Oriëntatie in de historische tijd bij leerlingen Voorstelling van een experimenteel onderzoek Arie Wilschut Leuven, 6 maart Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Lectoraat didactiek van de maatschappijvakken

Het tempo waarin men nieuwe indrukken opdoet en waarin veranderingen in het leven optreden wordt lager, terwijl de subjectieve tijdservaring ‘gewend’ is de objectieve tijdsduur daaraan af te meten; het lijkt dientengevolge of de objectieve tijd sneller voorbij gaat. Voorbeeld van psychologisch onderzoek naar de werking van het autobiografisch geheugen.

En opeens schoot de herinnering mij te binnen. Die smaak, dat was die van het brokje madeleine dat ik ‘s zondagsochtends in Combray (want op die dag kwam ik vóór de mis niet buiten) als ik tante Léonie op haar kamer goedemorgen ging zeggen, van haar kreeg aangeboden nadat zij het in haar zwarte thee of lindebloesemthee had gedoopt. (p. 93) Vertaling Thérèse Cornips, 2009.

Eilanden van tijd

Locatietheorie van het geheugen William Friedman ‘islands of time’ ‘patchwork of representations’ ‘The sense of an absolute chronology in our lives is an illusion, a thin veneer on the more basic substance of coincidence, locations in recurrent patterns, and independent sequences of meaningfully related events.’ Het is een ‘chronologische illusie’ om te denken dat mensen zich tijd vanzelfsprekend voorstellen als 'an abstract, uniform, measurable dimension that stretches indefinitely into the past and the future.’

Vraagstelling Gaat datgene wat psychologen hebben vastgesteld over het autobiografisch geheugen ook op bij het zich herinneren van historische informatie? Verschillen: - Historische informatie betreft meestal niet iets wat men zelf heeft meegemaakt. - Historische informatie betreft tijdsverlopen die het tijdsverloop van het eigen leven doorgaans ver te boven gaan.

Experiment Een onbekend stuk geschiedenis dat zich over meerdere eeuwen uitstrekt en toch niet te omvangrijk is. De geschiedenis van Aruba vanaf ca 1400 tot heden. Twee benaderingen om greep op de tijd te krijgen: - een chronologische benadering - een beeldend-associatieve benadering 267 leerlingen van vier scholen verspreid door Nederland, in het tweede en derde leerjaar van het secundair onderwijs.

GESCHIEDENIS VAN ARUBA Alonso de Ojeda ‘ontdekt’ Aruba 1636 Johannes van Walbeeck verovert Aruba 1874 fosfaat gevonden op Aruba 1924 begin olie-industrie 1986 ‘aparte’ status

De 19e eeuw

DE NEGENTIENDE EEUW 19 - In de tijd van Napoleon ( ) veroveren de Engelsen de Nederlandse kolonies; ook Aruba Nederland krijgt Aruba terug. Geen WIC-bezit meer, maar kolonie. - Uitgebreid rapport over Aruba. Producten: ‘Geene’. 'De artikelen welke het land voortbrengt, zijn mais en boonen, alleen toereikende voor de inwoonderen‘ (er woonden 1732 mensen).

DE NEGENTIENDE EEUW Er wordt goud gevonden op Aruba. - Goudzoekers stromen toe; goudwinning door een onderneming is echter niet winstgevend Nieuw procédé: Aruba Gold Mining Company. - Goudsmelterijen bij Bushiribana (oostkust) en Balashi (westkust). - Overal ‘tributers’ op het eiland. Balashi Bushiribana

DE NEGENTIENDE EEUW 19 Goudstaven liggen klaar voor transport in een eenvoudig houten kistje op het kantoor van de Aruba Gold Mining Company. Totale goudproductie : ongeveer 1340 kilo (huidige waarde: 34½ miljoen euro).

DE NEGENTIENDE EEUW Er wordt fosfaat gevonden Aruba Phosphaat Maatschappij. - Fosfaat belangrijker dan goud. Er wordt veel meer aan verdiend. - Een goede haven bij Sint- Nicolaas. Door goud en fosfaat groeit de bevolking snel. Aan het eind van de eeuw: 9702 inwoners.

DE NEGENTIENDE EEUW 19 De haven voor fosfaat-export in Sint-Nicolaas.

WAT ZIJN BELANGRIJKE DINGEN UIT DE NEGENTIENDE EEUW?

GESCHIEDENIS VAN ARUBA

HET VERHAAL VAN WILLEM RASMIJN Had ik maar een paar schoenen….

Goudzoekers trekken naar Aruba toe… De Nederlandse overheid wordt wat actiever. (Aruba is geen bezit meer van de WIC, maar een kolonie). Er zit weer niks in…

Later komt er een Gold Mining Company die goudsmelterijen bouwt. Overal ‘tributers’ op het eiland. Resten van de goudsmelterijen op Aruba.

Goudstaven liggen klaar voor transport in een eenvoudig houten kistje op het kantoor van de Aruba Gold Mining Company. Totale goudproductie: ongeveer 1340 kilo (huidige waarde: 34½ miljoen euro).

Het echte goud van Aruba zit in vogelpoep: fosfaat. Er wordt kunstmest van gemaakt. Er komt een goede haven bij Sint-Nicolaas. Door goud en fosfaat groeit de bevolking snel. Aan het eind van de tijd van het goud zijn er 9702 inwoners op Aruba.

De haven voor fosfaat-export in Sint-Nicolaas.

WAAR DENK JE AAN BIJ DE TIJD VAN HET GOUD?

RESULTATEN Voormeting en nameting: 25 gebeurtenissen juist plaatsen in de tijd: tien ‘bekende’ uit de les en 15 ‘onbekende’. Elke goed geplaatste gebeurtenis leverde 2 punten op, elke ongeveer goed geplaatste 1 punt. Maximale score dus 50. Score op nameting minus score op voormeting: ‘leereffect’. Leereffect uitgedrukt in percentage van het maximum (50).

RESULTATEN Gemiddelde leereffecten: Chronologische methode: 20,95 % (van 0 tot 62) Beeldend-associatieve methode: 35,64 % (van 0 tot 82) chronologischbeeldend-associatief 0 – 2044,2%16,5% 21 – 4043,2%17,7% 41 – 6011,5%40,5% 61 – 801,1%21,5% 81 – 1000,0%3,8% Bij lln die zeiden geleerd te hebben: Chron. 22,97% B.-ass. 45,39%

Hartelijk dank voor uw aandacht.