG

Passend onderwijs Van afzonderlijke ontwikkeling per PO, VO en SO Naar samenhang en samenwerking in regio Met PO, VO en (V)SO (en MBO) Passende onderwijs trajecten en passende onderwijs-zorgarrangementen, met inzet partners ZAT’s als ‘continuüm van onderwijszorg’ Eén loket integrale indicatiestelling Prikkel Zorgplicht Scheiding aanmelding en inschrijving Positie ouders verbeterd

Lokale educatieve agenda en onderwijszorg Niet langer OGOO, dat vooral ging over huisvesting en geld LEA vanaf 2006 verplicht overleg gemeente+onderwijs Thema’s LEA Bestrijden onderwijsachterstanden Bevorderen integratie en tegengaan segregatie Pleidooi om vooral ook inhoudelijke samenwerking te agenderen, zoals ZAT-ontwikkeling Passend Onderwijs Aandacht voor overgangen voorschools-PO-VO-(V)SO-MBO Voorkomen voortijdige schooluitval Afstemming ZAT-CJG

LEA voorwaarden voor succes Deelnemers: gemeente en onderwijs Inhoud centraal (wat-vraag) Samenwerken: investeer in vertrouwen Consistente agenda Heldere keuzes: prioriteer Concrete afspraken: educatief convenant Proces: reorganiseer overbodig beleids- en uitvoeringsoverleg

LEA voorwaarden voor succes Interne samenhang gemeente wethouder jeugd Sterke rol beleidsmedewerkers investeer in kennis Monitoring voor beleids- en uitvoeringsevaluatie Open communicatie Regisseur met kennis, vaardigheden en visie Aandacht voor zorg bij schoolbesturen faciliteer/mandateer coördinator Informeer gemeenten over passend onderwijs LEA/REA Gemeenten en autonomie schoolbesturen: Transparantie en wederkerigheid Kleine gemeenten en t.b.v. passend onderwijs: werk maken van REA