Onrechtmatige daad Week 4

Onrechtmatige daad handelen in strijd met het recht door toerekenbaar schade aan een andere te veroorzaken arrest Zuthense waterjuffer onrechtmatig = onwetmatig arrest Lindebaum-Cohen onrechtmatig = onwetmatig + handelen in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Arrest Lindebaum - Cohen arbeidsovereenkomst Lindebaum werknemer Omkoping/ bedrijfsspionage art. 6:162 BW Cohen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Onderscheid onrechtmatige daad ↔ wanprestatie strafrecht © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Onrechtmatige daad om schadevergoeding te kunnen eisen moet aan vijf voorwaarden voldaan zijn (art. 6:162 ev BW) onderscheid: onrechtmatige daad ↔ onrechtmatig handelen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Onrechtmatige daad Onrechtmatige daad 1. Onrechtmatig handelen/nalaten 2. Toerekenbaarheid 3. Schade 4. Causaal verband 5.Relativiteit © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

1. Onrechtmatig handelen (art. 6:162 lid 2 BW) inbreuk op een recht van een ander strijd met een wettelijke plicht handelen in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid behoudens rechtvaardigingsgronden: overmacht noodweer © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

2. Toerekenbaarheid van de daad de onrechtmatige daad moet de dader worden aangerekend wegens: schuld (als de dader een verwijt kan worden gemaakt) wet de in het verkeer geldende opvattingen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

2. Toerekenbaarheid afhankelijk van schuld  schuldaansprakelijkheid verwijtbaar gedrag probleem: bewijs door benadeelde risico  risicoaansprakelijkheid eigen gedrag of gedrag van een derde bewijs door benadeelde niet nodig, maar mogelijkheid disculpatie dader toerekenbaar eigen gedraging en gedraging van derden © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

2. Toerekenbaarheid risicoaansprakelijkheid voor eigen gedraging bij geestelijke of lichamelijke tekortkoming (art. 6:165 BW) gebrek is risico van “dader” voorbeeld: tijdens auto rijden een hartaanval deel uitmaken van bepaalde groep hoofdelijke aansprakelijkheid betrokkenheid bij vechtpartij © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

3. Schade er moet schade zijn of dreigen (apart geregeld in art. 6:95 ev BW) materiële schade (vermogensschade) immateriële schade (smartegeld) © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

4. Causaal verband ("dien ten gevolge") oorzakelijk verband, rechtstreeks verband tussen schade en onrechtmatig handelen Onrechtmatig handelen/nalaten Schade Causaal verband © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

4. Schade en causaal verband bepalende factoren voor causaal verband: conditio sine qua non voorwaarde zonder welke de schade niet zou zijn ontstaan voorzienbaarheid aard van aansprakelijkheid aard van schade aard van gedraging © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

4. Schade en causaal verband voorzienbaarheid vraag: is schade redelijkerwijs te verwachten gevolg van onrechtmatige daad? geen strikte lijn, maar naar mate schade meer als gevolg dient te worden beschouwd wordt deze eerder toegerekend. voorzienbaarheid op tijdstip van onrechtmatige daad doel: uitsluiting aansprakelijkheid voor volstrekt niet te verwachten / toevallige gevolgen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

4. Schade en causaal verband aard van gedraging eerdere toerekening schade naarmate de schuld aan onrechtmatige gedraging groter is eerdere toerekening schade indien de onrechtmatige gedraging beroeps- of bedrijfsmatig gepleegd © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

5. Relativiteit de regel die door de dader is overtreden dient de belangen van de benadeelde te beschermen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Rechtvaardigingsgrond soms valt een op zichzelf onrechtmatige gedraging te rechtvaardigen (art. 6:162 lid 2 BW) noodweer overmacht toestemming benadeelde ambtelijk bevel wettelijke voorschrift risicoaanvaarding © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Meerdere daders plegen onrechtmatige daad tegelijk door meerdere personen voorbeeld: bepaalde verkeersongelukken, kettingbotsing iedereen hoofdelijke aansprakelijk (6:102 BW) onderlinge verrekening nas rato / naar mate van schuld (= onderling regresrecht) voordeel slachtoffer: daders dragen onderling risico insolventie van een van hen © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Kwalitatieve aansprakelijkheid aansprakelijkheid voor anderen onderscheid: a. schuldaansprakelijkheid en b. risico aansprakelijkheid © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Ouders en kinderen kinderen tot 14 jaar (art 6:169 BW) kind niet, ouder wel aansprakelijk kinderen 14 en 15 jaar ouders aansprakelijk, tenzij ze het foute gedrag van hun kinderen écht niet konden verhinderen de ouders moeten aantonen dat hen geen verwijt treft kinderen 16 jaar en ouder kind wel, ouder niet aansprakelijk © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Ouder / voogd Aansprakelijkheid voor kinderen Tot 14 jaar Art. 6:169 lid 1 BW Van 14 en 15 jaar Art. 169 lid 2 BW Doen van kind Toerekenbaar aan kind indien niet belet door art. 6:164 BW - zogeheten fout van kind voldoende toezicht?  omkering bewijslast Kind is NIET aansprakelijk kind ex art. 6:162 BW © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Werknemers de werkgever is risico-aansprakelijk voor ondergeschikten (art. 6:170 BW): ondergeschikt is zelf ook aansprakelijk o.g.v. art. 6:162 ev BW werknemer moet in dienst van werkgever taak vervullen kans op fout moet zijn vergroot door de opgedragen taak werkgever moet zeggenschap hebben gehad © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Niet ondergeschikten de werkgever is risico-aansprakelijk (art. 6:171 BW) denk aan onderaannemer en hun personeel © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken bezitter is risico-aansprakelijk (art. 6:173 BW) zaak is gebrekkig als het niet voldoet aan de veiligheidseisen waaraan het zou moeten voldoen geldt alleen voor roerende zaken © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Aansprakelijkheid voor opstallen bezitter is risico-aansprakelijk (art. 6:174 BW) opstallen: gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verbonden © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Aansprakelijkheid voor dieren bezitter (dat hoeft niet perse de eigenaar te zijn) van een dier is risico-aansprakelijk (art. 6:179 BW) © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Verkeer en aansprakelijkheid eigenaar of houder van motorvoertuig is risico aansprakelijk (staat niet in BW maar in art. 185 WVW) automobilist is daarom verplicht verzekerd risicoaansprakelijkheid © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Eigenaar van een motorvoertuig Aansprakelijkheid eigenaar in geval van aanrijding Bestuurder: eigenaar Bestuurder: derde Art. 185 lid 1 WVW (risicoaansprakelijkheid) Art. 6:162 BW (schuldaansprakelijkheid) Art. 185 lid 2 WVW © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Productaansprakelijkheid producent is aansprakelijk voor zijn onveilige producten (art. 6:185 ev BW) doel: beschermen van consument onderscheid: gebrekkige zaken (art. 6:173 BW) en gebrekkig product (art. 6:186 BW) wanneer product gebrekkig? als het niet de veiligheid biedt die het publiek daarvan redelijkerwijs van mag verwachten (art 6:186 BW) © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Bewijs wat moet de benadeelde consument bewijzen(art. 6:188 BW): gebrek schade causaal verband © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Producent wie is producent (art. 6:187 BW) ? 1. fabrikant van eindproduct 2. producent van een grondstof of onderdeel 3. ieder die zich als producent presenteert door zijn naam, merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen 4. importeur in de EU indien producent onbekend: 5. leverancier © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Producent art. 6:185 BW Fabrikant/leverancier wanprestatie art. 6:187 lid 4 BW Grossier wanprestatie wanprestatie Detaillist Consument © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl

Schade gaat alleen om gevolg schade aan consument (art. 6:190 BW) een persoon een andere zaak geen vergoeding van schade aan het product zelf © 2009 mr. J. Keizer www.Bedrijfe Recht.nl