Gezondheidsbeleid… SO Marleen Raeymaekers – Anja Serckx – Michel Vertriest

Visie Minister van Onderwijs Preventief gezondheidsbeleid is één van de prioriteiten in regeerakkoord Vlaamse regering… Gezondheidsbevordering in scholen = samenwerking van ministeries Welzijn, volksgezondheid en gezin Landbouw Cultuur, jeugd en sport Onderwijs

Visie Minister van Onderwijs Protocol afgesloten met VLOR Uitschrijven van een strategisch en operationeel plan Organiseren van een gezondheidswedstrijd voor alle scholen

Visie Minister van Onderwijs Doel: Kinderen en jongeren zo vroeg mogelijk aanleren hoe ze gezond van geest en lichaam kunnen worden en blijven.

Visie Minister van Onderwijs Gekoppeld aan: Gelijke kansen Rijkere mensen zijn gezonder en leven langer dan arme mensen “Een gezond lichaam, een scherpe geest en een realistisch en positief zelfbeeld zijn essentieel om de samenleving met gelijke kansen binnen te stappen.”

Visie Minister van Onderwijs Gezondheidsbeleid in de scholen: Start 1 september 2007 Een beleid ≠ Enkel en alleen een uitgeschreven gezondheidsplan Zinvol om een overzicht te bewaren Een beleid = De school denkt regelmatig na over de gezondheid van haar leerlingen De school doet systematisch dingen om de gezondheid van haar leerlingen te bevorderen.

Visie inspectie Mevr. Els Gallin – coördinerend inspecteur Toelichting op infosessie “Vitaminen voor een gezondheidsbeleid op school”.

Hoe kijkt de inspectie naar het gezondheidsbeleid op scholen? Visie inspectie Hoe kijkt de inspectie naar het gezondheidsbeleid op scholen? Op vraag van Minister Frank Vandenbroucke Steekproef – doorlichting 2de ronde 215 basisscholen 82 secundaire scholen

Onderzoekskader is gebaseerd op: Visie inspectie Onderzoekskader is gebaseerd op: Enerzijds bestaande eindtermen en ontwikkelingsdoelen SO: gezondheidseducatie in VOETEN Anderzijds op hygiëne, bewoonbaarheid en veiligheidsbeleid.

Visie inspectie Eindtermen thema’s: Hygiëne Voeding Genot- en/of geneesmiddelen Veiligheid en EHBO Stress en emoties (ook pesten) Rust, beweging en houding (ergonomie)

Visie inspectie Onderzoeksvragen: Welke thema’s worden behandeld? Hoe werkt een school aan het gezondheidsbeleid? Welk beleid voeren de scholen? Leggen de scholen eigen accenten? Passen de scholen een systeem van kwaliteitszorg toe?

Gevolgde methodologie Visie inspectie Gevolgde methodologie VIG Vlaams Instituut voor Gezondheidspromoties Goed beleid is gesteund op: Voorlichting Reglementering Acties Participatie Netwerking (contact met externe partners) Kwaliteitszorg

Besluiten uit steekproef Visie inspectie Besluiten uit steekproef Participatie is vaak beperkt tot de leraren Aansluiting BaO en SO is niet verzekerd Scholen doorlopen geen volledige kwaliteitscirkel Er wordt geen integraal beleid gevoerd Vooral acties en informatieverstrekking Externen: vaak om acties te voeren

Visie inspectie De haalbaarheid In vraag gesteld Inspectie wil zeker deze discussie openen Veel doelen, veel beleidsindicatoren en hoge verwachtingen. Wordt vervolgd…

Visie inspectie Vervolg onderzoek Geen onmiddellijke herhaling van dezelfde bevraging Komt nog wel aan bod tijdens de doorlichtingen SO: VOETEN en VOOD

Visie inspectie Ter informatie Huidige inspectieronde (ronde 2) eindigt op 31 december 2008 Ongewijzigde instrumenten Volgende inspectieronde (ronde 3) start op 1 januari 2009 Herschrijven van instrumenten

Gezondheidsbeleid OZCS Vorselaar Vanaf september 2007 stappen zetten om een schooleigen gezondheidsbeleid uit te stippelen √ Er gebeurt al heel wat in onze scholen rond gezondheid. √ Heel wat nuttige informatie en inspiratie is verkrijgbaar : b.v. op www.gezondopschool.be

Gezondheidsbeleid OZCS Vorselaar Doel infosessie: Onze scholen een achtergrondkader bieden van waaruit elke school voor zichzelf een “gezondheidsbeleidsplan” kan uitwerken Een model van “gezondheidsinventaris” aanreiken om wat reeds op elke school wordt gerealiseerd in kaart te brengen

Gezondheidsbeleid OZCS Vorselaar Dossier gezondheidsbeleid is gesteund op documenten van: VLOR (Vlaamse Onderwijsraad) VIG (Vlaams Instituut voor Gezondheidpromotie) LOGO (Lokaal Gezondheidsoverleg) VSKO (Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs) VVKBaO (Vlaams Verbond Katholiek Basis Onderwijs) VVKSO (Vlaams Verbond Katholiek Secundair Onderwijs)

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Kinderen krijgen de kans om: een gezond gedrag te leren een groot deel van hun jeugdjaren op een gezonde wijze te beleven met hulp of onder invloed van thuis peer group / buurt school

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Duidelijke relatie tussen: Gezondheid leerlingen Welbevinden leerlingen Studieresultaten leerlingen

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Hoe komt gezondheid aan bod op school ? In de klas via leervakken AV : godsdienst, biologie, Nederlands, LO,.. TV en PV : huishoudkunde, omgangskunde, sport,.. …

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. In de klas/klasoverstijgend via thema’s/projecten Sociale vaardigheden (b.v. leefsleutels) Seksualiteit Roken, alcohol, medicatie en drugs Lichaamshygiëne Gezonde voeding Verkeersveiligheid …

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Op schoolniveau via afspraken en schooleigen aanbod middagrefteraanbod en automatenbeleid groepsafspraken in het schoolreglement activiteitenaanbod tijdens de recreaties en na de schooluren milieuwerkgroep met leerlingenparticipatie vertrouwensleraren,…

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Externe organisaties bieden hulp via workshops en lezingen, didactische pakketten, informatiebrochures, navorming,…

Een gezondheidsbeleid op school Het beoogde effect gezondheidsbeleid vergroten kan mits kennis van de school- en doelgroepbehoeften en hierop aansluiting zoeken via gerichte actie de mogelijkheid tot structureel overleg een stevig draagvlak (E= K x A) aandacht voor evaluatie en bijsturing

Een gezondheidsbeleid op school heeft oog voor de huidige maatschappelijke en onderwijsontwikkelingen.

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen. Aandacht voor: vakoverschrijdende thema’s participatiecultuur een behoeftegestuurd schoolbeleid leerzorg en welbevinden reglementering en ondersteuning van het maatschappelijk veld en de overheid

Een gezondheidsbeleid op school vaststellingen en bedenkingen Heel wat gezondheidsaspecten zijn vastgelegd : HACCP-normen aspecten van zorgbeleid beleidscontract school - CLB (verzekerd aanbod) veiligheid en preventie arbeidsgeneeskundige onderzoeken,…

Een gezondheidsbeleid op school En nu gezond aan de slag ! Hoe concreet aanpakken ? vertrek van een globaal kader en weet wat er al is ; leg dan eigen accenten volgens de schooleigen context

Een gezondheidsbeleid op school doel. Gezondheidseducatie in de klas/klasoverstijgend is er al aanvullen en omkaderen via een gezondheidsbeleid op schoolniveau met aandacht voor de specifieke schoolcontext.

Een gezondheidsbeleid op school En nu gezond aan de slag ! Een gezondheidsbeleid is meer dan het voorkomen van ziekte of betrachten dat iedereen zich lichamelijk gezond voelt DOEL = “welbevinden” op lichamelijk, sociaal en psychisch vlak

Een gezondheidsbeleid op school En nu gezond aan de slag ! Een gezondheidsbeleid is dus breed diversiteit qua inhoud, methodiek en aanpak

Een gezondheidsbeleid op school En nu gezond aan de slag ! Vertrekpunt is een globaal kader binnen het opvoedingsproject en prioriteitenbeleid van de eigen school een specifieke visie omtrent gezondheidsbeleid ontwikkelen Actieplan volgens behoeften en prioriteiten van de school

Een gezondheidsbeleid op school En nu gezond aan de slag ! Een gezondheidsbeleid werkt op drie niveaus : klas school schoolomgeving

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Klas Actoren: Leerlingen Leerkrachten Aanbrengen van een gezond evenwicht in Kennis Inzichten Vaardigheden Attitudes staat centraal binnen leervakken, thema’s/projecten

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Voorbeeldfunctie van de leerkracht als opvoeder (cf. functiebeschrijving) vormingskansen voor ontwikkeling sociale attitudes zorg voor gunstige klasdynamiek die het welbevinden van iedereen bevordert bijdrage vanuit het eigen vak tot het bereiken van VOET/VOOD en specifieke doelen EOP,…

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Actoren: Directie/TAC/TA PA Coördinatoren Zorg- of leerlingenbegeleiders Leerkrachten Ondersteunend personeel Onderhoudspersoneel Keukenpersoneel …

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Wat de leerkracht voorleeft en aanreikt in de klas moet ook gedragen zijn door de andere teamleden en gelinkt aan de schoolvisie = horizontale en verticale samenhang

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Schoolomgeving Externe actoren: direct verbonden met de school/het schoolbestuur ouders, CLB-team, DPB, Prevor,.. indirect verbonden LOGO, preventiemedewerkers, lokale politie, werkgroep gemeente, brandweer, MOS, buurtwinkels,…

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Voorbeelden van werking op drie niveaus : Schoolvisie = aandacht voor sociaal welbevinden leerlingen Klas klastitularis vult met lln. intentieverklaring in tijdens leefdag / thema ‘pesten’ tijdens uur LS School - afspraken rond sociale attitudes en pestpreventie in schoolreglement / werkgroep pesten per graad Schoolomgeving - navorming ‘no blame’ voor cel ll.begeleiding/CLB

Een gezondheidsbeleid op school verschillende niveaus Voorbeelden van werking op drie niveaus : Schoolvisie = aandacht voor gezonde voeding Klas - leerinhoud vakken (bv. huishoudkunde) School - automatenbeleid en drankaanbod middagrefter (bv. prijsverschil gezonde en suikerhoudende dranken = leren bewust kiezen i.p.v. bannen) Schoolomgeving - bespreking in schoolraad, afspraken met leverancier

Ontwikkelingsdoelen – vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen Secundaire scholen VOET/VOOD (cf. inventaris) dienen als basis voor subthema’s zoals: 1ste graad hygiëne voeding genot - en geneesmiddelen veiligheid en EHBO stress en emotie rust, beweging en houding

Ontwikkelingsdoelen – vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen Secundaire scholen VOET/VOOD (cf. inventaris) dienen als basis voor subthema’s zoals: 2de graad gezonde en actieve leefstijl hygiëne, voeding, fitheid, veiligheid, weerbaarheid,… relaties en seksualiteit

Ontwikkelingsdoelen – vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen Secundaire scholen VOET/VOOD (cf. inventaris) dienen als basis voor subthema’s zoals: 3de graad leefstijl levenskwaliteit zorgethiek

Een gezondheidsbeleid op school aansturing Gezondheidscoördinatie een “gelaat” in de school kan één persoon zijn (gezondheidscoördinator) of een (bestaande) werkgroep (b.v. deeltaak van een cel leerlingbegeleiding,…) krijgt/krijgen een officieel mandaat van de directie

Een gezondheidsbeleid op school aansturing Gezondheidscoördinator/werkgroep Informatie aan alle partners over visie op gezondheidsbeleid, stand van zaken, gewenste situatie en geplande acties Directie/TAC/TA Coördinatoren Leerkrachten Leerlingen Ondersteunend personeel CLB-medewerker en/of pedagogisch begeleider Ouders

Een gezondheidsbeleid op school aansturing Gezondheidscoördinator/werkgroep Communicatiekanalen info- en overlegmomenten b.v. personeelsvergadering, pedagogische studiedag, schoolraad, leerlingenraad, opendeurdag, infoavond voor ouders,.. Documenten b.v. schoolwebsite, nieuwsbrief, schoolkrant, infobrochure, krantenartikel n.a.v. actie,..

Een gezondheidsbeleid op school aansturing Gezondheidscoördinator/werkgroep Motivatie van betrokken actoren niveau schoolomgeving/school alle partners dienen bij aanvang achter de visie “gezondheidsbevordering op school” te staan b.v. een intentieverklaring ondertekenen waarbij elke partner een engagement onderschrijft

Een gezondheidsbeleid op school aansturing niveau school/klas vakwerkgroepen gaan na welke aanknopingspunten binnen vak- en leergebieden voorkomen bestaande werkgroep eventueel uitbreiden met nieuwe betrokkenen (leerling- en ouderparticipatie)

Een gezondheidsbeleid op school aansturing Gezondheidscoördinator/werkgroep Implementatie via kwaliteitscirkel

Een gezondheidsbeleid op school externe expertise Bij het ontwikkelen van het gezondheidsbeleid én het uitwerken van activiteiten op verschillende niveaus kunnen externe partners aangetrokken worden Zorgen voor ondersteuning vanuit hun functie of expertise

Een gezondheidsbeleid op school betrokkenheid Betrekken van schoolactoren Leerlingen leerlingenparlement behandelt een thema rond gezondheid vast agendapunt op leerlingenraad leerlingen nemen een concrete verantwoordelijkheid op leerlingenredactie van schoolkrantartikels beheer van een gezond tussendoortjeskraam (mini-onderneming)

Een gezondheidsbeleid op school betrokkenheid Betrekken van schoolactoren Leerkrachten en ander personeel vast agendapunt op personeelsvergadering aandacht voor gezondheid tijdens informele contacten en uitstappen nascholingsaanbod en uitwisseling met andere scholen positieve gezondheidsacties voor personeel gezondheidsnieuwsbrief (website) pedagogische studiedag

Een gezondheidsbeleid op school betrokkenheid Betrekken van schoolactoren Ouders vast agendapunt op bijeenkomst oudercomité/ouderraad infoavond nieuwsbrief (website) opendeurdag met actieve inbreng als adviseur voor een aspect van gezondheidsbeleid meewerken vanuit professionele of persoonlijke expertise

Een gezondheidsbeleid op school betrokkenheid Betrekken van externe partners Lokale schoolomgeving activiteiten met buurtbewoners zoektocht naar sponsors samenwerking met gemeente, CLB, LOGO, scholengemeenschap,.. toneelvoorstelling rond gezondheidsthema voor de buurt uitnodiging van lokale media bij acties

Een gezondheidsbeleid op school Stap 1 Inventariseren huiswerk van velen centraliseren en bewaken kans op breed overleg tussen alle betrokken actoren aandacht schenken aan: leerplannen/VOET/VOOD school- en klasactiviteiten fysieke schoolomgeving school en onderwijsorganisatie schoolklimaat gehanteerde waarden en normen

Een gezondheidsbeleid op school Stap 1 Inventariseren zie document “ inventaris gezondheidsbeleid” link met VOET/VOOD per onderwijsvorm per graad drie niveaus : klas – school - schoolomgeving

Een gezondheidsbeleid op school Stap 1 Wat gebeurt al op onze school ? Noden en behoeften worden zichtbaar door Verzamelde info/inventaris

Een gezondheidsbeleid op school Stap 2 Prioriteiten bepalen Welke leemtes vertoont de inventaris ? Welke noden zijn belangrijk? Wat willen we ondernemen ? Welke methodiek kiezen we ? Wie betrekken we hierbij actief ? En nu gezond aan de slag !

Een gezondheidsbeleid op school stappenplan Schooljaar 2007 – 2008 december 2007 Infomoment voor alle scholen SO te Vorselaar voorjaar 2008 Schooleigen visie op gezondheidscoördinatie + Info aan personeel (b.v. inventaris) juni 2008 Inventaris is opgemaakt Centralisatie bij Prevor Schooljaar 2008 – 2009 september 2008 Terugkommoment te Vorselaar – Opstart beleid met evt. schoolactie

Een gezondheidsbeleid op school Besluit mag ambitieus zijn maar moet realistisch en haalbaar zijn (heldere doelen – eenvoudige acties – duidelijke feedback en betrokkenheid – opvolging en evaluatie effect – bijsturen) niet alle scholen kunnen op hetzelfde ogenblik intensief aan alle gezondheidsthema’s werken daarom dient men te werken met prioriteiten

Een gezondheidsbeleid op school Besluit Hou steeds voor ogen dat de leerlingen er beter van moeten worden. Het hoofddoel blijft dan ook dat we betrachten hen door ons voorleven en onze acties te vormen tot jongvolwassenen die ook bewust LEREN KIEZEN, liefst voor GEZONDHEID !

Veel succes !