HET REFERENTIEADRES VOOR DAKLOZEN

Rechtsgrond Doel Referentieadres bij het OCMW Voorwaarden Procedure Bevoegdheid 4. Referentieadres bij een natuurlijk persoon

1. Rechtsgrond Het referentieadres voor daklozen wordt geregeld in: Artikel 1, § 2, van de wet van 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsregisters, de identiteitskaarten, de vreemdelingenkaarten en de verblijfsdocumenten, en tot wijziging van de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen Artikel 20, § 3, van het koninklijk besluit van 16 juli 1992 betreffende de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister (referentieadres bij het OCMW)

1. Rechtsgrond Artikel 1, § 2, van de wet van 19 juli 1991 : “De personen bedoeld in § 1, eerste lid, 1°, worden op hun aanvraag door de gemeente waar zij gewoonlijk vertoeven, ingeschreven op een referentieadres : - wanneer zij in een mobiele woning verblijven; - wanneer zij om beroepsredenen of bij gebrek aan voldoende bestaansmiddelen geen verblijfplaats hebben of meer hebben. Onder referentieadres wordt verstaan het adres van ofwel een natuurlijke persoon die is ingeschreven in het bevolkingsregister op de plaats waar hij zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd, ofwel een rechtspersoon en waar, met de toestemming van deze natuurlijke persoon of deze rechtspersoon, een natuurlijke persoon zonder vaste verblijfplaats is ingeschreven. De natuurlijke persoon of de rechtspersoon die de inschrijving van een andere persoon aanvaardt als referentieadres, verbindt zich ertoe daar alle voor die persoon bestemde post of alle administratieve documenten te laten toekomen. Hierbij mag de natuurlijke persoon of de rechtspersoon geen winstbejag nastreven. … Op dezelfde wijze worden de personen die bij gebrek aan voldoende bestaansmiddelen geen verblijfplaats hebben of meer hebben en die bij gebrek aan inschrijving in de bevolkingsregisters geen maatschappelijke bijstand kunnen genieten van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn of om het even welk ander sociaal voordeel, ingeschreven op het adres van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van de gemeente waar zij gewoonlijk vertoeven.”

1. Rechtsgrond Het referentieadres voor daklozen bij een OCMW wordt nader toegelicht in 3 omzendbrieven: Omzendbrief van 21 maart 1997 : invoering van de mogelijkheid voor daklozen een referentieadres bij het OCMW te bekomen Omzendbrief van 27 juli 1998 : referentieadres voor daklozen : bijkomende toelichtingen in aanvulling op de omzendbrief van 21 maart 1997 Omzendbrief van 4 oktober 2006 : daklozen – bevoegd OCMW – referentieadres – inschrijving en schrapping van een inschrijving ≠ nieuwe omzendbrief

2. Doel Administratieve verankering; ontvangen van briefwisseling  in belang van daklozen en van derden Aanspraak kunnen (blijven) maken op alle administratieve en sociale voordelen die een inschrijving in de bevolkingsregisters vereisen Bijvoorbeeld: geldige identiteitskaart, recht op werkloosheidsuitkeringen, recht op kinderbijslag, aansluiting bij een ziekenfonds, …

3. RA bij het OCMW Voorwaarden Procedure Bevoegdheid

3. RA bij het OCMW voorwaarden Artikel 20, § 3 van het koninklijk besluit van 16 juli 1992 betreffende de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister : “De personen die, doordat zij geen of niet langer een verblijfplaats hebben, de maatschappelijke bijstand vragen in de zin van artikel 57 van de organieke wet van 8 juli 1976 op de openbare centra voor maatschappelijk welzijn of het bestaansminimum waarin de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum voorziet, komen in aanmerking voor de inschrijving op het adres van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van een gemeente wegens een gebrek aan voldoende bestaansmiddelen. …”

3. RA bij het OCMW voorwaarden dakloos zijn 2. van ambtswege afgevoerd zijn uit de bevolkingsregisters 3. recht hebben op maatschappelijke dienstverlening

RA bij het OCMW - voorwaarden Recht op maatschappelijke dienstverlening Tussenkomst van het OCMW inzake de toekenning van een referentieadres is een vorm van maatschappelijke dienstverlening; Doel : start van hulpverleningstraject Voldoen aan de algemene toekenningsvoorwaarden van maatschappelijke dienstverlening dringende medische hulp Kan ook preventieve hulp zijn: om te vermijden het recht op sociale uitkeringen of andere rechten te verliezen

RA bij het OCMW - voorwaarden Dakloos zijn Wordt als dakloos beschouwd: “de persoon die niet over een eigen woongelegenheid beschikt, die niet de middelen heeft om daar op eigen krachten voor te zorgen en daardoor geen verblijfplaats heeft, of die tijdelijk in een tehuis (of bij een particulier) verblijft in afwachting dat hem een eigen woongelegenheid ter beschikking wordt gesteld”. Beoordeling door het OCMW op basis van : de elementen die worden aangebracht door de aanvrager sociaal onderzoek De feitelijke toestand is doorslaggevend (studentenkot, camping)

RA bij het OCMW - voorwaarden Dakloos zijn Gebrek aan middelen = geen financiële middelen hebben om over een eigen woongelegenheid te kunnen beschikken OCMW beslist geval per geval op basis van zijn sociaal onderzoek Niet a priori een maximumbedrag Socialezekerheidsuitkering/inkomen uit arbeid

RA bij het OCMW - voorwaarden Dakloos zijn Gebrek aan eigen woongelegenheid = een privéwoning of een woning voor eigen, maar daarom niet noodzakelijk exclusief gebruik, zonder dat de aanvrager noodzakelijk eigenaar of huurder is Verschillende situaties: Geen verblijfplaats: Personen op straat of in openbare gebouwen die geen woning zijn (stations, enz.) Tijdelijk verblijf: Bij een particulier In een instelling

RA bij het OCMW - voorwaarden Dakloos zijn Tijdelijk verblijf bij een particulier Wat is tijdelijk? Geen vaste termijn = redelijke termijn, in functie van de persoonlijke situatie en beschikbaarheid/betaalbaarheid van woningen Te beoordelen aan de hand van sociaal onderzoek en opvolging van dossier; belang van motivering Mogelijk probleem ingevolge striktere interpretatie FOD Binnenlandse Zaken/gemeenten  belang van goede communicatie tussen OCMW en gemeente

RA bij het OCMW - voorwaarden Dakloos zijn Tijdelijk verblijf in een instelling Bijvoorbeeld daklozenopvang, psychiatrie, … ! Indien mogelijk, inschrijving als hoofdverblijfplaats : Volgens FOD Binnenlandse Zaken bij een verblijf van minstens 3 maanden doet geen afbreuk aan hoedanigheid van dakloze Ingeval van problemen met inschrijving als hoofdverblijfplaats, FOD Binnenlandse Zaken contacteren

RA bij het OCMW - voorwaarden Afvoering van ambtswege = geen inschrijving als hoofdverblijfplaats of op een referentieadres ≠ afvoering naar het buitenland OCMW dient de nodige stappen te ondernemen om de situatie te regulariseren door middel van een afvoering van ambtswege : Bij voorkeur contact opnemen met eigen gemeente, die op zijn beurt gemeente van inschrijving zal contacteren (omzendbrief 2006)

3. RA bij het OCMW procedure Artikel 20, § 3 van het koninklijk besluit van 16 juli 1992 betreffende de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister : “… Met het oog op hun inschrijving in de bevolkingsregisters, geeft het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn hen een document waarin wordt bevestigd dat aan de voorwaarden voor een inschrijving op het adres van het centrum is voldaan.   Na inschrijving op basis van het voormelde document, moeten de betrokken personen zich minstens een keer per trimester aanmelden bij het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn.   Het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn deelt aan het college van burgemeester en schepenen mee welke personen onder hen niet meer voldoen aan de voorwaarden die vereist zijn om hun inschrijving op het adres van het centrum te behouden. Na inzage van de door het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn overgelegde documenten, voert het college van burgemeester en schepenen hen van het bevolkingsregister af.”

RA bij het OCMW - procedure 1. Steunaanvraag ! Contactwijze van de dakloze 2. Sociaal onderzoek 3. Beslissing van het OCMW Voorwaarden niet OK  negatieve beslissing (beroep arbeidsrechtbank) Alle voorwaarden OK  positieve beslissing + attest voor de gemeente Goede praktijken: dossier reeds voorbereiden in afwachting van gevraagde afvoering; goede communicatie

RA bij het OCMW - procedure 4. Opvolging door het OCMW De dakloze moet zich minstens 1 maal per trimester aanmelden bij het OCMW Mag dus vaker zijn  ! in belang van hulpverleningstraject Ter controle van de voorwaarden Opvolgingsattest 5. Stopzetting door het OCMW Niet meer voldaan aan de voorwaarden/Niet meer bevoegd OCMW meldt dit rechtstreeks aan gemeente

3. RA bij het OCMW bevoegdheid Bijzondere bevoegdheidsregel dakloze : Art. 2, § 7, van de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn : "In afwijking van artikel 1, 1°, is bevoegd om maatschappelijke dienstverlening aan een dakloze persoon die niet verblijft in een instelling als bedoeld in § 1 toe te kennen, het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van de gemeente waar de betrokkene zijn feitelijke verblijfplaats heeft.

3. RA bij het OCMW bevoegdheid Bijzondere bevoegdheidsregel dakloze : Bevoegd OCMW = het OCMW van de gemeente waar de dakloze zijn feitelijke verblijfplaats heeft op het ogenblik van de steunaanvraag Indien onmogelijk om de feitelijke verblijfplaats van de dakloze op het moment van de steunaanvraag te achterhalen : Bevoegd OCMW = het OCMW waar de dakloze zijn steunaanvraag heeft ingediend

RA bij het OCMW - bevoegdheid Andere bijzondere bevoegdheidsregels (instelling, student) hebben voorrang Gebruikersgids + aanvraagformulier bevoegdheidsconflict : https://www.mi-is.be/nl/tools-ocmw/bevoegdheidsconflicten

RA bij het OCMW - bevoegdheid Het referentieadres bepaalt de territoriale bevoegdheid niet : Bijvoorbeeld : Wanneer een dakloze een referentieadres heeft bij OCMW X, mag OCMW Y de inschrijving als referentieadres in de andere gemeente X niet aanwenden om de maatschappelijke dienstverlening te weigeren, indien de dakloze ondertussen zijn feitelijke verblijfplaats heeft op haar grondgebied. Desgevallend is OCMW X niet meer bevoegd. Referentieadres ‘doorgeven’ is niet mogelijk : OCMW Y kan pas een referentieadres toekennen van zodra de afvoering van ambtswege werd uitgevoerd. Goede praktijk : In belang van de dakloze en zijn hulpverleningstraject, referentieadres en andere steun blijven opvolgen indien praktisch haalbaar

4. RA bij een natuurlijk persoon Voorwaarden dakloos zijn 2. van ambtswege afgevoerd zijn uit de bevolkingsregisters 3. toestemming van de natuurlijk persoon Procedure Tussenkomst van het OCMW? Niet uitdrukkelijk voorzien in de regelgeving, maar standpunt van FOD Binnenlandse Zaken (algemene onderrichtingen)  Rechtsonzekerheid Goede praktijk : OCMW mag tussenkomen, doch kan hiertoe niet verplicht worden; alternatief van referentieadres bij het OCMW voorstellen

5. Contact POD MI : https://www.mi-is.be vraag@mi-is.be 02/508.85.85 FOD Binnenlandse Zaken : www.ibz.rrn.fgov.be helpdesk.belpic@rrn.fgov.be 02/518.21.16

Vragen?