Beschermd wonen in Wmo? Een mogelijke nieuwe taak voor centrumgemeenten MO Ard van Briemen VWS/ directie maatschappelijke ondersteuning Voorstellen: Ard van Briemen, drieënhalf jaar bij VWS Coördinator maatschappelijke opvang en geweld in afhankelijkheidsrelaties Maar laatste half jaar helft van mijn tijd bezig met dossier ‘beschermd wonen’ Dag van de MO, 29 oktober 2013

Besluitvorming langdurige ggz Beschermd wonen Inhoud presentatie Doel Overzicht ggz Besluitvorming langdurige ggz Beschermd wonen Thema’s voor transitiefase Vragen? Eerst ga ik in op het doel van de presentatie Dan schets ik hoe de ggz nu georganiseerd is. Voor velen waarschijnlijk wel bekend, dus zal ik snel doen. Dan ga ik in op de besluitvorming. Die is helaas niet afgerond. Vorige week had ik nog de stille hoop dat er vanochtend een brief zou uitgaan, maar helaas. Vervolgens zoom ik in op beschermd wonen in de Wmo Dan kom ik bij enkele thema’s waar ‘we iets mee moeten’ de komende jaren En dat alles zonder Walter, Antonie en Eta Mulder het gras voor de voeten weg te maaien voor hun workshop van vanmiddag. 6. verduidelijking: kan tijdens de presentatie, rest graag daarna. Beschermd wonen in Wmo

Bewustwording van complexiteit - Agendering thema’s transitie 1. Doel presentatie Informeren Bewustwording van complexiteit - Agendering thema’s transitie Ik heb nog even het programma bekeken: “Ard van Briemen (VWS) licht de laatste ontwikkelingen toe rondom de decentralisatie van de AWBZ en van het beschermd wonen daarbinnen” Lekker is dat als de brief nog niet uit is. Ik kan dus helaas geen definitieve standpunten geven. En ook niet dat er zo op twitter staat: VWS roept dat het zus en zo gaat gebeuren. Informeren: dit komt er mogelijk op jullie af. Beschermd wonen in Wmo

2. Overzicht ggz Huidige situatie <365 dagen >365 dagen Zvw Extramurale behandeling Intramurale GGZ met behandeling (DBC) AWBZ Intramurale GGZ met behandeling (ZZP B) Intramurale ggz, gericht op beschermd wonen en begeleiding (ZZP C) Gemeenten MO/Oggz/preventie Extramurale behandeling uit de Zvw Ambulant. Jaargrens is niet van belang. Als je moet worden opgenomen: 1 jaar in een dbc, na 1 jaar een zorgzwaartepakket b. Als je na dat jaar niet per se meer intensieve behandeling nodig hebt: dan zzp c. mogelijk. Wat ook kan: al meteen in beschermd wonen, rechtstreeks vanuit de opvang Mensen met een zzp-c hebben vaak ook een dbc! Ze zien soms een psychiater. Daarnaast vervullen gemeenten een rol.

2. Overzicht ggz (2) Q indicaties huidige ZZP-indeling AWBZ (1-7-2013) ZZP1B 15 ZZP1C 620 ZZP2B 160 ZZP2C 4.450 ZZP3B 995 ZZP3C 17.405 ZZP4B 1.410 ZZP4C 8.110 ZZP5B 4.165 ZZP5C 5.615 ZZP6B 1.175 ZZP6C 760 ZZP7B 1.865 totaal 9.785 36.960 Nieuwe gevallen geëxtramuraliseerd Dit zijn alleen indicaties. Niet alle indicaties worden verzilverd. En soms zijn mensen ook klaar of overleden. Indicaties van 15 jaar!!! soms ZZP 1 en 2 loopt leeg. Indicaties ZZP-GGZ-B zijn op behandeling gerichte trajecten en worden veelal in de Psychiatrische instelling aangeboden. Indicaties ZZP-GGZ-C bieden primair begeleid en beschermd wonen voor mensen met een psychiatrische stoornis en worden zowel in Ribw’s als in psychiatrische instellingen aangeboden. C-zzp’s groeit nog steeds!

Zzp’s B 3-7: circa € 0,6 mld (incl. behandeling) 2. Overzicht ggz (3) Cijfers 2012 (grofweg) Zzp’s B 3-7: circa € 0,6 mld (incl. behandeling) Zzp’s C 3-6: ruim € 0,8 mld (excl. behandeling vanuit Zvw) PGB’s: kleine € 0,2 mld (vrijwel uitsluitend zzp’s C) Beschermd wonen in Wmo

3. Besluitvorming langdurige ggz Bestuurlijk akkoord ggz 2012: verken optie langdurige ggz overhevelen naar Zvw Regeerakkoord Rutte II: intramurale ggz van AWBZ naar Zvw, over onderdeel MO volgt nader besluit Zorgakkoord en HLZ-brief voorjaar 2013: zzp 3 niet extramuraliseren, maar Zvw; beschermd wonen gericht op participatie past bij gemeenten, met sector verkennen Onhandige formuleringen. Waarom ga ik hier zo uitgebreid op in? Vanwege gevoeligheden bij met name aanbieders. Verwachtingen dat het anders zou gaan en financiële belangen. Beschermd wonen in Wmo

3. Besluitvorming langdurige ggz (2) Verkenning met de sector (zomer 2013), o.a. VNG heeft standpunt ingebracht Concept-Wmo (versie 16 augustus 2013 is openbaar): incl. beschermd wonen CVZ-advies ook gebaseerd op voornemen beschermd wonen naar Wmo Duidelijkheid in ‘doelgroepenbrief’: binnenkort naar Tweede Kamer? Stel: beschermd wonen naar Wmo Beschermd wonen in Wmo

4. Beschermd wonen Definitie concept Wmo 2015: Wonen in een accommodatie van een instelling met daarbij behorende toezicht en begeleiding, gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie, het psychisch en psychosociaal functioneren, stabilisatie van een psychiatrisch ziektebeeld, het voorkomen van verwaarlozing of maatschappelijke overlast of het afwenden van gevaar voor de cliënt of anderen, bestemd voor personen met psychische of psychosociale problemen, die niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving Er is dus kennelijk toezicht en begeleiding nodig. Ja, het gaat ook om bevorderen van zelfredzaamheid en participatie. Maar ook om stabilisatie ziektebeeld. En ook om psychisch functioneren. En afwenden van gevaar. DE DOELSTELLING KAN DUS VELERLEI ZIJN. DE VERBLIJFSDUUR DUS OOK. Beschermd wonen in Wmo

4. Beschermd wonen (2) Er zijn dus verschillende motieven voor beschermd wonen. Het type cliënt verschilt ook, qua leeftijd en perspectief Participatie en uitstroom soms mogelijk, maar soms niet: ‘levenslang’ in bw! Zie ook cliëntverhalen (o.a. publicaties RIBW Alliantie/GGZ NL, workshop) Wie is de cliént: ga naar bij website Dus niet: dat doen we wel eventjes. Conceptwet zegt; sommige taken bovenlokaal Gaat schoon over. Dus geen budgetkorting. Beschermd wonen in Wmo

Verantwoordelijkheid (voorlopig) bij centrumgemeenten MO 4. Beschermd wonen (3) Verantwoordelijkheid (voorlopig) bij centrumgemeenten MO Ruim overgangsrecht in concept Wmo Landelijke toegankelijkheid ook voor beschermd wonen Geen korting op budget langdurige ggz Wens om op termijn van centrumgemeente af te komen. Beschermd wonen in Wmo

5. Thema’s voor transitiefase Hier krijgen we zeker mee te maken: Naar een objectief verdeelmodel… Breed gedragen wens tot samenwerking gemeenten – verzekeraars (+ aanbieders + cliënten!) Samenloop ambulantiseringsafspraken bestuurlijk akkoord ggz Breed gedragen wens tot standaarden / richtlijnen / kwaliteitsafspraken + toezicht We beginnen met historisch verdeelmodel. Gaat ongetwijfeld tot problemen leiden. Samenwerkingsafspraken. Hoe voorkomen we dat cliënten tussen wal en schip raken en afschuifgedrag ontstaat. In bestuurlijk akkoord ggz zijn afspraken gemaakt over beddenafbouw. Gemeente daarbij destijds niet aan tafel. Dit wordt nu anders, voortzetting ZONDER GEMEENTEN ondenkbaar. Wat wordt inzet van gemeenten daar? Blijft beddenafbouw doelstelling ongewijzigd? Kwaliteit: gemeenten liggen onder een vergrootglas. U hoeft maar iets fout te doen en het haalt de kranten. Er zal dus druk ontstaan om kwaliteit te leveren. Maar wat is dat? En hoe verhoudt zich dat tot wat er in de Zvw gebeurt? Gemeenten krijgen de opdracht om kwaliteit te leveren, aanbieders ook. Hoe gaat u dat invullen? Beschermd wonen in Wmo

5. Thema’s voor transitiefase (2) Invulling landelijke toegankelijkheid: afspraken MO verbreden? Of cliëntvolgend budget? Rol regiogemeente: hoe wordt bw-vraag herkend, wie gaat screenen, krijgt burger te maken met één gemeenteloket? Overig: cliëntparticipatie, mantelzorg, aansluiting op jeugdketen etc.  Veel te doen, steun Tbureau + VWS Wat doet u met student autistisch? Ook financiële steun. Beschermd wonen in Wmo

Onderschat deze taak niet! Tot besluit Onderschat deze taak niet! Gezamenlijk optrekken cruciaal: ga regionaal alvast kennismaken met sector en in gesprek met relevante partners Ook op landelijk niveau gezamenlijke aanpak (via VNG). Suggesties/wensen welkom Vragen? Beschermd wonen in Wmo

Opvang landelijk toegankelijk? Onderzoek regiobinding 29 oktober 2013 Vicky Gijs Christien Muusse

Deze presentatie Onderzoek Uitkomsten (kort!) ervaringen van mystery guests Hoe nu verder? : Ico Kloppenburg (VNG)

Onderzoek regiobinding Wet: "voorzieningen op het terrein van de maatschappelijke opvang zijn toegankelijk voor iedereen die in Nederland woont Gemeenten: eigen beleid VNG: Handreiking landelijke toegankelijkheid

Uitgangspunten Handreiking Ieder dakloos persoon kan zich overal aanmelden Aanmeldgemeente onderzoekt waar kans op succesvol traject het grootst is Binding met aanmeldgemeente: opvangen Binding met andere gemeente: tijdelijk opvangen 'warm' overdragen aan opvanggemeente

Vraag VWS Worden dakloze mensen wel altijd opgevangen, ook als ze geen regiobinding hebben? wat is beleid van gemeenten? hoe gaat dat in de praktijk? 23 onderzoeksvragen!

Opzet onderzoek Enquete gemeenten Enquete opvanginstellingen plan: 43 gemeenteambtenaren MO 42 beantwoord Enquete opvanginstellingen plan: 39 nachtopvang en 11 Centrale Toegang 44 beantwoord Mystery guest bezoeken 51 gedaan: 28 balie, 14 telefonisch, 9 crisisopvang minder dan gepland:winterkoude, afhaken Geregistreerde cijfers gemeenten Interviews cliëntenvertegenwoordigers 2. iedere gemeente hebben we de grootste opvang benaderd, wie de vraag kan beantwoorden, meestal unitmanager/ locatiemanager: email adres ook rappel mogelijk. Tevreden over respons.

mystery guests Waarom? Van Michelinster tot mystery patiënt: - zicht krijgen op de feitelijke situatie. verkrijgen van andersoortige informatie.

Mystery guests: opzet ervaringsdeskundige mystery guests werving: via netwerk en cliëntorganisaties en daarna intake. standaardscenario: aanmelding vanuit andere gemeente. Training: rollenspel met medewerker MO werken met checklists begeleiding

werken met ervaringsdeskundige mystery guests. Waarom? - verzoek VWS benutten van ervaringskennis mystery guests hebben kennis van de straat MG's worden betrokken bij onderzoek dat hen zelf aangaat>> zeer gemotiveerd. - werken als MG kan positief zijn

Uitkomsten onderzoek toetsen van uitgangspunten handreiking

Veel gemeenten geen beleidsregels over regiobinding

Opvanginstellingen zijn strenger dan gemeenten Schriftelijk vastgelegde afspraken, bijvoorbeeld in subsidiebeschikking (indien niet schriftelijk wil niet zeggen dat het niet goed loopt) Opvallend is dat volgens tweederde (67%) van de 30 opvanginstellingen schriftelijk is vastgesteld dat aanmelders zonder binding met de regio niet toegelaten mogen worden tot de opvang terwijl dit slechts volgens 21% van de 29 gemeenten het geval is. Ook springt in het oog dat bijna tweederde (59%) van de gemeenten aangeeft dat er schriftelijke afspraken bestaan over het leveren van capaciteit (tijd en/of mankracht) om bij nieuwe cliënten te onderzoeken in welke gemeente de opvang het beste kan plaatsvinden, terwijl maar een derde (33%) van de opvanginstellingen dit ook aangeeft. Deze verschillen lijken te wijzen op een gebrek aan kennis over de inhoud van de afspraken. Waarom is opvang strenger? verschillende mogelijke verklaringen: de druk op de opvanginstellingen is zo groot en zo continu, dat medewerkers bijna blij zijn dat ze de schaarse bedden onder minder vragers hoeven te verdelen. 2) de totale vraag naar opvang is redelijk stabiel. Dat betekent dat wanneer we in Utrecht minder streng zijn dan onze collega''s in de andere grote steden, we dat direct aan de deur merken. Dat is ook de belangrijkste reden dat wij meedoen aan de regiobinding: in de andere grote steden konden door de regiobinding passantenverblijven worden gesloten, terwijl bij de Tussenvoorziening de druk op de deur onverminderd hoog bleef. 3) aan iemand uit de regio nu eenmaal meer perspectief te bieden is dan iemand van buiten de regio. bron: enquêtes MO en gemeenten

Daklozen kunnen zich niet overal aanmelden 4 In hoeverre is de volgende uitspraak van toepassing: "aanmeldingen van dak- en thuislozen van buiten onze regio worden niet behandeld" ((oneens: 28) nee(10)) blz 41 bron: enquête gemeenten

Inschrijvingsduur in GBA is leidend logisch inschrijving leidend, maar zou naar meer gekeken moeten worden. criteria obv beoordeeld wordt in welke gemeente het beste terecht kan voor opvang en weging van deze criteria. GBA is eenvoudiger te checken dan 'kans op succesvol traject'  kan discussie opleveren tussen gemeenten en/of aanmelder en gemeente gevolg : mensen zonder inschrijving, kort woonachtig geweest in verschillende gemeenten worden niet geholpen antwoordmogelijkheden waren: doorslaggevend (noodzakelijke voorwaarde of zeer zwaarwegend argument); standaard (standaard in onderzoek meegenomen als een van de argumenten); alleen bij bezwaar (wordt niet standaard meegenomen, maar weegt wel mee in bezwaarprocedures); -geen rol; -niet bekend/ n.v.t. Probleem: onduidelijk hoe gemeenten afweging maken van kans op succesvol traject. zorgaanbieders hebben inzicht nodig in de werkwijzen, regelingen en contactpersonen per gemeente. Verschillen in toepassing zijn op zich niet problematisch, maar wel als men het van elkaar niet weet.’ bron: enquête gemeenten

Toegang tot de opvang zonder regiobinding 84% van gemeenten: "aanmelders van buiten krijgen (tijdelijke) opvang" 51 aanmeldingen 4 toegelaten 47 niet toegelaten 10 tijdelijke opvang 37 geen opvang 27% ! bron: mystery guests

Overdracht in de praktijk ± 40% Gem/MO: vaak of altijd afspraken over overdracht 18% bron: mystery guests

Ervaringen van Vicky en Gijs

Aedes Dag van de maatschappelijke opvang: voorkomen huisuitzettingen 29 oktober 2013

Inhoud Fases van huisuitzetting Vonnissen en huisuitzettingen Verhouding uitzettingen en vonnissen Redenen huisuitzettingen Maatregelen om huisuitzetting te voorkomen Zorgen corporaties om doelgroepen Dossier voorkomen armoede, schulden en huisuitzettingen Aedes

Fases van huisuitzetting signalering huurschuld: huisbezoek, betalingsregeling inschakeling deurwaarder/ incassobureau Vordering ontbinding huurcontract door deurwaarder bij kantonrechter, huurder ontvangt dagvaarding ontbinding huurcontract door kantonrechter, exploot van kennisgeving door deurwaarder aan huurder, gemeente ontvangt afschrift Huisuitzetting: ontruiming door deurwaarder In alle fases kan worden/ wordt ingegrepen om huisuitzetting te voorkomen, hoe eerder hoe beter. Corporaties zetten ondermeer in op: strenger incassobeleid, huisbezoeken, treffen betalingsregelingen, Achter de Voordeur, integrale (wijk)teams, Tweede Kansbeleid, enz.

Vonnissen en Huisuitzettingen

Interventies

Zorgen om: >80% reden huurachterstand economische crisis Inkomensterugval, werkloosheid, ZZP-ers Doelgroepen: alleenstaande jongeren/ senioren, eenoudergezinnen, bewoners met “ randje” (laag iq, dementerend, enz). “noorderzonnen”

aedesdossier: voorkomen armoede, schulden en huisuitzettingen Netwerk opzetten van partijen op terrein van voorkomen armoede, schulden en huisuitzettingen Met VWS/ BZK/ SZW/ VNG oppakken uitkomsten Monitor Stedelijk Kompas* Inbreng bij (lokale) overheid tbv beleid of lobby: respecteren beslagvrije voet, overheid niet als preferente schuldeiser, meenemen andere verhuurders in beleid Jaarlijke netquestionnaire Aedesleden Klankbordgroep van Aedesleden en organiseren bijeenkomsten Project VIP/LIS (vroegsignalering probleemschulden); nu lightversie i.s.m. BKR en SZW

Co-financieren onderzoek van onderzoekscentrum maatschappelijke zorg naar risicofactoren (hierover vertelt Judith Wolf zometeen meer) Werken aan verbeterde intake van nieuwe huurders, beter inspelen op “life events” Deelname begeleidingscie, RvA NVVK enz. Cecodhas: Aedes voorzitter van de werkgroep social affairs Samenwerking Cecodhas en Feantsa binnen project PUSH In verleden o.a.: Kamers met Kansen en project Take Off

Monitor Stedelijke Kompas Regionale samenwerking Voorrangsregeling voor huisvesten vanuit de opvang Meer woningen beschikbaar voor betere doorstroom Betere preventie en betere nazorg (?)

Zijn er nog Vragen? Contactgegevens: Nathalie Boerebach N.Boerebach@aedes.nl GSM: 06-51387989