Opbrengstgericht werken Opbrengstgericht handelen

Voorstellen O.G. Heldringschool heeft 17 groepen Aantal leerkrachten: >32 Aantal leerlingen: 430 We zijn een traditionele, klassikale vernieuwingsschool De school wordt strak, overzichtelijk geleid

Studiedag Opbrengstgericht werken - Ad Kappen

organisatie We onderhouden nauwe contacten met alle collega’s Directeur Boco OB Boco MB Boco BB ICT’er Fin. desk. IB’er IB’er We onderhouden nauwe contacten met alle collega’s

Onze school, onze leerlingen, onze prestaties Geen eiland maar een WIJ-land

Doel workshop Inzage geven in het OGH proces Wat betekent opbrengstgericht en handelingsgericht werken? Wat is onze visie? Wat zijn de consequenties? Wat betekent dit voor de praktijk van de OGH?

Wat is opbrengstgericht werken en handelingsgericht werken In een ambitieus leerklimaat moet je doelen stellen, meten of leerlingen die doelen hebben gehaald en het onderwijs daarop aanpassen. hoge doelen, hoge verwachtingen meten onderwijs aanpassen

Wat is onze visie? De visie van de O.G. Heldringschool: ‘Zoals je bent, ben je goed’ ‘Iedereen kan leren, als je maar goed onderwijs krijgt’ Ottho Gerhard Heldring

Visie op leren en ontwikkeling ‘het is niet de achtergrond van je ouders, die bepaalt of je goed kunt leren lezen’ Kees Vernooy Vygotsky: ’ontwikkeling krijg je door ‘leren’ : voordoen-samen doen-zelfstandig doen.’ Dat vraagt om ontwikkelingstimulerend onderwijs

Conclusie: Niet de verschillen tussen leerlingen, maar verschillen in instructiebehoeften zijn belangrijk

Wat zijn dan de consequenties? Doel- en resultaat gerichtheid. => Wat streef ik na? Nadruk ligt op aanbodgericht onderwijs. => Pro-actief Leerkrachtgestuurd lesgeven =>Wat gaan we doen => Hoe gaan we het doen => Welke tijd staat er voor => Wat moet de opbrengst zijn => Wat kun je doen als je eerder klaar bent

- consequenties- Koppelen van leerstof en activiteiten aan doelen. Overtuigd zijn van de toegevoegde waarde van de instructie. Maximaliseren van leertijd Stimuleren van actieve uitdagende leerhouding

Veranderingsproces: Doelen en de leerstof staan centraal Focus op kwaliteit en effectiviteit van het onderwijzen aanbodgericht werken, aanbieden van één oplossingsstrategie werken met groepsplan. geen individuele handelingsplannen, geen eigen leerweg t/m groep 5.

- Veranderingsproces - Convergente differentiatie Op basis van instructiebehoeften (tijd)

De leerkracht! , die is belangrijk !!! Robert J. Marzano: Leraren zijn de belangrijkste en meest invloedrijke factor van een effectieve school’

Het belang van de ketenbenadering voor hogere opbrengsten Wat doet het bestuur om de kwaliteiten van het onderwijs te verbeteren? Wat doet de school(leiding) om de leerlingresultaten te verbeteren? Wat doen effectieve leerkrachten? Hoe leren leerlingen effectief?

Wat doet het bestuur ? aanleveren format Jos Swiers twee keer per jaar een voortgangsgesprek extern onderzoek naar OGW binnen SCOH

Wat doet de schoolleider? Zorgen voor een professionele cultuur Leiderschap tonen Inzetten op leerkrachtvaardigheden Leertijd effectief gebruiken Kwaliteitszorg leveren Hoge eisen stellen aan leerstofaanbod Data analyseren, denk ook aan trendanalyses Onderwijsvisie uitdragen Herontwerpen onderwijs

Format Jos Swiers

Probleem Het ‘format van Jos Swiers’ schrikt de leerkrachten af, al die cijfertjes, aversie ontstaat ……………………….. Ik wil doen waar ik goed in ben: lesgeven!!

Samen met onze IB’er (gr. 1 t/m 3)

en onze IB’er (gr. 4 t/m 8)……………..

worden leerprestatie geanalyseerd Het Cito LVS wordt optimaal benut Leerprestaties worden goed gevolgd Overzicht individueel leerlingenniveau, groepsniveau, schoolniveau is voorhanden De leerlingbesprekingen (3x per jaar) zijn gedegen en effectief Plichtsmatig verloopt alles uitstekend, maar er wordt geen vuur ontstoken…………..totdat……………..

De aanpak à la Ad Kappen

het vak weer terug bij de leraar! De leraar is verantwoordelijk voor: kwaliteit en effectiviteit van de instructie tijd Als wordt voldaan aan deze twee essentiële voorwaarden kan elke leerling de doelen behorend bij de basisstof halen.

Ons OGH-doel: wij geven onze leerlingen: onderwijs van de bovenste plank Wij weten de resultaten van onze leerling: te inventariseren te analyseren te interpreteren en nu aan de slag ! Steek je handen uit je mouwen! Hé kom aan blijf niet staan

HOE gaan we opbrengstgericht handelen? Klassenmanagement Regels en routines Afspraken over zelfstandig werken Werken met datamuur Opstellen van groepsplan Toepassen gedifferentieerde directe instructie-model Convergente differentiatie

Wat doet een effectieve leraar? De resultaten van de leerlingen: inventariseren analyseren interpreteren Opbrengstgericht handelen met gebruikmaking van: Datamuur en groepsplan Lesgeven volgens het Directe Instructie Model

Van Groepsoverzicht naar Datamuur

Datamuur Hulpmiddel om leerlingen met vergelijkbare instructiebehoefte te clusteren Drie subgroepen: Instructieafhankelijk : verlengd en intensief Instructiegevoelig : basis Instructieonafhankelijk : verkort en verdiept Tussenstap tussen groepsoverzicht en groepsplan 30

Overzicht Cito scores => omzetten in de datamuur

DATAMUUR A/B C Groep Vakgebied/toets Verkorte instructie Basis Schooljaar: Vakgebied/toets Verkorte instructie Basis Verlengde NIVEAU A/B C D/E Welke leerlingen (namen) Aimée Peter Anneke Irma Julius Daan Charlotte Hans Ine Wil Kees-Jan Martijn Suzanne enz     Martine Arjan Carla Mariëtte Bianca Emile Instructie gevoelig Janneke Desirée Maurits Kees Instructie- afhankelijk

Waartoe deze kleurtjes? Laag 1: algemeen Laag 2: specifiek Laag 3: Passend

‘Directe Instructie Model’ Start van de les: terugblik - doel van de les -verwachtingen Voorbereiding Verkorte instructie Zelfstandige verwerking Feedup, feedback en feedforward Basis instructie en begeleide inoefening Basis instructie Verlengde instructie Gezamenlijke afsluiting 34 Openbare Basisschool Molenbeek

Zonder instructie geen resultaat ! Bron: kwaliteitskaart opbrengst gericht werken- Kappen, Förrer 2010

7 essentiële stappen 1. Voorbereiding 2. Dagelijkse terugblik – doel - verwachtingen 3. Instructie 4. Begeleide in-oefening => één oplossingsstrategie => modelen!* 5. Zelfstandige verwerking 6. Afronding 7. Terugkoppeling * Materialen uitgezocht, voldoende en bereikbaar en op onbekende woorden gescand Samenvatting van de voorgaande stof (zelf of door lln), voorkennis ophalen, wekt verwachtingen op waardoor lln vragen gaan stellen en belangstelling krijgen voor de inhoud. Doel en inhoud van de les, vaardigheid voordoen of laat een goede lln dat doen, concrete voorbeelden etc.. 16 oktober2008 obds Europa - gerard regeling - steunpunt onderwijszorg enschede 36 36

Ik doe het –hardop- voor Wij doen het jij doet het Bron: kwaliteitskaart opbrengst gericht werken- Kappen, Förrer 2010

Een succesvol instructiemodel voor alle leerlingen Verantwoordelijkheid leerkracht Introductie/uitleg/modeling “Ik doe het” Begeleide inoefening “Wij doen het” “Jullie doen het samen” Samenwerken Risicoleerlingen: Verlengde instructie De rest: werkt zelfstandig “Je doet het alleen” Verantwoordelijkheid leerling Een succesvol instructiemodel voor alle leerlingen Fisher, D., & Frey, N. (2008). Better learning through structured teaching

Wanneer: Dan: de Datamuur is samengesteld besloten is volgens het directe instructie model les te geven Dan: Starten met: Het opstellen van een groepsplan

Van Datamuur naar Groepsplan

Groepsplan Beschrijving van het onderwijsaanbod in een bepaalde periode: Wat is het doel? Welke inhouden/ activiteiten bied ik aan om dat doel te bereiken? Hoe moet ik handelen? Hoeveel tijd besteed ik daaraan en hoe organiseer ik dat? Hoe volg ik de ontwikkeling van de kinderen? Hoe ga ik na of het doel aan het eind van de periode bereikt is? De drie subgroepen maken de differentiatie zichtbaar Alle leerlingen doen mee met het groepsplan

GROEPSPLAN A/B C D/E Groep Vakgebied/toets Verkorte instructie Basis Schooljaar:   Vakgebied/toets Verkorte instructie Basis Verlengde NIVEAU A/B C D/E DOEL WAT (inhoud) Materiaal HOE (instructie) tijd Leerkracht (monitoring) leerstofplanning Welke leerlingen (namen)

‘de OGH-datamuur’: A - B C D-E Eigen leerlijn Verdiepte instructie Begaafde en talentvolle leerlingen Verdiepte instructie A - B Verkorte instructie C Basis-instructie D-E Verlengde instructie Eigen leerlijn Zeer intensieve instructie Basisstof Afname van DHH voor: Compacten versnellen Leerlijnen Verrijken Verdiepen Kern van de basisstof Extra leertijd intensivering Aanpassingen in het HOE. Ontwikkelings- perspectief. Leerrendements verwachting Uitstroom bestemming Aanpassingen HOE Veranderingen WAT

Reken-groepsplan

Streefdoelen op schoolniveau

doelen Heldringschool AB ABC Voorbereidend lezen Taal voor kleuters 65% Voor-en achternaam 15 letters 90% Voorbereidend rekenen Rekenen voor Kleuters Tellen tot 20 Cijfers 1-10 85% DMT 70% 95% leestempo Woordenschat Begrijpend lezen Spellen Rekenen

Data feedforward Basis voor schoolverbeterplan en voor groepsplan WAT VALT OP WAT IS EEN VERKLARING WAT GAAN WE DOEN IN DE KOMENDE PERIODE No blaming and no shaming Wij-land-cultuur

Datamuur op schoolniveau=> eind 2010/2011

Datamuur opbrengsten cito-lvs - resultaten laatste afname 2011-2012 Datamuur op schoolniveau maart 2012 Datamuur opbrengsten cito-lvs - resultaten laatste afname 2011-2012 toets TvK RvK DMT Leestempo Begr.lezen Spelling RW Woordenschat Begrijpend luisteren doel in % AB > 65 ABC> 90 85 70 95 groep 1 91,7 100 83,3 96   herfstlln groep 2 76 94 groep 3 DMT M 53,8 88,5 73 92,3 79,2 92,5 75,5 86,8 66,6 groep 4 50 85,2 61,1 81,5 79,6 94,4 87 98,1 96,3 92,6 62,9 groep 5 62,7 89,8 56,9 84,5 79,7 91,5 57,6 86,4 80 93,2 64,4 72,8 groep 6 DMT B 80,8 72,3 93,6 53,2 87,2 68 95,7 70,2 groep 7 87,7 98,2 96,5 80,7 97,9 93 89,5 groep 8 71,4 80,9 88 98 73,8 66,7 90,5 59,5 92,8 doel is behaald groep 3b: DMT M3 - 1 afname volgt groep 3b: Begrijpend luisteren: 1 afname volgt doel is nog niet behaald groep 5a: leestempotoets --> 1 afname volgt

Geen plaatje zonder praatje!! =>No blaming and no shaming Wat gaat al goed? Hoe hebben we dat met elkaar gedaan? Wat is teleurstellend? Wat is het verhaal achter het plaatje?

Zorgleerlingen ???????????

Effectieve instructie voor D en E leerlingen D en E leerlingen zijn veel succesvoller als ze zorgvuldig onderwezen worden met dezelfde methode als die goede leerlingen krijgen, maar wel met: Meer instructietijd. Beter opgebouwde instructie. Meer coaching & oefening. Meer expliciete/directe intensieve instructie. Meer zorgvuldige monitoring van de vooruitgang

Breedtezorg Als een leerling aantoonbaar en herhaald onvoldoende profiteert van het excellente onderwijsaanbod, Dan kan er sprake zijn van een leerling met ondersteuningsbehoeften of van een leerling met onderwijsbehoeften. Hierbij kunnen kind- en/of omgevingsfactoren een rol spelen: cognitieve en/of sociaal-emotionele problematiek.

Leerlingen Leerlingen met ondersteuningsbehoeften Geen aanpassingen in het WAT: de doelen Aanpassingen in het HOE (instructie, omgeving, test) Behoren tot het groepsplan Leerlingen met onderwijsbehoeften Aanpassingen in het WAT, de doelen Aanpassingen in het HOE OPP: ontwikkelingsperspectief en uitstroombestemming Eigen leerlijn vanaf groep 6.

D- en E- leerlingen Wanneer wordt een D- of een E- leerling een leerling met onderwijsbehoeften?

BIJLAGE GROEPSPLAN Leerlingen met een D of E-niveau Naam karel 69 71 CITO Begr. lezen: Vaardigheids score 1 Vaardigheids- score 2 Prognose Verwachte vaardigheids-score Doel :ambitieniveau vaardigheidsscore karel 69 71 73 78 ambitieniveau Prognose Verwachte vaardigheidsscore Vaardigheidsscore

evaluatie GROEPSPLAN Leerlingen met een D of E-niveau Naam karel 69 71 CITO Begr. lezen: Vaardigheids score 1 Vaardigheidsscore 2 Prognose Verwachte vaardigheidsscore Doel :ambitieniveau vaardigheidsscore karel 69 71 73 78 ambitieniveau Prognose Verwachte vaardigheidsscore Vaardigheidsscore En als de vaardigheidsscore niet gehaald wordt?

Leerlingen met onderwijsbehoeften…. passend onderwijs Kan en wil de school de dieptezorg waar deze leerling om vraagt bieden? Kan de school de specifieke onderwijsbehoeften bieden? Wat heeft de school nodig aan middelen, hulp om de specifieke onderwijsbehoeften te kunnen uitvoeren (externe hulp binnenhalen)? HANDELINGSVERLEGENHEID ? GRENZEN AAN DE ZORG verwijzen naar Speciaal Onderwijs

LEERLINGEN met ONDERSTEUNING-EN ONDERWIJSSBEHOEFTEN 3. DIEPTEZORG 1 BASISZORG Alle leerlingen 2. BREEDTEZORG LEERLINGEN met ONDERSTEUNING-EN ONDERWIJSSBEHOEFTEN 3. DIEPTEZORG Passend onderwijs Schoolverbeterplannen. Groepsplannen gebaseerd op INSTRUCTIEBEHOEFTEN: AB onafhankelijk C gevoelig DE afhankelijk CONVERGENTE DIFFERENTIATIE Intensivering groepsplan voor D en E (aanpassingen in het HOE) PEDAGOGISCHE BEHOEFTEN VAN DE GROEP. Handelingsgerichte – proces- diagnostiek. Ondersteuningsbehoeften Aanpassingen in het HOE Onderwijsbehoeften Aanpassingen in het WAT en in het HOE. -Ontwikkelingsperspectief -Leerrendements verwachting -uitstroombestemming -Individueel Handelingsplan -aanpassingen in het HOE en in het WAT. LEERKRACHTCOMPETENTIES Doelen en leerstof centraal hoge doelen Hoge verwachtingen Opbrengstgericht instructiebehoeften: Kwaliteit en effectiviteit instructie Tijd Opbrengstgericht pedagogische behoeften: Pedagogisch klimaat Gedragsaspecten Interne begeleider / onderwijskundig begeleider: -co-onderwijzen -co-ondersteunen Wat betekent dit voor de leerling? Wat betekent dit voor de leerkracht? -instructie -omgeving -testen Leerkracht passend onderwijs: -Co-onderwijzen -Co-ondersteunen Handelingsgericht Oplossingsgericht. -ZAT -leerkracht passend onderwijs. -verwijzen speciaal (basis) onderwijs