Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 Besturen die ertoe doen! Opbrengstgericht besturen Hans van Dael, partner BMC Selma Janssen, adviseur BMC

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 PROGRAMMA De context: projecten in Opsterland, Amsterdam en Almere Wat werkt in scholen? Besturen die ertoe doen (opbrengstgericht besturen) wat is OGB strategisch beleid Intern toezicht Reflectie PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT 1. De context: projecten in Opsterland, Amsterdam en Almere PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT Opsterland 2006: PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT AMSTERDAM 2008 ALMERE 2009 PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT While schools rarely have the time and resources to ‘do it right the first time’, they seem to always have the time and money to go back and do it again and again. Anthony S. Bryk Organizing Schools for improvement; Lessons from Chicago PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 DE CONTEXT DUURZAAMHEID = DIEPGANG + DUUR INTERVENTIEMODEL Wat Effect B E T K N I S G V Integrale benadering schoolontwikkeling Bestuur: voorwaarden scheppen en sturen op kwaliteit Gericht op kenmerken effectieve school: Klassenmanagement Effectieve instructie Convergente differentiatie Activerend onderwijzen Directie: instructiegericht leiderschap Leraren: effectieve didactiek; leren van kinderen is het uitgangspunt professionele ontwikkeling, Leerlingen: ontwikkelen zich naar verwachting , Van buiten naar binnen Gefaseerd naar ontwikkeling scholen PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? 2. Wat werkt in scholen? PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? Is instructie hier een krachtige onderwijskundig structuur?? PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? Een oorzaak van tegenvallende opbrengsten? PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? Leiderschap in dienst van opbouw en onderhoud krachtig, breed en diep verankerd leraarsrepertoire INSTRUCTIEGERICHT LEIDERSCHAP PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Richting geven (Motivatie) BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? Richting geven (Motivatie) Ontwikkelen leraren (Vaardigheid) Herontwerp school (Organisatie) Management van didactische praktijk (Stabiliteit) Visie Doelen Verwach-tingen Communi-catie Werven P//Eisen P Constant monitoren Bufferen Aanboren bronnen Langere tijd voor prioriteit Stimulans Ondersteuning Voorbeeld Structuur Samenwerking Verbinding Cultuur PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? LEIDERSCHAP IN INTERACTIE PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? LEIDERSCHAP IN INTERACTIE PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? ‘BESEF DOELTREFFEND TE ZIJN’ Waar Enigszins waar Enigszins onwaar Onwaar 1 2 3 4 Op onze school... zijn leraren in staat leerlingen te motiveren. zijn leraren in staat leerlingen tot leren uit te dagen. zijn leraren in staat resultaat te bereiken met moeilijke leerlingen. geloven leraren oprecht dat ieder kind kan leren. Houden leraren vol als een kind niet wil leren. PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? ‘ONDERLING VERTROUWEN’ Waar Enigszins waar Enigszins onwaar Onwaar 1 2 3 4 Ik vertrouw mijn collega’s. Zelfs in moeilijke situaties, kan ik vertrouwen op mijn collega’s. Mijn collega’s zijn open ten opzichte van mij. Ik deel persoonlijke informatie met mijn collega’s. Mijn collega’s zijn eerlijk ten opzichte van mij. PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? OPBRENGSTGERICHTE KWALITEITSZORG Relevant: kwazo voorziet in oplossing probleem. Doelen in termen van gewenst leraargedrag. Prestatie-indicatoren in termen van leeropbrengsten. Systematische implementatie van doelen. Systematische evaluaties. Borging van resultaten. PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 WAT WERKT IN SCHOLEN? OPBRENGSTGERICHTE KWALITEITSZORG: Zelfevaluatie centraal Vastleggen van doelen en standaarden Systematisch verzamelen van informatie Registreren Interpreteren Reflecteren Beslissingen nemen PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN 3. OPBRENGSTGERICHT BESTUREN wat is OGB strategisch beleid intern toezicht PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN Tot nu toe...... OGB sterk gericht op risicobeheersing; ‘early warning’ Instrumentele benadering: dash-boards, informatiesystemen Intern toezicht weinig gericht op onderwijskundige proces en leeropbrengsten OGB weinig specifiek bestuurlijk; valt samen met analyse op schoolniveau Aandacht voor accountability/verantwoording Opbrengsten steeds vaker onderwerp in dialoog met scholen Gerichtheid op ‘evaluatieve cyclus’ en ‘professionele reflectie’ omgekeerd evenredig tot neiging attribueren PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN PARALLEL MET OGW IN SCHOOL: OGB IS ‘PRAKTIJKDENKEN’ Het denkproces is individualiserend: open wijze van denken; uitgaand van praktijkparadigma’s; gevoed door data; met oog voor de concrete situatie; uitmondend in strategisch, facilitair of interveniërend handelen, gericht op concrete ontwikkeling van de onderwijspraktijk Het denkproces is gericht op beslissingen en verloopt cyclisch: probleem-diagnose-plan-uitvoering-evaluatie Normen zijn richtinggevend in elke fase van de cyclus (wat is goed onderwijs en wat zijn de beoogde resultaten?) Ruime aandacht voor professionele reflectie (Van Strien 1986/Verbiest 2009) PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN OGB IS PRAKTIJKDENKEN VANUIT EEN STRATEGISCH PERSPECTIEF Operationaliseren van strategische ambities in pedagogisch-didactische processen, schoolcondities en beoogde leeropbrengsten Analyseren van de strategische uitgangsituatie van scholen Strategische scenario’s gericht op opbrengstambities, gebouwd met relevante sturingsinformatie (factoren en stuurgetallen) Strategische positionering van organisatie en scholen Strategische keuzes (focus) Diep ingrijpend strategisch beleid parallelle planning-uitvoering-monitoring-evaluatie op alle niveaus gemeenschappelijk begrippenkader convergentie in bestuurlijke omgeving PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN Functionaliteit van geaggregeerde informatie: Winst en verlies: permanent zicht op opbrengsten Functionaliteit 1: ken- en stuurgetallen houden verband met probleem- en risicoanalyse Functionaliteit 2: ken- en stuurgetallen houden verband met strategische doelen Functionaliteit 3: ken- en stuurgetallen leiden tot beleid Ambities relateren aan informatie over uitgangspositie Kengetallen analyseren en interpreteren PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN Bestuurlijke analyse van leeropbrengsten Opbrengsten en pedagogisch-didactisch proces; Opbrengsten en ontwikkeling lln-populatie(s)/demografische gegevens; Opbrengsten en innovatie; Opbrengsten en adequate facilitering Kosten/lln en onderwijskundig leiderschap; Verhouding preventief-curatief/overhead-uitvoering PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN Een voorbeeld: passend onderwijs Scherp zicht op zorgcapaciteit scholen Strategische analyse van eigen positie in netwerken en ketens Strategische analyse randvoorwaarden voor beheersbare en effectieve transitie Uiteenlopende leeromgevingen Organisatie van onderwijs Organisatie van expertise Verankering zorg in pedagogisch- didactisch handelen Palet van beschikbare expertise Leeropbrengsten gerelateerd aan gemiddelde OPP’s voor deelpopulaties Onderscheiden vaardigheidsgroei voor deelpopulaties Intern rendement scholen (duur loopbaan; effecten zij-instromers; tussentijdse uitval) Uitstroomniveaus van onderscheiden deelpopulaties PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN INTERN TOEZICHT Adequate informatie Kaders Tijdige en adequate interventies PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN De toezichtpiramide PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN Perverse effecten PRESTATIEMETING IS ARMOEDIG EN UNFAIR PRESTATIEMETING IS DOODS Strategisch gedrag (gaming the numbers) Blokkade ambities (creaming; cherry picking) Rem op innovatie Bureaucratie Kopiëren in plaats van leren Ritualisering Collectieve blindheid PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 OPBRENGSTGERICHT BESTUREN VAARDIGHEDEN: Neus voor goede informatie Juiste vragen stellen Empathie Betrokkenheid Veiligheid bieden Zorgen voor eigenaarschap CONDITIE OPBRENGSTGERICHT BESTUREN DIALOOG PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!

Besturen die ertoe doen! BMC 4/3/2017 REFLECTIE 4. REFLECTIE PO-RAAD 18-04-12 Besturen die ertoe doen!