Bestuursakkoord Water Flitscongres Lelykring, 7 mei 2011 Albert Vermuë 7 mei 2011

Historie: start 2009 Verzoek aan waterschappen: 4 oktober ’09: Rijk € 100 mln ontlasten rijksbegroting zonder lastenstijging Aanbod Unie van Waterschappen 4 november ‘09 Kabinetsbesluit 11 december ’09: ‘1 april 2010 uitwerking gereed’ Dit is wat bij de Unie de benaming ‘ actie Storm’ heeft meegekregen het verzoek van het Rijk om Rijksbegroting met 100 mln euro te ontlasten was gekoppeld aan het hogere doel doelmatigheid en rationaliteit in het waterbeheer te vergroten. Snelheid van handelen van Unie en kabinet heeft iedereen verbaasd 2

Storm-bod UvW: samenhangend pakket Ontlasten rijksbegroting: € 25 mln muskusratten € 75 mln HWBP Ontvlechten bevoegdheden rijk-provincies-waterschappen: ‘ je gaat erover of niet’ , tweelagenmodel. Taakoverdracht, overdracht areaal naar waterschappen. Samenwerking gemeenten en waterschappen in afvalwaterketen. Samenwerking en opschaling waterschappen. Onze kernboodschap: Het kan beter als het gaat om organisatie van watertaken in Nederland. Het kan transparanter, met minder kosten en duidelijker profiel naar de samenleving. Neem verschillende aspecten samen en Nederland wordt er beter van, zonder fundamentele heroverweging en daaraan gekoppelde besteldiscussies. Nee: vandaag beginnen! Waarom gaat het dan: Overdracht primaire waterkeringen van Rijk aan waterschappen Provincies regie in het ruimtelijk domein (incl. afweging waterbelangen), maar ontlast van waterbeheertaken Per bestuurlijk ‘werkproces’ in principe twee bestuurslagen: één voor normstelling en toezicht en één voor beleidsuitvoering Samenwerking met gemeenten in waterketen Stoppen met stapelen van plannen en toezicht Opschaling waterschappen, shared services Besparingspotentieel €200 – 400 mln. 4 april 2017

2010: veranderende omstandigheden Februari val Kabinet Balkenende Mei Brede heroverwegingen Juni Spoedwet 100 miljoen Juni Verkiezingen September Rijksbegroting 2011 Oktober beediging Kabinet Rutte, Regeerakkoord November Hoe zaken verbinden: perspectief op bestuursakkoord 4 april 2017

Regeerakkoord 2010 Forse bezuinigingen : Een deel van de rijkstaken naar waterschappen, te financieren uit efficiencywinst Storm (bijlage p.7). Het kabinet en de betrokken overheden komen tot een doelmatiger waterbeheer (p.30). Taken en bestuurlijke drukte: tweelagenmodel, je gaat erover of niet (p.5). Verkiezingen indirect via de gemeenteraden (p.5). 4 april 2017

Opmaat naar Bestuursakkoorden Hoofdlijnenakkoord: principia, kaders voor decentralisatie Decentralisatie uitgewerkt in thema’s: Water: uitwerking in apart sectorakkoord, april 2011. Ruimte en economie: uitwerking in structuurvisie Infrastructuur en ruimte (juni 2011) en bestuursakkoord natuur (juni 2011). Hoofdlijnenakkoord BZK, FIN, AZ Ruimte en economie I&M, EL&I Water I&M 4 april 2017

Opzet Hoofdlijnenakkoord Preambule. Profielen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Bestuurlijke verhouding,omgangsvormen en bestuurskracht. Vermindering regeldruk en controletoren. Financiële verhouding. Uitgangspunten voor concrete decentralisaties + deelakkoorden. Capita selecta. Slotbepalingen. Totaal ca. 55 pagina’s. Witte donderdag: onderhandelaars akkoord getekend 18 maart 2011

Opzet Waterakkoord Preambule Heldere verantwoordelijkheden, minder bestuurlijke drukte Beheersbaar programma voor de waterkeringen Doelmatig beheer van de waterketen Werkzaamheden slim combineren Het waterschapsbestuur 18 maart 2011

Tekst Waterakkoord Heldere verantwoordelijkheden, minder bestuurlijke drukte Heldere profielschets overheden; stevig profiel waterschappen. Kaderstelling en toezicht door een bestuurslaag. Vermindering plandrukte: schrappen nationaal en provinciaal waterplan; beheerprogramma waterschappen eens per 6 jaar. Watertoets bij alle ruimtelijke plannen . Operationele verantwoordelijkheden naar waterschappen: Bestrijding muskus- en beverratten operationeel in 2011 Grondwaterbeheer binnen evaluatie waterwet 2014 Zwemwaterbeheer voorstellen in 2011 Vaarwegbeheer voorstellen in 2012

Tekst Waterakkoord Beheersbaar programma voor de waterkeringen Als antwoord op Ten Heuvelhof: Financiele bijdrage rijk-waterschappen 50/50%, elk ruim 1.2 mld tot 2020 2011-2013 conform Spoedwet (81 mln/j). daarna oplopend (2014 131 mln/j, vanaf 2015 181 mln/j) . Programmering Naar analogie van MIRT: verkenningenfase, planfase, uitvoering Grotere rol waterschappen in verkenning en planvorming Uitvoering verantwoordelijkheid bij waterschap Toetsing: 1x/12 jaar in continue proces, vernieuwd instrumentarium. Overdracht beheer primaire keringen van RWS naar waterschappen .

Tekst Waterakkoord Doelmatig beheer van de waterketen Bevestiging afspraken Unie-VNG Samenwerking in afvalwaterketen met besparingen 380 mln in 2020 Investeringsprogrammering Uitvoering operationele taken Mijlpalen benoemd Accent in de regio Kennisimpuls: kennisagenda, inzet topdeskundigen Leren van drinkwaterbedrijven Innovatie-impuls Wegnemen belemmerende regelgeving uiterlijk januari 2013 in procedure

Tekst Waterakkoord Werkzaamheden slim combineren Gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie HWBP (RWS-waterschappen). Uniformering normering/verbetering secundaire keringen (STOWA-provincies-waterschappen). Organisatie, expertise crisisbeheersing (RWS-waterschappen). Verzamelen en ontsluiten van informatie (informatiehuis water). Gegevensverkeer KRW, daarna uitbouwen. Gezamenlijk meetnet, business case (RWS-waterschappen). Inkoop en aanbesteding: verkenning op verschillende terreinen (RWS-waterschappen). Kennis en onderzoek stroomlijnen. Vergunningverlening en handhaving (RWS-waterschappen). Belastingheffing en –invordering HRM: onderwijs, mobiliteit.

Tekst Waterakkoord Het waterschapsbestuur Verkiezingen Indirecte verkiezingen, met uitstel 2014, evaluatie. Voorkeur Unie directe verkiezingen opgenomen als minderheidsstandpunt. Evaluatie waterschapswet Belastingherziening, gezien de effecten van het HWBP voor waterschappen. Vermindering van het aantal bestuurders in lijn met andere overheden. Fusies: geen taakstelling. Goedkeuring kostentoedeling door provincies geschrapt.

Besluitvorming 4 maart feitelijk onderhandelaarsakkoord Ondertekening .. Relatie met hoofdlijnenakkoord: 21 april Financiele toelichting (Rijk-Unie) Ook rijksbijdrage vastleggen t/m 2020 (1.217 miljoen) Ondertekening door beide partijen Staatssecretaris informeert kamer: 22 april Feestelijke ondertekening: medio mei 4 april 2017

Nu momentum benutten en aan het werk Nadere uitleg over hoe de waterschappen hieraan werken middels taskforces, een koersgroep en een projectgroep.