Beheersplannen Toelichting De Panne Tedewest 28 mei 2015 Onroerenderfgoeddecreet - 12 juli 2013 Uitvoeringsbesluit (BVR) - 19 mei 2014 Van kracht: 1 januari 2015 Toelichting De Panne Tedewest 28 mei 2015

BEHEERSPLAN = WAT “Beheer” = definitie in decreet : “Het geheel van maatregelen, werkzaamheden en handelingen die erop gericht zijn de erfgoedwaarden van een onroerend goed in stand te houden of te herstellen” (art. 2.1 13°) Beheerplan = plannen van het geheel van … Opvolger van vroegere landschapsbeheerplan(L) en herwaarderingsplan(S&DG)

BEHEERSPLAN Uitbreiding : Cultuurhistorische landschappen, stads-en dorpsgezichten, monumenten, archeologische sites en erfgoedlandschappen Ook voor niet-beschermd erfgoed

BEHEERSPLAN = DOEL Ontwikkelen van een gebiedsgerichte lange termijnvisie voor onroerend erfgoed dat een opzichzelfstaand geheel vormt; Toekomstgerichte uitspraken doen over hoe het (beschermd) erfgoed op termijn zou kunnen/moeten evolueren; Visie op het erfgoed vertalen in beheersdoelstellingen; Overzicht geven van de nodige activiteiten, handelingen en acties die ten behoeve van het behoud of herstel van de intrinsieke erfgoedwaarden nodig zijn; Bepalen van de werken die voor een premie in aanmerking komen en voor welk percentage met het oog op objectieve behandeling van premieaanvragen en efficiënte financiering.

BEHEERSPLAN Beheerplan wordt goedgekeurd door de bevoegde administratie Geldigheidsduur: 20 jaar Aanpassing van een goedgekeurd beheersplan is mogelijk omwille van de dynamiek, eventueel veranderde inzichten, nieuwe praktijkmogelijkheden, kansen… N.B. Mogelijkheid van “ Geïntegreerde beheersplannen” voor erfgoed binnen Natuur-en Bosgebieden = slechts één BP in overleg met ANB

BEHEERSPLAN: OPDRACHTGEVER Zakelijkrechthouder of de gebruiker van onroerend erfgoed en erfgoedlandschappen ook niet-beschermd doch werken zijn niet premiegerechtigd Een of meer zakelijkrechthouders of gebruikers kunnen een aanvraag tot opmaak van een beheersplan laten indienen door een gevolmachtigde. Indien meerdere eigenaars = participatietraject noodzakelijk Gemeente = initiatief nemen of faciliteren voor erfgoed op haar grondgebied

BEHEERSPLANNEN: procedure Aanvraag voor opmaak met of zonder onderzoekspremie 2. (pre-adviesfase) 3. Het definitieve beheersplan 4. Aanpassing van het goedgekeurde BP

Aanvraag voor opmaak beheersplan: start Aanvrager maakt gebruik van formulier op de website “Aanvraag tot opmaak van een beheersplan” Belangrijk zijn vooral : 1. afbakening cf. “opzichzelfstaand geheel” 2. aard ontwerper cf. premie voor de opmaak

AFBAKENING “opzichzelfstaand geheel” binnen SG/DG, CHL, EL, M of AS : 1. Uitgangspunt = streven naar globale benadering bv. opgesplitst domein : participatietraject moet aantonen dat totaal benadering onmogelijk is 2. Afzonderlijk statuut aantoonbaar vanuit beschermingsbesluit 3. Beheersplan beperkt voor M in kwestie - context gebonden inhoud vanuit visie op geheel - met inbegrip van het interieur

ONTWERPER Opmaak beheersplan zonder premie Voorwaarde voor de ontwerper = aantonen van “deskundigheid” bv. medewerker van een autonoom stedelijk bedrijf die verantwoordelijk is voor het gebouw/site in kwestie bv. de eigenaar/bewoner van een woonhuis

Opmaak beheersplan met premie : Voorwaarden voor ontwerper (BVR art. 11.5.2) bij de aanstelling van ontwerpers (….)wordt minstens rekening gehouden met de volgende elementen: In eigen beheer/ op forfaitaire basis : a) de relevante studie- en beroepskwalificaties; b) de algemene deskundigheid met betrekking tot de specifieke projectopdracht; c) een vermelding van het gedeelte van de opdracht dat de ontwerper of uitvoerder minstens in eigen beheer zal uitvoeren; Op basis van de raming : bijkomend : * de ontwerpopdracht houdende de opmaak van beheersplannen(…..) wordt minstens gegund op basis van de volgende gunningscriteria: a) een conceptnota, met omschrijving van de aanpak en de methodologie van de opdracht; b) de aanpak inzake duurzaamheid; c) de vermelding van welke diensten voor welk ereloon geleverd zullen worden; d) als dat van toepassing is: de visie op de werfopvolging *niet van toepassing indien ff

Opmaak beheersplan met premie : Voorwaarden voor ontwerper Bijkomende voorwaarden voor openbare besturen en verenigingen met bepaald statuut/ niet voor privé: Indien gegund wordt op basis van de raming: Verplichting om meerdere ontwerpers aan te schrijven Afhankelijk van bedrag : Onder de € 8.500 : onderhandse toewijzing aan een ontwerper Tussen € 8.500 en € 85.000 : minstens 3 ontwerpers naar keuze aanschrijven Boven de € 85.000 : openbare publicatie

Opmaak beheersplan met premie : Aanvrager maakt bijkomend gebruik van formulier op de website “Aanvraag van een onderzoekspremie voor de opmaak van een beheersplan onroerend erfgoed” Niet verplicht Bewijzen van onkosten (raming) OF forfaitair* 80% van de kostenraming + BTW Max. van € 25.000 Voorwaarden voor ontwerper * Voorlopig nog niet van toepassing

BEHEERSPLAN: ONTWERPER In de praktijk : Profiel afhankelijk van afbakening, aard erfgoed, inhoud van het beheersplan Streven naar multidisciplinair team bv. planoloog, historicus, landschapsdeskundige, architect/technicus…. Toelichting VCB – 8 juli 2014

BEHEERSPLAN:INHOUD 1. Afbakening 2. Historische nota 3. Inventaris erfgoedelementen 4. Beschrijving erfgoedwaarden 5. Visie op beheer + beheers doelstellingen 6. Opsomming van de werkzaamheden 7. Manier en tijdstip van de opvolging Aanbeveling = nauw overleg met OE

BEHEERSPLAN Wanneer is een goedgekeurd beheersplan nodig? (BVR art. 11.2.1.) Indien premie wordt gevraagd voor beheersmaatregelen, werkzaamheden of diensten aan goederen gelegen in beschermde stads- en dorpsgezichten, beschermde cultuurhistorische landschappen, erfgoedlandschappen of archeologische sites. Indien verhoogde erfgoedpremie voor beschermde monumenten wordt aangevraagd: 60% (ZEN en onderwijsgebouwen) 80% (erkende eredienst met kerkenbeleidsplan / gebouwen van gemeenten, OCMW /open erfgoed

BEHEERSPLAN NIET nodig voor beschermde monumenten indien: Premie beperkt tot 40% en Niet bijkomend beschermd als S&DG, L of A of gelegen in erfgoedlandschap Bijkomend: Geen meerjarenpremieovereenkomst Geen combinatie van “gespecialiseerde werkzaamheden” Geen cultuurgoederen/orgels/ontsluitingswerken omvat waarvoor een erfgoedpremie wordt aangevraagd

BEHEERSPLAN 1) orgels, beiaarden, torenuurwerken, luiklokken; “gespecialiseerde werkzaamheden” (BVR art. 2. 11°) a) beheersmaatregelen, werkzaamheden of diensten aan: 1) orgels, beiaarden, torenuurwerken, luiklokken; 2) historische instrumenten; 3) beeldhouwwerken of grafstenen; 4) panelen, schilderijen, muurschilderingen; 5) muurbekledingen, textiel; 6) bomen, historische tuinen en parken; 7) meubilair, lambriseringen, tuin- en straatmeubilair; 8) heraldische wapens en symbolen; 9) glasramen; 10) smeedwerk; 11) archeologische ensembles of sites; 12) industrieel erfgoed met inbegrip van installaties, uitrustingsstukken en onderdelen; 13) cultuurgoederen; b) beveiligingswerken tegen diefstal, brand en blikseminslag van beschermde monumenten en de cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken

Aanpassing van het goedgekeurde beheersplan Is mogelijk tijdens looptijd van 20jaar - op extern verzoek - op verzoek van OE Optimaliseringen = het aangepast beheersplan geldt voor de resterende termijn van de looptijd Fundamentele aanpassingen = het nieuwe beheersplan vervangt het vorige met nieuwe looptijd

BEHEERSPLAN VOORDELEN : Vergunningen vrijstelling bepaalde toelating plichtige handelingen lijst van bomen en struiken waarvoor toelating nodig Premiemogelijkheden Onderzoekspremie voor de opmaak van een BP (80% - max. 25.000) Werken zoals omschreven in BP Verhoogde premies mogelijk (ZEN - Open Erfgoed) Mogelijkheid van forfaitaire werkzaamheden Cultuurgoederen en waardevolle bomen en struiken niet opgenomen in beschermingsbesluit Ontsluitingswerkzaamheden van open erfgoed Voorrangsregeling bij toekenning premie Procedure opmaak : beroepsmogelijkheden + verschillende stappen in de procedure zijn strikt termijn gebonden

BEHEERSPLAN VOORDELEN : Positieve stimulans van BP en HWP : De Panne Dumontwijk (HWP) : periode 2010 tot heden: ca 160premie aanvragen goedgekeurd en ca 150 premies toegekend

BEHEERSCOMMISSIE (BVR art. 8.2.1.) Fungeert als overlegplatform voor het beheer van het beschermd erfgoed in het geval er meerdere zakelijkrechthouders of beheerders zijn (bvb. bij opmaak beheersplan, verder beheer, opvolging en evaluatie). Niet verplicht.

Premies

Soorten premies Erfgoedpremie Onderzoekspremie standaardprocedure (max 25,000) bijzondere procedure meerjarenpremieovereenkomst Onderzoekspremie In de nieuwe regelgeving wordt het bestaande premiesysteem vervangen door verschillende types van premies: Erfgoedpremie Onderzoekspremie (op latere datum) premie voor de buitensporige directe kost van een verplicht uit te voeren archeologische opgraving Daarmee realiseert het uitvoeringsbesluit een aanzienlijke vereenvoudiging. Het in een aantal gevallen artificiële onderscheid op basis van het type bescherming, waarbij je voor gelijkaardige werken bv. nu eens 40%, en dan weer 70% premie kon krijgen (verschil tussen RP privé en LP) valt weg. De erfgoed- en onderzoekspremies staan allebei open voor alle types beschermde goederen & erfgoedlandschappen. De Erfgoedpremie kan aangevraagd worden volgens 2 procedures: de standaardprocedure, en de bijzondere procedure (zie verder). Als premienemer kan je zelf kiezen volgens welke procedure je een erfgoedpremie aanvraagt. Voor grote en belangrijke projecten kan de Vlaamse regering een meerjarenpremieovereenkomst afsluiten

Premie ontsluitingswerken bij open erfgoed: 20% Premiepercentages erfgoedpremie BVR art. 11.2.9.-11.2.13. Basispremie: 40% Verhoogde premie: 60% ZEN-erfgoed Onderwijsgebouwen Verhoogde premie: 80% monument bestemd voor erkende eredienst + actueel kerkenbeleidsplan gebouw in eigendom van een lokale overheid (gemeente, OCMW, …) open erfgoed Premie ontsluitingswerken bij open erfgoed: 20% De premiepercentages van de erfgoedpremie zijn sterk vereenvoudigd: 40%, 60% of 80% (en in uitzonderlijke gevallen ook nog 20% voor ontsluitingswerken). Een premie kan worden verhoogd met BTW, maar niet langer een bijdrage in algemene kosten (7% bij archeologie, 10% bij RP). - Enkele nieuwe begrippen vinden hun ingang: ZEN-erfgoed = een verruiming van het begrip ‘monument zonder economisch nut’ naar alle beschermde goederen/ erfgoedlandschapen. Voorwaarde: niet van die aard om economisch nut te hebben. Open erfgoed = beschermd goed of erfgoedlandschap dat op regelmatige basis opengesteld wordt (min. 50 dagen en 300u/jaar), met het doel op een actieve en sprekende manier inzicht te geven in de erfgoedwaarde van het goed. In overeenstemming met door de minister vast te stellen richtlijnen van publieksgerichte erfgoedontsluiting. Belangrijk: ZEN-erfgoed en open erfgoed enkel indien uitdrukkelijk als dusdanig erkend in de goedkeuring van het bijhorende beheersplan. De erfgoedpremie wordt berekend op de kostenraming, die gebaseerd kan worden op: ofwel offertes van aannemers; ofwel facturen voor aankoop materialen/ huur machines; ofwel vermelding in door minister goedgekeurde lijst met werkzaamheden, beheersmaatregelen en diensten die op forfaitaire basis gesubsidieerd kunnen worden. - ‘Monumenten bestemd voor erkende erediensten’ wordt restrictief geïnterpreteerd: ‘het gebouw moet gebruikt worden door een erkende eredienst’ (waarbij het agentschap Binnenlands Bestuur voor erkenningen zorgt) en er moeten op regelmatige basis vieringen doorgaan. Premie voor een kerk die slechts occasioneel gebruikt wordt of voor een pastorij is dus niet langer automatisch 80%.

Onderzoekspremie opmaak beheersplan BVR art. 2., 11.3.1.-11.3.16. opmaak beheersplan uitvoering noodzakelijk voorafgaand onderzoek: Historisch/technisch voorafgaand onderzoek of voorafgaande archeologische prospectie Onderzoek naar kwaliteit houtige beplanting (Her)bestemmingsonderzoek Monitoring Berekening: Premiebedrag: 80% max. € 25.000 in aanmerking De onderzoekspremie kan aangevraagd worden voor: de opmaak van beheersplannen de uitvoering van noodzakelijk ‘voorafgaand onderzoek’, d.w.z. elke vorm van voorbereidend onderzoek dat noodzakelijk is voor het kwaliteitsvolle beheer of de herwaardering van een beschermd goed of erfgoedlandschap, maar niet de onderzoeksdaden die normaal gezien thuishoren in de opdracht van een eventuele ontwerper. De onderzoekspremie kan ook voor monitoring van de toestand van een beschermd goed, erfgoedlandschap of een deel ervan dat een opzichzelfstaand geheel vormt (zie BVR art. 11.3.5) De onderzoekspremie bedraagt 80% van de aanvaarde kostenraming. Er is geen minimumbedrag vastgelegd, maar voor de berekening van het premiebedrag wordt max. €25.000 in aanmerking genomen. Het procedure verloop lijkt verder sterk op de standaardprocedure bij de erfgoedpremie. (Foto: OE, Belfort Diksmuide)

VRAGEN?