Themadag Persoon & Beroep jaar 2 Pedagogisch klimaat

Leuk dat je er bent!

Programma 9.30 – 12.00 uur: werken aan een positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat, hoe doe je dat als leerkracht? Het bepalen van kernwaarden binnen de school Kernwaarden omzetten in concrete gedragsregels Het onderwijzen van gedragsregels (positive behaviour support) Lunch: 12.00 – 12.30 12.30 – 15.30 uur: Workshops Verschillen tussen jongens en meisjes Hoe ga je om met pestgedrag? Mediawijsheid Sociaal-emotionele ontwikkeling in de praktijk Eerste ronde 12.30-14.00 Tweede ronde 14.00-15.30 9.30 – 10.30 u: Waardenspel en uitleg PBS 10.30 – 10.50 u: pauze 10.50 -11.20 u: Gedragsmatrix en gedragsregels + opdracht 11,20 – 11.35u Gedragslessen 11.35 – 11.55 u: Regels in de praktijk 11.55 – 12.00u: afronding

Twee voorbeelden van een pedagogisch klimaat Superschool (tegenlicht) http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen /1369443 (11.50 - 12.30 min) De Wegwijzer (gedragsregels) http://www.dewegwijzerschool.nl/onze -school/schoolregels/a-algemene- omgang-s-en-gedragsregels Meer dan 100 gedragsregels Van de uitzending van tegenlicht wordt het fragment van 11.50-12.30 min bedoeld. Het belangrijkste is hier de beschrijving van wat hij ziet als een veilige school en de enige gedragsregel ‘je gedraagt je’. Vervolgens kan de site van de Wegwijzer worden getoond. Klik door de diverse afdelingen van schoolregels heen, het zijn er meer dan 100. Vraag de leerlingen eens wat ze van deze regels vinden (in mijn ogen zijn ze erg negatief en restrictief). De regel ‘je gedraagt je’ gaat uit van het feit dat gedragsnormen impliciet begrepen horen te worden en een kwestie van wederzijds respect zijn, het is bedoeld om het leven naar de geest van de wet te stimuleren in plaats van het strak naleven van regels. Vraag studenten eens wat ze hier van vinden. Deze twee voorbeelden zijn bedoeld om aan te geven hoe verschillend in scholen wordt omgegaan met gedragsregels en dat dit grote invloed kan hebben op het klimaat binnen de school.

Doelen van de ochtend Je weet waarom aandacht voor het pedagogisch klimaat en kernwaarden binnen de school belangrijk is Je kan op basis van kernwaarden concrete gedragsregels formuleren Je weet hoe je concrete gedragsregels kan onderwijzen en hoe je goed gedrag in de klas kan stimuleren

Ongewenst gedrag en pedagogisch klimaat Ongewenst gedrag bij kinderen vormt een obstakel voor het leren Ongewenst gedrag belemmert de sociale ontwikkeling (sociale relaties, vriendschappen) Ongewenst gedrag heeft invloed op het welbevinden en het zelfbeeld van een leerling Ongewenst gedrag vraagt enorm veel van de omgeving (ouders, leerkrachten). Veel leerkrachten vragen zich af “hoe ga ik hier mee om?” Wat voor ongewenst gedrag zie je op je stageschool? Het gaat hier om de effecten van ongewenst gedrag en het feit dat ongewenst gedrag voor handelingsverlegenheid bij ouders en leerkrachten zorgt. Vervolgens de ombuiging naar: wat vraagt dit van mij als leerkracht?

Ongewenst gedrag: wat is dat?

Opdracht: Wat is een goed pedagogisch klimaat? 2 casussen waarin kernwaarden voor een visie op het pedagogisch klimaat moeten worden bepaald Bijv. duidelijkheid, geborgenheid, regelmaat enz. Kies een casus en een bijbehorende rol Bepaal samen de kernwaarden voor de school op het gebied van pedagogisch klimaat De casussen leggen de opdracht vrij uitgebreid uit. De bedoeling is dat leerlingen vooral zelf met het waardenspel bezig gaan. Probeer als begeleider vooral een ondersteunende rol aan te nemen en laat de discussie vooral uit de studenten komen.

Casus 1 Als managementteam van een grote school met 450 leerlingen zijn jullie verantwoordelijk voor het formuleren van een aantal kernwaarden als basis voor het beleid omtrent het pedagogisch klimaat binnen de school. Het managementteam bestaat uit 4 personen: een directeur, een adjunct- directeur/docent, een onderbouwcoördinator/docent, en een bovenbouwcoördinator/docent. Ook heeft de directeur voor een ander perspectief één ouder van een kind dat gepest wordt uitgenodigd.

Casus 2 Jullie zijn werkzaam op een kleine plattelandsschool met 75 leerlingen. Een tijdje geleden is de inspectie langs geweest. De meeste punten waren in orde, er werd alleen aangegeven dat er erg weinig op papier staat over het pedagogisch klimaat binnen de school. Daarom heeft de directeur besloten met een kleine focusgroep een aantal gedragsverwachtingen op te stellen. Over het algemeen hangt er een prettige sfeer binnen de school. Toch lijkt het verstandig om een aantal heldere regels op te stellen die zorgen voor positief gedrag binnen de school. Op deze wijze kan een positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat worden gerealiseerd. Omdat het binnen deze school belangrijk wordt gevonden om leerlingen en ouders bij de school te betrekken zijn er ook een ouder en een leerling uit groep 8 betrokken binnen de vergadering.

Voorbeeld van waarden in een school geloof vertrouwen geluk gebor-genheid liefde Respect Verantwoor-delijkheid Veiligheid De studenten hebben nu in het rollenspel als schoolteam een aantal waarden vastgesteld, geef dit als voorbeeld van een school die dit in de praktijk ook heeft gedaan.

En op je stageschool? Welke waarden vind je op je stageschool? Waar zie je dat aan? Hoe wordt er met deze waarden omgegaan? Koppelen visiestuk LWT8

Hoe kan je werken aan een positief schoolklimaat? Positive behaviour support (PBS) Vijf pijlers van PBS (Hand-out): Schoolbrede aanpak, gebaseerd op gedeelde waarden Gericht op preventie Vanuit een positieve benadering Planmatige aanpak op basis van data Samenwerking met ouders en deskundigen (ketenaanpak) Het gaat hier om het uiteenzetten van de basistheorie van positive behaviour support. Toelichten 5 pijlers. Kort en krachtig uitleggen (denk aan niveau Pabo 2!)

PBS richt zich niet op alleen de ‘extreme gedragsproblemen’, SWPBS is er voor alle leerlingen.

Preventie op drie niveaus Toelichting niveaus. Vaak veel aandacht naar de top, maar onderzoek heeft juist uitgewezen dat het je richten op de 80 procent veel meer effect heeft

Wat zie je in een PBS-school? Heldere gedragsregels, gekoppeld aan de waarden van de school Afstemming hoe hiermee om te gaan (bijvoorbeeld: rustig lopen in de gang) Kinderen helpen om zich aan regels te houden Positief gedrag wordt aangemoedigd Alle betrokkenen in de school werken hiermee (ouders, leerlingen, leerkrachten, IB-er, directeur, conciërge enz.) Jij als leerkracht kunt het verschil maken!

Gedragsregels in school Vergelijken kenmerken effectieve gedragsregels met regels de Wegwijzer

Opdracht 2: het omzetten van waarden in concrete gedragsregels Maak met je schoolteam een matrix waarin je gedragsverwachtingen voor verschillende ruimtes in de school maakt aan de hand van de door jullie gekozen waarden. Geef voor je ze laat beginnen met de opdracht het voorbeeld op de volgende pagina

Voorbeeld Algemene ruimtes Veiligheid Respect gang Ik loop rustig Verantwoorde-lijkheid gang Ik loop rustig Ik houd mijn handen en voeten bij me hal Ik luister naar aanwijzingen schoolplein Ik ruim het buitenspeelgoed op wc’s

En op je stageschool? Vraag: Als je denkt aan de regels op je stageschool, zijn dat effectieve gedragsregels? Waarom wel/niet? (bespreken in tweetallen)

Gedragslessen Gedragsregels alleen zijn niet voldoende Jij als leerkracht hebt de rol om gewenst gedrag van kinderen te stimuleren Wees voorspelbaar Wees duidelijk in je verwachtingen Wees consequent Beloon gewenst gedrag

Gewenst gedrag stimuleren strategieën voor het aanleren en handhaven van gewenst gedrag zijn hetzelfde als bij andere vakken. het aanleren van gewenst gedrag werkt het best als het een vast deel van het lesprogramma. Niet elk kind is hetzelfde: het onderwijzen in gewenst gedrag moet naar gelang de hardnekkigheid van de problemen intensiever, specifieker en individueel gegeven worden.

Net als leren lezen gebruik herhaaldelijk voorbeelden laat de leerlingen regelmatig oefenen geef positieve en gerichte feedback, 4:1 gebruik gerichte correcties waar leerlingen wat aan hebben controleer op de mate van succes geef zelf het goede voorbeeld herhaal het oefenen bij ongewenst gedrag

Voorbeeld van een gedragsles bespreek hetgeen je verwacht tav gedrag doe het gewenste gedrag voor. bespreek: wat zag je? Vraag door. Vergroot het gewenste gedrag uit laat zien hoe het níet moet bespreek: wat zag je? Vraag door laat wéér zien hoe je het wilt hebben laat de kinderen de goede manier nadoen Voorbeeldles groep 8: lopen in de hal Laat van het filmpje de eerste 4 min ongeveer zien (is gefilmd door een leerling, vandaar de ‘wiebelende’ beelden)

Opdracht: bedenk een gedragsles Het voorbeeld op de vorige dia is slechts één manier waarop je een gedragsles kunt vormgeven. Bedenk in je groepjes een andere manier waarop je één van je gedragsregels kan aanleren. Wissel jullie gedragsles uit met de rest van de groep. Laat de studenten vooral zelf creatief zijn in het bedenken van manieren om gewenst gedrag aan te leren. (denk aan rollenspel, lied, filmen, strip tekenen, verhaal schrijven enz.)

Regels in de praktijk brengen Benoem het als je kinderen het goed ziet doen: ‘Wat fijn dat je zachtjes je leesboek hebt weggelegd, nu kan jouw groepje rustig doorwerken, prima!’ Treed consequent op als gedragsregels worden overtreden Zorg dat je frequentie 4:1 is: (4 complimenten t.o.v. 1 correctie)

Consequent regels hanteren Stop de situatie en neem de leerling apart Geef aan wat je voor gedrag bij de leerling zag op een kalme, zakelijke toon Ga NIET in discussie Vraag de leerling welk gedrag wordt verwacht. Als hij dit weigert, geef aan welk gedrag wordt verwacht en laat dit hem nazeggen Laat hem kiezen om zich te voegen of niet Herinner hem aan de afgesproken consequentie als hij ervoor kiest niet mee te werken Geef positieve feedback als hij zich voegt naar de regels. Voer de consequentie uit als de leerling zich niet naar de regels wil voegen

Casussen uit de praktijk Ga met je schoolteam bij elkaar zitten Lees de casussen door en kies er één (of meerdere) uit Bespreek hoe jullie deze situatie(s) zouden aanpakken Speel de situatie uit Evalueer de uitgespeelde situatie (vooral het leerkracht handelen)

Terugblik op de doelen van de ochtend Je weet waarom aandacht voor het pedagogisch klimaat en kernwaarden binnen de school belangrijk is Je kan op basis van kernwaarden concrete gedragsregels formuleren Je weet hoe je concrete gedragsregels kan onderwijzen en hoe je goed gedrag in de klas kan stimuleren

Terugblik Plak bij het weggaan op de deur: > Tip en een top van deze ochtend!

Na de lunch 12.30 uur: start van de workshop 2 rondes van 1,5 uur Je kunt zelf kiezen: kies een kaartje (staan op de bar) Maar eerst…….