Visie industrie op MER-plicht en ontheffing MER-forum, 10 mei 2005 Els Paredis Hoofd Milieudienst, BASF Antwerpen N.V.

Inhoud Voorafgaandelijk Doelstelling MER Onaangepast wettelijk kader Knelpunten voor de industrie Aantal MER’s MER-termijnen Samenvatting en verwachtingen Vragen/discussie 5/05/2005

Doelstelling MER Uit EU-Richtlijn: Voorafgaand aan vergunningverlening beoordelen van milieueffecten Voor projecten met aanzienlijke milieueffecten Project = voorwerp van de betrokken vergunningsaanvraag Bijlage I = projecten met aanzienlijke milieueffecten Bijlage II = projecten met mogelijk aanzienlijke milieueffecten (Lid-Staten bepalen de modaliteiten) Verwachting industrie : snelle en flexibele procedure voor nieuwe investeringsprojecten Reële bijdrage tot competitieve regio. Laat ondernemingen toe snel in te spelen op de marktvraag/innovatie. Overheid : mogelijkheden van Bijlage II maximaal benutten 5/05/2005

Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Decreet vormt probleem inzake Bijlage II - projecten EU-Richtlijn: Vrijstelling (art 2.3.) (melding aan EU) Onderzoek per geval en/of drempelwaarden (art. 4.2.) (geen melding aan EU) / Decreet: Vrijstelling (art. 4.3.3.§1) (melding aan EU) Screening (geval per geval) (art. 4.3.3.§2) (geen melding aan EU) Ontheffing (art. 4.3.3.§3) Besluit Vlaamse Regering: Bijlage II-projecten : MER-plicht indien boven drempel, maar ontheffingsmogelijkheid met geval per geval beslissing door overheid (ontheffing ~ screening ?) 5/05/2005

Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Voorstel tot omzetting EU-Richtlijn, Bijlage II-projecten Decreet wijzigen: Enkel screening, geen ontheffing Geval per geval beoordeling in combinatie met drempelwaarden Géén melding aan EU vereist (cfr. EU-Richtlijn) Korte en flexibele procedure Beoordeling MER-plicht door MER-cel zelf ; geen adviezen, geen grensoverschrijdend overleg Beslissing betekend op korte termijn : max. 20 dagen Indien toch MER : beoordelingsdossier = kennisgeving Hervergunning steeds als Bijlage II-project beschouwen Geen Europese basis 5/05/2005

Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Voorstel tot omzetting EU-Richtlijn, Bijlage II-projecten Besluit Vlaamse Regering wijzigen: Beneden drempelwaarde Bijlage II : geen MER-plicht noch geval per geval beoordeling Boven drempelwaarde Bijlage II : geval per geval beoordeling Uitgangspunt bij beoordeling omkeren (cfr. buurlanden): nieuw : geen MER-plicht tenzij aanzienlijke milieueffecten >< huidig : steeds MER-plicht tenzij ontheffing Beschrijving milieueffecten sowieso ook steeds in vergunningsprocedure : MER-cel kan op basis van de screening aandachtspunten formuleren 5/05/2005

Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Van wettekst naar praktijkgerichte omzetting ‘Best practice’ t.o.v. andere lidstaten Wetgeving én implementatie Niet alleen op papier Maar ook in praktijk Eérst termijndoelstelling voor MER vastleggen, dan terugrekenen om procedure te bepalen > procesgericht denken Afstemmen op noden ondernemingen Parallel werken (screening - MER - vergunning) 5/05/2005

Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Van wettekst naar praktijkgerichte omzetting Vereiste inhoud van het beoordelingsdossier beperken tot het echt noodzakelijke (geen “mini-MER”): Projectbeschrijving (van aanleg tot afbraak) Ruimtelijke situering Per discipline (geen vereisten qua methodiek): Te verwachten emissies Inschatting milieueffecten Voorziene milderende maatregelen Besluit 5/05/2005

MER - Knelpunten voor de industrie Aantal MER’s Tijdsduur MER-procedure Optimaal gebruik van de mogelijkheden van Bijlage II kan hiervoor een oplossing aanreiken. 5/05/2005

Knelpunt 1 : Aantal MER’s Voorbeeld : Situatie BASF Antwerpen 14 MER-procedures sinds 1996 17 MER-evaluatienota’s sinds 1997 Telkens met erkende MER-deskundigen Resultaat : vaak geen significante milieueffecten Dus volgens EU-Richtlijn geen MER nodig Eigenlijke doelstelling MER wordt niet gehaald = contraproductief Hoorzitting : geloofwaardigheid naar bevolking ? Dubbel werk MER + vergunning 5/05/2005

Case-study : Aniline/Nitrobenzeen Historiek 1995 : hervergunning Aniline : 120 kton (AN I + II) Nitrobenzeen : 250 kton (NB II + III) MER/CAH/94/080 dd. 22.02.1994 1997 : uitbreiding NB II Nitrobenzeen : 300 kton (NB II + III) MER/CAH-080/VD/0038 (nota) dd. 20.01.1997 1997 : bouw AN III Aniline : 270 kton (AN I + II + III) MER/CAH/97/302 dd. 25.02.1997 5/05/2005

Case-study : Aniline/Nitrobenzeen Historiek 2001 : Uitbreiding NB II + III, bouw AN IV Aniline : 460 kton (AN I + II + III + IV) Nitrobenzeen : 480 kton (NB II + III) MER/CAH/01/461 dd. 30.04.2001 2003 : Uitbreiding NB III, afbraak AN II, uitbreiding AN III+IV Aniline : 485 kton (AN I + III + IV) Nitrobenzeen : 570 kton (NB II + III) MER-nota erkend deskundige dd. Juni 2003 2005/2006 : Bouw NB IV, bouw AN V Aniline : 640 kton (AN I + III + IV + V) Nitrobenzeen : 920 kton (NB II + III + IV) MER of ontheffing ? 5/05/2005

Case-study : Aniline/Nitrobenzeen Project 2005-2006 Te verwachten milieueffecten zijn klein: Lucht : lage emissievrachten, geen nieuwe stoffen Water : decentrale behandeling + centrale WZI : minimaal effect op effluent Geluid : milderende maatregelen zijn reeds voorzien Toch MER moeten maken >> Besluit : geen significante milieueffecten Tijdsduur : 9 maanden (= record) Meerwaarde voor vergunningverlening ? Ontheffing (nog beter : screening) in dergelijke dossiers moet eenvoudig mogelijk zijn 5/05/2005

Knelpunt 1 : Aantal MER’s Vergelijking Vlaanderen - Duitsland Nederland, Duitsland Bedrijven met vergelijkbare activiteit, vergelijkbare omvang als BASF Slechts 1 of 2 MER’s in vergelijkbare periode BASF AG : geen enkel MER voor chemie, enkel voor STEG-centrale (Bijlage I -project) Waarom lukt dit in Vlaanderen niet ? Te strenge omzetting van EU-richtlijn Administratief rigide implementatie Geen geval per geval beoordeling Capaciteitsdrempels zijn niet per definitie maat voor emissie Hervergunning : niet voorzien op Europees niveau 5/05/2005

Knelpunt 2 : MER-termijnen Vergunningsprocedure: MER moet goedgekeurd zijn vóór aanvraag van milieuvergunning Tijdsduur opstellen MER : ca. 10 à 12 maanden Tijdsduur aanvraag milieuvergunning : ca. 5 maanden Koppeling milieu- en bouwvergunning ca. 1,5 jaar vóór aanvang bouwwerken starten met het MER ! Problemen: Veel langere procedure dan in buurlanden >< flexibel inspelen op marktvraag/innovatie Concept ligt meestal nog niet vast Te weinig gegevens voorhanden Openbaarheid van informatie : vertrouwelijkheid 5/05/2005

Vergunningsprocedure Vlaanderen milieueffectenrapport (MER) omgevingsveiligheidsrapport (OVR) energiestudie AMINAL aanvraag bouwvergunning Stad Antwerpen 10 à 12 maanden aanvraag milieuvergunning Provincie Antwerpen 4 - 6 maanden hoorzitting bij MER/OVR 5 maanden verkrijgen milieuvergunning verkrijgen bouwvergunning College van Burgemeester en Schepenen Bestendige Deputatie start bouwwerkzaamheden 1- 1,5 jaar inbedrijfname 5/05/2005

Nieuwe MER-procedure - termijnen volgens decreet van 18/12/2002 Kennisgeving veel uitgebreider : meer voorbereidingstijd (ca. 2 maanden) Volledigheid kennisgeving afwachten (20 dagen) Openbaar onderzoek kennisgeving, beslissing administratie afwachten (MER-richtlijnen) (90 dagen indien grensoverschrijdend) Opstellen ontwerp MER (ca. 2 maanden) Ontwerp MER : nalezing/bespreking, opmaak definitief MER (ca. 2 maanden) Indienen MER voor goedkeuring (40 dagen, mogelijk 60 dagen bij verlenging) 5/05/2005

Nieuwe MER-procedure - termijnen volgens decreet van 18/12/2002 5/05/2005

Knelpunt 2 : MER-termijnen 5/05/2005

Knelpunt 2 : MER-termijnen Voorstellen: Proces afstemmen op vooraf vastgelegde maximale termijnen Ingeval screening uitwijst dat toch een MER noodzakelijk is : integratie van “geval per geval beoordeling” met eerste deel van MER-procedure (beoordelingsdossier = kennisgeving) Inhoud van het MER beperken tot het noodzakelijke : effectief toepassen van art. 4.3.5.§1 van het decreet bij opmaak van MER-richtlijnen : “…bepalingen inzake het beknopt of niet behandelen van de minder of niet relevante milieueffecten …” Grensoverschrijdend of niet : gelijke termijnen Laatste fase MER-procedure parallel met eerste deel vergunningsprocedure (goedkeuring MER < beslissing vergunning) Optimering relatie bouw- en milieuvergunning : start eerste bouwwerken toelaten vanaf ontvangst van bouwvergunning 5/05/2005

Samenvatting en verwachtingen Eensgezindheid over uitgangspunten Aantal MER’s beperken Geval per geval beoordeling : efficiënte screening Proportionaliteit naar aantal en inhoud Kortere MER-termijnen Procesgerichte aanpak op basis van maximale termijnen Parallel i.p.v. serieel Grensoverschrijdend geen langere termijnen Omvang MER beperken waar mogelijk Duidelijk termijnplan voor omzetting uitgangspunten Wettelijk kader én implementatie : 2006 Industrie is graag bereid tot open en constructieve bijdrage. 5/05/2005

VRAGEN ?