Innovaties in de Geriatrische Revalidatie 1 Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Wilco Achterberg, Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde, LUMC Specialist Ouderengeneeskunde Topaz

Proeftuinen 2 21-11-11

Inhoud 3 Achtergrond & Aanleiding proeftuin Doel, Interventies & Verwachte resultaten Monitor Singer 3 21-11-11

Diagnose: Opnameduur: 4 Diagnosen: Electief, hiermee worden geplande gewrichtsvervangende operaties mee bedoeld. Overig: bv. COPD, andere neurologische aandoeningen, hart en vaatproblematiek, herstel na grote OK etc. Diagnose: Opnameduur: CVA 23% 69 dagen Electief 19 % 41 dagen Trauma 26% 62 dagen Amputatie 1% 82 dagen Overig 31% 62 dagen 59 dagen Achtergrond: Aantal patiënten in Nederland per jaar ETC-Tangram/LUMC 2007 Overig: Bewegingsapparaat 28 % Gastro intestinaal 15 % Respiratoir 13 % Cardiovasculair 10 % Neurologisch 7 % Anemie/alg zwakte 9 % Dementie/org psych 3 % Rest 14 % Trauma: Heupfracturen 53 % Bekkenfracturen 8 % Onderbeen fr 5 % Humerusfractuur 5 % Wervelfractuur 5 % Electief: THP 39 % Revisies 13 % TKP 29 % 4 21-11-11

Ontslagbestemming 2007 ETC Tangram/LUMC Bijna 60% naar huis Gemiddeld 10% overlijdt, in de groep overig bijna 20% Van de groep Overig en de CVA patiënten gaan relatief veel mensen naar een chronische afdeling van het verpleeghuis Het percentage ontslagen naar huis is vanzelfsprekend het grootst bij de electieve groep 80%, daar overlijden ook de minste patiënten. 5 Ontslagbestemming 2007 ETC Tangram/LUMC Klik om de modelstijlen te bewerken Tweede niveau Derde niveau Vierde niveau Vijfde niveau 5 21-11-11

Conclusies en knelpunten* 6 Conclusies en knelpunten* Omvang revalidatie 27.500 patiënten per jaar (2007) Optimaal revalidatiepad is onbekend Individuele centra presteren zeer wisselend Opnameduur is korter op grote revalidatie afd. Opnameduur zou verkort kunnen worden Weinig samenwerking in de keten Schotten in de zorg belemmeren doorstroom Financiering is geen prikkel tot betere prestaties Uitkomsten niet transparant, Black box? *Revalidatie in de AWBZ, omvang, aard en intensiteit ETC Tangram, PHEG/LUMC 2008 Voor de context, waar gaat het nu eigenlijk over bij revalidatie in verpleeghuizen een overzicht van eerder uitgevoerd onderzoek. Het voornemen om de revalidatiezorg over te hevelen naar de zorgverzekeringswet speelt al een aantal jaren. Dat was in 2006 de aanleiding voor het CVZ onderzoek te laten doen naar de omvang, aard en intensiteit van geriatrische revalidatie. Tot dan toe weinig bekend over de geriatrische revalidant. Bleek ook uit onderzoek ETC Tangram in 2006 (verschil geriatrische revalidatie en medisch specialistische revalidatie) ETC Tangram heeft samen met het LUMC het onderzoek uitgevoerd in 2006/2007 LUMC heeft op cliëntniveau in het verpleeghuisnetwerk Zuid-Holland onderzoek verricht naar de aard en intensiteit van de revalidatie en ETC Tangram op landelijk niveau naar de omvang 6 21-11-11

Reden overheveling: Aanleiding proeftuin Het ministerie van VWS heeft het voornemen de geriatrische revalidatiezorg uit de AWBZ over te hevelen naar de Zvw. AWBZ (1968) is oorspronkelijk bedoelt voor het verzekeren van langdurige zorg en risico's die niet verzekerd kunnen worden De AWBZ is onbedoeld uitgegroeid tot een veel te groot pakket en wordt nu terug gebracht tot de oorspronkelijke vorm en doel. 2007 WMO Overheveling geneeskundige GGZ, Gronslag psychosociaal 7 Aanleiding proeftuin Overheveling Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ) uit de AWBZ naar de Zvw in 2013 Reden overheveling: GRZ is kortdurende, herstelgerichte zorg en dus verzekerbare zorg en hoort om die reden niet in de AWBZ thuis GRZ is ketenzorg en daarom gebaat bij een enkel financieringsstelsel GRZ onder regie van de zorgverzekeraar kan beter in keten worden georganiseerd 7 21-11-11

Stuurgroep proeftuinen 8 . Stuurgroep proeftuinen Stuurgroep: Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) ActiZ (brancheorganisatie van zorgondernemers) Zorgververzekeraars Nederland (ZN) Verenso (brancheorganisatie specialist ouderengeneeskunde en sociaal geriaters) Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) 8 21-11-11

Doel proeftuinen 9 Inleiding proeftuinen In 2010 hebben de zorgaanbieders die belangstelling hadden om mee te doen aan de proeftuinen de gelegenheid gehad een innovatief plan voor de revalidatieafdeling in te dienen bij de brancheorganisatie Actiz. Er zijn in totaal 55 organisaties geweest die een plan hebben ingediend en uit deze 55 zijn 18 deelnemers gekozen. 1 is alsnog afgevallen omdat de plannen nog niet uitvoerbaar waren. De 17 organisaties zijn verspreid over Nederland, hebben verschillend aanbod en verschillen ook in grootte. Iedere proeftuin heeft innovatieve ideeën en een eigen plan van aanpak om tot nieuwe betere zorgtrajecten te komen. 9 Doel proeftuinen Doel: Het organiseren van een innovatief, flexibel aanbod van geriatrische revalidatiezorg dat op maat is gesneden voor de cliënt, in samenwerking met diverse aanbieders in de keten en de zorgverzekeraars. 9 21-11-11

10 21-11-11

Innovatieve interventies Een aantal punten waarop men zicht toe gaat leggen in de proeftuinen zijn bv 13 zorgpaden ontwikkelen Verenso rapport behandelkaders en NPCF zorgpaden vanuit het patiënten perspectief (van zk opname tot zorg thuis) 10 intensievere behandeling 6 x per week behandelen, 6 Alternatieve behandelmethoden werken met instructieboeken, ob van familie en verpleging, groepsbehandeling, oefenzaal open stellen 10 proeftuinen triage tot nog toe werd door het CIZ geïndiceerd (AWBZ). Onder het regime van de Zvw valt dit onder de verantwoordelijkheid van de professionals Doorstroming: bv afspraken met gemeente over huisaanpassing, direct bij start opname afspraken met cliënt en fam. duidelijk 1111 Innovatieve interventies Ontwikkelen zorgpaden voor verschillende doelgroepen Ontwikkelen van Triage instrument Intensievere en meer behandeling (transitietarief!) Alternatieve behandelmethode Ketenafspraken optimaliseren Informatieoverdracht optimaliseren Rol van de cliënt en mantelzorger versterken Aanpak knelpunten in de doorstroming Kwaliteitsverbetering & zorg op maat Scholing medewerkers & “coaching on the job” 11 21-11-11

transitietarief Verkorting opname met 2 weken 56 dagen transitietarief CVA toeslag Zzp 9a 12 21-11-11

Verwachte resultaten proeftuinen 1313 Verwachte resultaten proeftuinen Resultaten: Toename van kennis, inzichten, informatie en ervaringen op basis waarvan men kan komen tot: Een samenhangend aanbod van GRZ in de regio met meerwaarde voor de cliënt Een gefundeerde onderbouwing voor de zorgverzekeraar om de regierol te kunnen vervullen DBC registratie systeem 13 21-11-11

Kruisbestuiving…. 14 21-11-11

Organisatie evaluatie Proeftuin Ad 1 Hoe verloopt het proces in de proeftuinen? In hoeverre worden de doelstellingen gerealiseerd?? Lijn 2 en 3 wordt door ons uitgevoerd. Om een duidelijk onderscheid te maken tussen de proeftuin monitor op organisatieniveau en ons deel van het onderzoek is er gekozen voor een andere benaming namelijk SINGER 1515 Organisatie evaluatie Proeftuin Monitor bestaande uit 3 lijnen: Lijn 1  Procesevaluatie op organisatieniveau (door procesbegeleiders proeftuinen) Lijn 2  Procesevaluatie op cliëntniveau Lijn 3  Effectevaluatie op cliëntniveau 15 21-11-11

Om een duidelijk onderscheid te maken tussen de proeftuin monitor op organisatieniveau dat door de procesbegeleiders wordt uitgevoerd (Antoinette Bolscher en Hannie Fonk) en ons deel van het onderzoek is gekozen voor een aparte benamen namelijk: SINGER 1616 SINGER Synergy and INnovation in GEriatric Rehabilitation Samenwerking en INnovatie in GEriatrische Revalidatie

Vergelijken 2 cohorten 2011 ziekenhuis Opname vph ontslag vph 4 weken na ontslag Maart-mei 400 ziekenhuis Opname vph ontslag vph 4 weken na ontslag Sept-nov 400 Nieuw cohort 2012? 17 21-11-11

Meetmomenten Online enquête Via een link komen de professionals bij de vragenlijst Ieder discipline heeft een eigen lijst. Invullen duurt voor EVV’er 10 min voor arts en fysio minder dan 5 min. DBC zorgtraject In totaal vullen 50 zorgorganisaties deze lijst in, waaronder alle proeftuinen. De gegevens van de cliënten die meedoen aan SINGER krijgen we later van DBC Onderhoud. Het betreft gegevens over behandelduur/intensiteit per discipline, diagnose, ….. Schriftelijke vragenlijst Een scanbare vragenlijst, indien patiënt het lastig vindt om in te vullen kan hij/zij assistentie krijgen van ons (bellen en in uiterste geval langs gaan) 1818 Meetmomenten 18 21-11-11

Lijn 2 Vraagstelling procesevaluatie op cliëntniveau 1919 Lijn 2 Vraagstelling procesevaluatie op cliëntniveau Tot welke vormen van integrale zorgtrajecten op individueel cliëntniveau leiden proeftuinen? Op welke wijze wordt binnen individuele zorgtrajecten omgegaan met: Overdracht Triage Revalidatiedoelen Kwaliteit van samenwerking Prognosestelling Screening en assesment Ondersteuning en begeleiding van cliënt en mantelzorger Voorbereiding ontslag Regie en traject verantwoordelijkheid C. Wat is de mening van cliënt en mantelzorger over de zorgtrajecten? 19 21-11-11

Procesmaten Zelf ontwikkelde vragen De vragen worden aan de professionals gevraagd en aan de cliënt en diens mantelzorger 2020 Procesmaten Oordeel over zorg/behandeling gedurende hele traject Oordeel over triage Oordeel over de begeleiding bij transities Oordeel over afstemming van de zorg Oordeel over mate waarin rekening wordt gehouden met wensen en behoeften cliënt Oordeel over betrokkenheid cliënt bij het opstellen van doelen revalidatie-behandeling Oordeel over informatieverstrekking Algeheel oordeel over het zorgtraject Verbeterpunten zorgtraject 20 21-11-11

Achtergrondkenmerken Veel van de vragenlijsten die gebruikt worden zijn ook onderdeel van de minimale dataset van het Nationaal Programma Ouderenzorg NPO De DBC registratie gebeurt door DBC onderhoud. Naast de 17 proeftuinen zijn er nog ruim 30 zorgaanbieders die voor DBC onderhoud nu al gegevens registreren. 2121 Achtergrondkenmerken Demografische kenmerken Leeftijd, geslacht, etniciteit, opleiding, burgerlijke staat, woonsituatie, afstand mantelzorger Gezondheid cliënt Ervaren gezondheid, complicaties, multimorbiditeit, cognitief functioneren, ADL, mobiliteit, zorggebruik, etc. DBC registratie Opnameduur, behandeluren, betrokken disciplines, etc. 21 21-11-11

Meetinstrumenten cliënt FAI: Vragenlijst om de zelfredzaamheid en participatie te meten. 15 items, verdeeld over 3 domeinen Huishouden Vrije tijd / werk Activiteiten buiten de deur Er wordt gevraagd naar hoe vaak men bepaalde activiteiten uitvoerd. Short FES-I: Vragenlijst om angst voor vallen te meten. 7 items 2222 Meetinstrumenten cliënt ADL ( Katz / MDS) Ervaren kwaliteit van leven (MDS / RAND-36) Zelfredzaamheid Frenchay Activities Index (FAI) Bezorgdheid vallen ‘Short Falls Efficacy Scale- International’ (short FES-I) Ervaren gezondheid (MDS / RAND- 36) Psychisch welbevinden (MDS / RAND-36) Sociaal functioneren (MDS / RAND-36) 22 21-11-11

Meetinstrumenten professionals CPS = 0 (intact) tot 6 (zeer ernstige functiestoornis). Combi van info over geheugenstoornis, niveau van bewustzijn, en uitvoerende functie, (MDS RAI?) Depressieschaal MDS RAI? FCI = aangevuld met diagnose uit de GGD Monitor.In totaal lijst met circa 25 diagnose FAC = bepaald mate van zelfstandigheid van lopen van de patiënt, ordinale 6-puntsschaal (0-5 punten). BBS = evalueert het evenwicht en bestaat uit 14 items, ieder item wordt gescoord op een 5 punts schaal (1-4) totaal 56 punten. BBS inschatting valkans bij CVA. < 45 verhoogd risico op vallen bij CVA pt TUG = loop en balanstest – met het opstaan, 3 m.lopen, ronddraaien, terug naar de stoel en gaan zitten TML = 3 x afstand van 10 meter, gemiddelde snelheid Hoehn & Yahr = maakt onderscheid in stadia van 0 tot 5 die de mate van zelfredzaamheid weergeven PDQ-8 =.ziekte specifieke kwaliteit van leven schaal 2323 Meetinstrumenten professionals ADL: Barthel Index Cognitief functioneren: Cognitive Performance Scale (CPS) Depressieve klachten: MDS depressieschaal Comorbiditeit: Functional Comorbidity Index (FCI / MDS) Mobiliteit: Functional Ambulation Categories (FAC) Balans: Berg Balance Scale (BBS) (uitsluitend CVA patiënten) Optioneel: Looptest: Timed Up and Go (TUG) Tien meter looptest (TML) Classificatie Parkinson, Hoehn & Yahr scale Parkinson Disease Questionaire (PDQ-8) 23 21-11-11

Meetinstrumenten mantelzorger Objectieve belasting 4 items (vraag 11-14 MDS) Self rated burden VAs en Carer QoL 3 items (vraag 25-27 MDS) 2424 Meetinstrumenten mantelzorger Objectieve belasting mantelzorg (Erasmus iBMG / MDS) Ervaren belasting mantelzorg (Self - rated burden VAS en Carer Questionair of life / MDS) Ervaren kwaliteit van leven (RAND 36 / MDS) Ervaren gezondheid (RAND 36 / MDS) 24 21-11-11

Eindproduct Proeftuinen / SINGER Ad 1: hierin wordt ook aandacht besteed aan het oordeel over deze trajecten van cliënten en mantelzorgers (ook met betrekking tot het proces, dus punten als overdracht, ondersteuning, informatievoorziening, etc. Ad 2: bijvoorbeeld effect op zelfredzaamheid, dagelijks functioneren en participeren en het effect op de belasting van de mantelzorgers. Ad 3: Hiermee wordt de beschrijving van de zorgprogramma’s op het gebied van geriatrisch revalidatie bedoeld. De eisen en voorwaarden die eraan gesteld worden, uitgesplitst naar doelgroep. 2525 Eindproduct Proeftuinen / SINGER Integrale zorgtrajecten op individueel cliëntniveau beschreven naar doelgroep Inzicht in de effecten van de integrale zorgtrajecten op de cliënt en diens mantelzorger Een leidraad voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars 25 21-11-11

Aantal cliënten tot nog toe Overzicht prestatie organisaties 9-5-2011 15.2% geen toestemming 1,5% overleden Gemiddelde leeftijd 78 jaar 2626 Aantal cliënten tot nog toe Aantal online enquêtes ingevuld 1e cohort Bij opname Bij ontslag EVV’er 393 307 Arts 436 297 Fysiotherapeut 417 298 1e Cohort geslacht: 36,6% man 63,4% vrouw 1e cohort gemiddelde Leeftijd: Man =76.4 Vrouw =78.8 Aantal online enquêtes ingevuld 2e cohort Bij opname Bij ontslag EVV’er 202 67 Arts 194 59 Fysiotherapeut 215 86 26 21-11-11

Diagnosegroepen Aantal op 9-5-2011 2727 27 21-11-11 CVA 73 Electief 46 Trauma 53 Amputatie 4 Overig 65 27 21-11-11

Kenmerken CVA patiënten Percentage Leeftijd Man 40.8 76 Vrouw 59.2 80   gemiddeld mediaan N = 118 Opnameduur ziekenhuis 16,7 dagen 11 N = 76 Opnameduur verpleeghuis 51,9 dagen 38 Opnameduur 2008* vph 69,1 dagen *Revalidatie in de AWBZ, omvang, aard en intensiteit ETC Tangram, PHEG/LUMC 2008 28 21-11-11

Opnameduur in aantal dagen 29 21-11-11

FUNCTIONAL AMBULATION CATEGORIE   opname N= 135 % ontslag N= 76 FAC 0 42 31,1 10 13,2 FAC 1 14 10,4 2 2,6 FAC 2 20 14,8 7 9,2 FAC 3 32 23,7 FAC 4 23 17,0 28 36,8 FAC 5 4 3,0 22 28,9 30 21-11-11

Klinimetrie gemiddeld mediaan N = 116 Barthel bij opname 8,4 7,5   gemiddeld mediaan N = 116 Barthel bij opname 8,4 7,5 N = 65 Barthel bij ontslag 16 N = 135 FAC bij opname 1,9 2 N = 76 FAC bij ontslag 3,4 4 BBS bij opname 20 14 N= 75 BBS bij ontslag 31,8 38 31 21-11-11

Ontslagbestemming N=65 72 % keert terug naar oorspronkelijke woonsituatie 32 21-11-11

Toekomst: brief VWS 2013 Onder regie zorgverzekeraars Vrij contracteren Geen CIZ, wel: triage instrument! ZZP 9 verdwijnt, ZZP 11 komt (oude ZZP9B) 33 21-11-11

‘mooiste grote tuin’ 34 21-11-11

Gouden tip van de tuinaannemer: Zorg voor een goede conversatie met de klant. Gebruik duurzame materialen. Wees zelf kritisch op de uitvoering van de werken. Voer geen werken uit waar je zelf niet achter staat. 35 21-11-11

3636 36 21-11-11