Collective action for cross-sectoral innovation Presentatie voor KB VI themateam 12 nov 2013, Pieter de Wolf en Karel de Greef

Collective action  Veel ‘hybride samenwerking’ rond innovaties ● Publiek – privaat – NGO’s/burgers ● Agro – niet-agro ● Tussen agrosectoren  Collective action nodig voor innovatie ● Convenanten ● Vergunningen, investeringen ● Gezamenlijke businessontwikkeling  Relatie met onderzoek ● Betrokken bij innovaties ● Brengt partijen bij elkaar in/rond projecten

Dit project (1)  KB II vraag: realisatie systeemverbindende innovaties (agroparken) onvoldoende succesvol ● Samenwerking is key issue, maar krijgt geen aandacht in het ‘ontwerp’ ● Vraag: functioneel ontwerpen van samenwerking  Verbinding met KBVI: ontwikkelen van instrumentarium voor ontwikkelen van ‘collective action’ ● Naast biobased ook duurzame landbouw ● Samenvoeging met ander KBVI project over samenwerkingsvormen

Dit project (2)  Betrokken instituten: PSG (PPO-AGV en WUR-Glas), ASG-WLR, SSG-LEI en FBR (alleen KBVI), WU  Kortom: een complex project met meerdere ‘opdrachten’ en diverse partners.  Belang: De grote innovatieopgaven gaan altijd samen met nieuwe coalities. Komt ook terug in projecten van Wageningen UR. ● Publiek – privaat ● Over sectoren (binnen – buiten agro) ● Sector – NGO’s

Samengevat  Hybride samenwerkingsvormen  Hybride rollen DLO  Capacity building als outcome  Ambitie: ● Versterking innovatieprojecten ● Sterkere positie in de markt (EZ, EU, regio)

Resultaten 2012  Scherpere focus op eigen rol Wageningen UR (DLO) ● Innovatieprojecten interveniëren in collective action ● Bewust of onbewust ● Succes collective action heeft impact op projecten  Meerdere rollen: ● Traditionele kennisfunctie (inhoudelijke expertise) ● Business development (consortiumvorming) ● Procesbegeleiding, stakeholder management

Ambitie 2013  Casestudies: inzicht in ‘eigen’ collective action projecten ● Focus op ontstaan van collective action ● Eigen rol(len) daarin ● Effect op project  Diverse thema’s en sectoren ● Biobased (infra) ● Stadslandbouw ● Agroparken ● Duurzame veehouderij / glastuinbouw

Conceptueel kader (1)  Twee of meer partijen staan verschillend tegenover de innovatieopgave  Vanuit de kennisorganisatie wordt er actief gewerkt aan het ‘bij elkaar brengen van’ deze partijen rond de innovatieopgave  Vertrekpunt vanuit netwerktheorie ● Boundary work (Clark et al, 2011) ● Strong/weak ties (Granovetter) ● Stakeholder theory (Freeman) ● Communication systems (Van Assche et al, 2012)

Conceptueel kader (2)  Boundary work: ‘activiteiten op een ‘boundary’ ● Identificeren van boundaries ● Knowledge sources/uses (te beperkt?) ● Breder: ● Belangen (SHM) ● Referentiekaders (Commun. Syst.) Voorbeeld: overheid en onderzoek – climate change

Conceptueel kader (3)  Succesvol boundary work ● SH participation ● Governance arrangement ● Boundary object  Concerns for boundary work: kennis is... ● Saliency: relevant ● Credibility: betrouwbaar, geloofwaardig ● Legitimacy: eerlijk, objectief, respectvol Kan succes/falen van collective action hiermee deels verklaard worden?

Voorbeeld 1 Agropark Flevoland  C2C Agropark: verduurzaming via samenwerking over sectoren heen.  Boundary: Ondernemers uit diverse agrosectoren  Boundary work: ● Deelproject: energie voor glastuinbouw en compost voor bodemverbetering uit lokale vergisting van organische reststromen. ● Gezamenlijk ontwerp en businesscase maken (boundary object) op basis van kennis / kengetallen over bedrijven en ideeën van ondernemers  SCL criteria

Voorbeeld 2 ComfortClass  Sector Varkenshouderij (LTO) en NGO (DB) adopteren gezamenlijk toekomstbeeld  Boundary object: verschuivend: van toekomstbeeld Dierenwelzijn naar Samenwerking naar Marktbeïnvloeding  Boundary work (DLO): ● Wetenschappelijke bevestiging (experimenten PoP) L ● Toegang tot middelen ● Procesrol & initiatieven (interventie, strategie, communicatie) ● Tijd!  SCL-criteria ● Expliciet en impliciet / zacht en hard

Eerste lijnen vanuit de cases  Boundary objects: Ontwerpen, toekomstbeelden, agenda’s, businesscases...  Arrangements: onderdeel van ‘inhoudelijke’ projecten, legitimatie via expertrol, gekoppeld aan bestaande netwerken DLO ● WUR-visie op rol  visie van partijen op rol (en competenties?) ● Rol ‘boundary worker’ vaak combinatie met expertrol of businessdevelopment  Belang eigen organisatie of externe opdracht kan botsen met onafhankelijkheid boundary work en ‘kwaliteit’ boundary object

Vooruitblik  Conceptual framework: ● Waardevol reflectiekader voor analyse van de situatie en reflectie op interventies ● Basis voor interventiestrategieën voor collective action bij innovaties  Versterken van eigen rol als ‘boundary worker’: ● Gekoppeld aan inhoudelijke domeinen ● Onderzoekers, buss. Developers ● Gericht inzetten (management?)

Ambitie 2014  Inzicht – Kennis (casestudies)  Inzicht – Reflectietools (op basis van conceptueel kader)  Handelen – interventietools en –vaardigheden  Handelen – gericht inzetten ‘boundary work’ vanuit DLO

Opschalingsstrategie  Naar wie: ● Doelgroep(en) ● Behoefte (actief en latent)  Wat: ● Kennis – vaardigheden – tools/instrumentarium  Hoe: ● Interactief?: intervisie, workshops ● Lineair?: boekjes, presentaties, papers