1 LOKAAL INTEGRAAL VEILIGHEIDSBELEID Indrukken van de Mechelse praktijk en leerervaringen Colloquim integrale veiligheid Halle – 21 mei 2010 Stef Christiaensen

2 Overzicht Voorgeschiedenis Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² Inhoud Commentaren Wat opkomt… heeft een voorwaardelijke toekomst

3 voorgeschiedenis Beleidsakkoord van 2001 « Op weg naar een nieuw Mechelen » : intentie doelstellingen en prioriteiten van het veiligheidsbeleid vastleggen in een integraal veiligheidsplan. Burgemeester, schepen van veiligheid, schepen van preventie en welzijn. Najaar 2002: oprichting permanente kerngroep belast met vorm en inhoud van het plan. Voortgangsbewaking aanvankelijk: preventieambtenaar : convenant met FOD Binnenlandse Zaken. 15 maart 2004: aanstelling coördinator integraal veiligheidsplan – 2005: voorbereiding plan en « quickwins » Januari 2006: MIVP 1

4 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 1: september – oktober 2007 Input relevante (beleids)domeinen, impulsen burgemeester, courante vaststellingen (1) Analyse andere beleidsplannen i.f.v. relevante thema’s –Beleidsakkoord –ZVP –Parketbeleidsplan –Strategisch veiligheids- en preventieplan –Andere stedelijke beleidsplannen, voor zover beschikbaar

5 Commentaar bij fase 1: verhouding en statuut van de «veiligheidsplannen » ZVPSVPPPARKETMIVP² Inhoudelijk voorwerp 6 kernfuncties pol Prioritaire fenomenen overlast/criminalt. Federale opdrachten Korpsorganisatie Onderzoek/ opsporing Bestuurlijk/ gerechtelijk Preventieve werking / geïntegreerde aanpak projecten m.b.t. 14 fenomenen Opsporing/ Vervolgingsbel. Beleidsprioritei- ten PdK Oriëntaties. Instructies min. Justitie / college PG’s Doelstellingen / projecten i.v.m. 6 hoofddomeinen met proactieve, preventieve en reactieve dimensie & ondersteunend domein Sturing Zonale veiligheidsraad. Deels nationaal/federaal FOD Binnenlandse Zaken (& stadsbestuur) Procureur des Konings Minister van Justitie/coll PG’s Stadsbestuur (autonoom) Territorium Politiezone Mechelen Stad MechelenGer.arr. Mechelen Stad Mechelen Cyclus 4-jaarlijks jaarlijks jaarlijks jaarlijks

6 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 1: september – oktober 2007 Input relevante (beleids)domeinen, impulsen burgemeester, courante vaststellingen (vervolg) (2) Voortbouwend op MIVP – 2007 (3) Impulsen burgemeester (4) Allerlei vaststellingen, (informele) gesprekken, courante werkbijeenkomsten… (5) Veiligheidsdiagnostiek als onderdeel van het strategisch veiligheids- en preventieplan. Strategie in overleg met Kerngroep Integrale Veilgheid

7 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 2: november 2007 – themahoorzittingen Uitgangspunt: samenspraak en informatierondes met praktijkdeskundigen, bevoorrechte getuigen. Methodisch:  Geïnspireerd op focusgroepsbijeenkomsten;  Open probleemstelling en vraagstelling rond telkens één domein;  Heterogene samenstelling; cf. integraliteit, diversiteit aan visies;  Exacte verslaggeving; twee verslaggevers per themahoorzitting;  Deskundige gespreksleiding

8 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 2: november 2007 – themahoorzittingen (vervolg) Thema’s: Illegale drugs en ander problematisch middelengebruik Wijkgerichte veiligheidszorg Veiligheidszorg door ruimtelijke planning, woonbeleid en milieubeleid Veilig handelen en ondernemen Herstelgericht en constructief omgaan met delinquentie en overlast Deelnemers: In totaal 97; variërend van 12 tot 21 Achtergrond, disciplines; variërend per thema: straathoekwerkers, gemeenschapswachten, ondernemingen, middenstand, lokale politie, parket, jeugdwerk, preventie, algemeen en gespecialiseerd welzijnswerk, diensten stadsbestuur.

9 Commentaar bij fase 2 De relatieve waarde van sommige bronnen Realiteitsgehalte van officiële politionele en gerechtelijke statistieken (On)beschikbaarheid van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over daderprofielen (voorkomende typologieën) Beschikbaarheid en betrouwbaarheid van surveys en monitors (bv. veiligheidsmonitor) Onbeschikbaarheid van lokale monitors (bv. lokale veiligheidsmonitor of veiligheidsindex) Dilemma’s i.v.m. bevraging « bevolking » Vandaar: afweging van « kosten » en « baten » van een behoorlijke globale veiligheidsdiagnostiek Alternatief: diagnose i.f.v. concrete projecten of domeinen naargelang de evoluerende behoeften.

10 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 3: eerste ontwerp – voorstel Op basis van  Input relevante (beleids)domeinen, impulsen burgemeester, courante vaststellingen  MIVP  Verslagen themahoorzittingen

11 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 4: Forum – Sinterklaasforum 6 december 2007 Bedoeling: Ruime voorlichting over de oriëntaties van MIVP² Kritische reflecties op oriëntaties en doelstellingen van het (ontwerp)plan Visieontwikkeling. Agenda van het forum: Presentatie van domeinen, strategische doelstellingen en verantwoordingen. Commentaar per domein door een deskundige. (procureur des Konings, adviseur consortiumbewaking VOKA, externe politie-inspecteur jeugdbrigade, directeur externe sociale woningmaatschappeij, voormalig stedenbouwkundig docent)

12 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 5: Eindredactie Op basis van wat voorafgaat. Bespreking met kerngroep integrale veiligheid : 19 december 2007

13 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 6: politieke besluitvorming  College van Burgemeester & Schepenen: 1 februari 2008  Raadscommissie Veiligheid, Financiën en Algemene Zaken  Gemeenteraad 18 maart 2008

14 Proces samenstelling & besluitvorming MIVP² 7 fasen Fase 7: Ruime voorlichting Beschikbaarstelling MIVP²: Aankondiging via de pers, lokale bladen… Webstek van de stad Exemplaren beschikbaar op publieke plaatsen

15 OPBOUW EN INHOUD MIVP² Inleidend deel « Historische terugblik », fasering van het wordingsproces. Betekenis begrip « veiligheid ». Statuut MIVP² in relatie tot andere «veiligheidsplannen». Aandacht voor investeren in mensen voor mensen.

16 OPBOUW EN INHOUD MIVP² Substantieel deel – Bakens voor een veiligheidsbeleid – visie, beginselen Gelijktijdig realistisch, innoverend en creatief. Sociaal rechtvaardig. Participatieve veiligheidszorg, gedeelde verantwoordelijkheid. Beheersen in functie van de draagkracht. Van materiële beveiliging en formele controle naar sociale controle en zelfcontrole. Integraal veiligheidsbeleid: contextueel en proactief, preventief, reactief. Geïntegreerd veiligheidsbeleid: domeinen en actoren. Regie en coördinatie. Onderbouw van kennis, ervaring en « good practices ».

17 OPBOUW EN INHOUD MIVP² Doelstellingen voor het actueel en toekomstig lokaal integraal veiligheidsbeleid Zes domeinen, met per domein: Algemene probleemstelling en contextualisering, met strategische doelstelling Deelthema’s met verantwoording en tactische doelstellingen Dus : Waarom? Wat? Hoe?

18 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 1. Illegale drugs en ander «middelengebruik» Drugsmonitor Maatregelen tegen verstrekking Preventie van gebruik Hulpverlening 2. Wijkgerichte veiligheidszorg Problemen oplossen daar waar ze zich voordoen (wijkwerkersoverleg, taskforce leefbaarheid en veiligheid in wijken en dorpen, buurtbemiddeling) Buurtopbouwwerk / focus op behartigenswaardige buurten Een integrale, directe aanpak van belastende fenomenen Een dynamische en veilige binnenstad

19 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 3. Bijzonder jeugdbeleid Uitbreiden, intensifiëren en structureel Verankeren van kinder- en tienerwerk Nero: normstelling en responsabilisering naar aanleiding van overlast Samen spijbelen aanpakken Huisarrest Draaideurjongeren: de negatieve spiraal doorbreken Eigen-kracht-conferenties

20 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 4. Veiligheidszorg door ruimtelijke planning, woonbeleid en milieubeleid Ruimtelijke planning en stadsvernieuwing: anticiperen op toekomstige leefbaarheid en veiligheid Waarborgen van recreatieve open ruimten Sociale controle eerder dan beveiligingsinfrastructuur Een welbepaalde sociaal-demografische samenstelling van woonzones Leefbaarheid sociale woonwijken Optimalere handhaving van de milieuregels Geschakeld optreden om hinder en verloedering aan te pakken

21 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 5. Veilig handelen en ondernemen Doorstart van het buurtinformatienetwerk voor zelfstandigen (BIN-Z) Consortiumbewaking bedrijventerreinen Centralisering van informatie voor noodsituaties Veiligheid bij feesten, fuiven en in bepaalde uitgaanszones

22 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 6. Herstelgericht en constructief omgaan met delinquentie en overlast Bestendiging schadebemiddeling, autonome werkstraf en leerstraf Alternatieven en diversiteit Burenbemiddeling en buurtbemiddeling Sociale controle « plus »

23 OPBOUW EN INHOUD MIVP² 7. Ondersteunende projecten Beeldvorming Gemeentelijke administratieve sancties Lokale regels: zuinig, helder en doelmatig Seminarielunches Communicatie van basisinformatie voor de veiligheidspraktijk Intrafamiliaal geweld

24 De relatieve haalbaarheid van een integraal veiligheidsplan Andere « plannen »Veranderendepolitieke met aparte cyclifenomenen enprioriteiten en en finaliteitenrealiteitenheroriëntaties politiekegoodwill domeinenbereidheid en bakensmotivatie HERTIMMERD PLAN

25 Vandaar… o.a. nieuwe elementen in het integraal veiligheidsbeleid voorbeelden: Intensieve gebiedsgerichte integrale buurtwerking m.b.t. veiligheid en leefbaarheid Eergerelateerd geweld Bijzondere voorziening voor minderjarigen met een ernstig delictuele problematiek Project veelplegers en risicodaders (minderjarigen en jongvolwassenen) Deelname stadsbestuur reïntegratie ex-gedetineerden

26 Wat opkomt... heeft een voorwaardelijke toekomst Geschikte mensen: pioniers, bondgenoten en veranderingsentrepreneurs Oordeelkundige samenstelling kerngroep Burgemeester, maar ook schepenen Sleutelfiguren binnen stadsbestuur Bondgenoten buiten stadsbestuur “Coördinator” – juist profiel.

27 Wat opkomt... Concrete aantoonbare verandering  Plannen op termijn, maar ook realisaties op korte termijn  Geloofwaardigheid voor “de bevolking”, voor de beleidsverantwoordelijken  Werken aan projecten op korte termijn i.f.v. inzichten voor planning op termijn, opbouw netwerk, verkenning gevoeligheden...  “Methodiek van de pragmatiek”

28 Wat opkomt... Meervoudig “winnen” Niveaus van motivatie tot participatie Bijdrage tot algemeen belang/nut Belang eigen dienst, organisatie Persoonlijke voldoening

29 Wat opkomt... Respect voor ieders inbreng en verantwoordelijkheid Systeemtheoretisch: meewerken i.f.v. voordeel voor eigen systeem; tegenwerken in geval van bedreiging Ervaring van “kolonisering” of domeinbezetting leidt tot aversie of domeinconflicten.

30 Wat opkomt... Evenwichtig veiligheidsbeleid; evenwichtigheid in dimensies Evenwicht tussen: Proactieve dimensie Preventieve dimensie Reactieve dimensie - sanctionerend - constructief – herstellend Cf. beginselen als proportionaliteit, subsidiariteit...

31 Wat opkomt... Aanwenden van de meeste geschikte methodieken en creatief omgaan met goede praktijken  Combinatie van methodieken inzake beleidsontwikkeling, projectwerking, groepsdynamiek, communicatie...  Methodieken aangepast aan specifieke contexten  Bestaande “goede” praktijken, maar vertaald naar specifieke context  Voorkom routine en verbureaucratisering. S. CHRISTIAENSEN, “Proces richting integraal veiligheidsbeleid binnen een stedelijk- bestuurlijke context”, Panopticon, 2008, afl

32 DANK VOOR UW AANDACHT