Van AWBZ naar Wmo: van verzekerde rechten naar compensatieplicht Drs. Linda Hazenkamp Vereniging van Nederlandse Gemeenten 28 maart 2011

Historisch overzicht decentralisaties Van AWBZ naar Zvw gingen/ gaan: 2008 Kortdurende (korter dan 1 jaar) GGZ 2012 Opheffing zorgkantoren ? Revalidatiezorg ? Bepaalde hulpmiddelen

Historisch overzicht decentralisaties hulpmiddelen (sinds 1994 via Wvg gemeentelijke verantwoordelijkheid) 2007 huishoudelijke hulp (middelen gingen mee) 2008 OB voor mensen met alleen een somatische beperking (bezuiniging) 2008 aard en nagelvaste woningaanpassingen in Fokuswoningen (middelen gingen mee)

Historisch overzicht decentralisaties schrappen grondslag psychosociaal (middelen gingen mee) betrof MO en ontregelde gezinnen 2010 pakketmaatregel AWBZ geen begeleiding meer voor mensen met een lichte beperking (deels bezuiniging/ deels compensatie gemeenten) 2013 AWBZ-begeleiding voor nieuwe klanten met een matige of zware beperking gaat naar gemeente

Historisch overzicht decentralisaties AWBZ begeleiding over naar gemeenten voor de bestaande groep 2013 overheveling kortdurende uitleen hulpmiddelen vanuit AWBZ en (eenvoudige) (loop)hulpmiddelen vanuit Zvw 2013 inloopfunctie GGZ

Grootste opgave voor gemeenten: Decentralisatie begeleiding Budget: circa € 3 miljard Aantal gebruikers: circa

Raakvlakken met andere maatregelen 2012 IQ maatregel 2012 invoering passend onderwijs Vanaf 2012 verder scheiden van wonen en zorg 2012 Het ‘solide’ maken van het PGB 2012 Een regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt (WAJONG, WSW, WWB)

Raakvlakken met andere maatregelen 2015 decentralisatie van de jeugdzorg en jeugd GGZ van de provincie naar de gemeenten 2016 decentralisatie jeugdzorg (tussen 2014 en 2016 gaan gefaseerd over provinciale jeugdzorg, de jeugd GGZ, jeugd LVG, gesloten jeugdzorg, jeugdreclassering en jeugdbescherming

De negen prestatievelden van de Wmo 1. bevorderen van sociale samenhang in en leefbaarheid van wijken en dorpen 2. op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met opgroei en opvoedproblemen 3. advies, informatie en cliëntondersteuning 4. ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers 5. het bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking

De negen prestatievelden van de Wmo 6. het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking ten behoeve van het behouden van en het bevorderen van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer 7. het bieden van maatschappelijke opvang en vrouwenopvang 8. het bevorderen van OGGZ 9. het bevorderen van verslavingsbeleid

De compensatieplicht van artikel 4 van de Wmo Prestatieveld 4, 5 en 6 Mantelzorgers en vrijwilligers Bevorderen deelname van mensen met een beperking aan maatschappelijk verkeer Verlenen van individuele voorzieningen aan mensen met een beperking

Compensatiegebieden Een huishouden kunnen voeren Zich kunnen verplaatsen in en om de woning Zich lokaal kunnen verplaatsen per vervoermiddel Medemensen kunnen ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden kunnen aangaan

Acht resultaten Wonen in een schoon en leefbaar huis Wonen in een voor de bewoner geschikt huis Beschikken over benodigdheden om te voorzien in primaire levensbehoeften Beschikken over schone, draagbare en doelmatige kleding Kan thuis zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren Zich verplaatsen in, om en nabij het huis Zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel Heeft de mogelijkheid contacten te hebben met medemensen en deel te nemen aan recreatieve, maatschappelijke of religieuze activiteiten

Betekenis compensatieplicht burger Maatwerk: persoonlijke omstandigheden en behoeften Eigen verantwoordelijkheid: zelf regelen of betalen Collectieve voorzieningen gaan voor individuele voorzieningen

Kanteling in de Wmo Cultuuromslag bij gemeenten Nieuwe visie formuleren Betrekken van organisaties Het gesprek Breed Wmo loket Goede voorlichting aan burgers Nieuwe (collectieve) arrangementen

Decentralisatie begeleiding Wie is de doelgroep? Ouderen met somatische en/ of psychogeriatische problematiek Volwassenen met psychiatrische problematiek Mensen met een verstandelijke beperking Mensen met een zintuiglijke beperking Mensen met een lichamelijke beperking of chronische ziekte Jongeren met psychiatrische problematiek

Decentralisatie begeleiding Wat is het doel van begeleiding? Bevordering, behoud of compensatie van zelfredzaamheid Voorkomen van opname in een instelling of verwaarlozing

Decentralisatie begeleiding Wat is begeleiding? Er zijn 2 vormen van begeleiding: individueel en begeleiding groep: dagbesteding / dagopvang

Decentralisatie begeleiding Hoe gaat begeleiding over? Compensatieplicht artikel 4 Aanpassing Wmo Niet de voorziening maar het resultaat is bepalend Geen verzekerde rechten

Decentralisatie begeleiding Gaat alle begeleiding uit de AWBZ naar de gemeente over? Extramurale begeleiding Kortdurend verblijf? Verblijfsgeïndiceerde thuiswonenden blijven in AWBZ

Decentralisatie begeleiding Uitzonderingen voor bepaalde groepen Te zware beperking Te gering in aantal

Decentralisatie begeleiding Gaan alle gemeenten begeleiding uitvoeren? Opschaling nodig voor specifieke doelgroepen MO en vrouwenopvang binnen centrumgemeenten

Decentralisatie begeleiding Fasering 2011 aanpassing wet- en regelgeving en parlementair traject 2012 voorbereiding gemeenten en aanbieders op invoering 2013 overgangsjaar: gemeenten worden verantwoordelijk voor nieuwe instroom 2014 ook oude klanten vallen onder het nieuwe Wmo-regime

Decentralisatie begeleiding Hoe vindt de transitie plaats? Transitiebureau VWS en VNG Aanbieders, cliëntorganisaties, zorgverzekeraars, CIZ en CAK

Decentralisatie begeleiding Blijft het PGB bestaan? Kabinet geeft in juni duidelijkheid Verzekerde rechten gaan niet over Rijk neemt maatregelen kostenbeheersing PGB

Decentralisatie begeleiding Wat gebeurt er met de onafhankelijke indicatiestelling? Beleidsvrijheid gemeenten is bepalend Vereenvoudiging toelatingsprocedures Meer verantwoordelijkheid bij zorgaanbieders

Visie gemeenten op begeleiding Doelen Zelfstandig wonen / in eigen omgeving wonen / bij ouders/ verzorgers thuis blijven wonen Zelfredzaamheid / regie eigen leven Zinvolle dagbesteding/ activiteiten Ontmoeting in eigen wijk ook met niet gehandicapte medeburgers Lokaal verplaatsen met vervoermiddel

Hoe denken gemeenten doelstellingen te realiseren Ondersteuning in eigen omgeving Preventief, vroegtijdige signalering Afgestemd met ander zorgaanbod Maatwerk: resultaat telt, niet de voorziening Ondersteuning door breed inzetbaar social workers die als casemanager optreden

Hoe denken gemeenten de doelstellingen te realiseren? Toezicht op kwaliteit ondersteuning Dagbestedingsmogelijkheden in reguliere omgeving verbonden met re-integratievoorzieningen Collectieve arrangementen met zorgaanbieders / welzijn / zorgverzekeraars Ondersteuning mantelzorgers met informatie en advies- en respijtzorg

Hoe kunnen gemeenten de kosten van begeleiding beheersen? Meer eigen verantwoordelijkheid burger / partner / familie Financieel draagkrachtig: dan meer zelf betalen Investeren in zorg in natura / PGB minder nodig Collectieve i.p.v. individuele voorzieningen indien mogelijk

Hoe kunnen gemeenten de kosten van begeleiding beheersen? Door aanbesteding marktconform inkopen Koppeling welzijnsinitiatieven aan zorginitiatieven Gebouwen en mensen efficiënter benutten Meer investeren op het vinden en vasthouden van vrijwilligers en vrijwilligersprojecten