‘het moet anders in de jeugdzorg’ de pilot generalisten in oostelijk Midden-Limburg

introductie

kritiek op de jeugdzorg ‘te laat’ gemedicaliseerd indicatiecircus te specialistisch doorverwijscultuur gebrekkige samenwerking duur

doelen nieuwe jeugdwet preventie en uitgaan van kracht kind, ouders, sociale systeem minder medicaliseren, meer ontzorgen en normaliseren eerder hulp op maat integrale hulp: 1gezin 1plan, regie! ruimte voor professional, minder regeldruk Nieuwe jeugdwet o.m. geïnspireerd op advies ‘ontzorgen en normaliseren’ van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (2012) (ondertitel: naar een sterke eerstelijns jeugd- en gezinszorg)

wat moeten gemeenten regelen herkenbare en laagdrempelige ondersteuning tijdige passende hulp en beschikbaarheid juiste expertise consultatiefunctie voor degenen die beroepsmatig met jeugd/gezinnen werken complex/onveilig: toegang 2de lijn crisisinterventie inschakelen Raad voor de Kinderbescherming en Jeugdreclassering kwaliteitseisen aanbieders formuleren

experimenteerruimte ‘oefenen met en anticiperen op’ Oostelijk Midden-Limburg: gemeenten Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen en Roermond Ambitie: ‘de transitie van de jeugdzorg grijpen we aan om de jeugdzorg te verbeteren en hulp gepast en zo vroeg en dicht mogelijk bij het kwetsbare kind en gezin te brengen om hun zelfredzaamheid te versterken’

convenantpartners Gedeputeerde Staten van Limburg Burgemeester en Wethouders van 4 gemeenten Algemeen Maatschappelijk Werk Bureau Jeugdzorg Limburg MEE Noord- en Midden-Limburg, regio Midden GGD Limburg Noord, JGZ 0-19 jaar overige partners: onderwijs en 2de lijns jeugdzorg convenant regelt formele basis voor de experimenteerperiode

pilot generalisten MLO Werkgebied: Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen, Roermond extra: focus op Echt-Noord, Heel, Vlodrop, Swalmen (gebiedgebonden aanpak) maar: pilot is toegankelijk voor alle gezinnen in MLO!

pilot generalisten MLO Locaties: CJG locatie in Roermond spreekuurfaciliteit in Roerdalen: de Blokhut (Vlodrop) Spreekuurfaciliteit in Maasgouw: brede school de Sleye (Heel) Spreekuurfaciliteit in Echt: CJG Echt Spreekuurfaciliteit in Swalmen: gemeenschapshuis de Robijn

Centrum voor jeugd en gezin Pilot generalisten organisatorisch aangehaakt aan CJG. Daarmee kent CJG twee afdelingen: Frontoffice (consulenten) (preventie, informatie en advies, kortdurende ondersteuning in enkelvoudige opvoedkwesties) Pilot generalisten (jeugd- en gezinswerkers) (alle vragen van langduriger ondersteuning bij enkelvoudige vragen, tot de meest complexe multiproblemsituaties)

concreet 4 partners detacheren medewerkers in de pilot daarvan komt 14 uur uit JGZ (pedagoog) ongeveer 8,5 fte ‘voordeuren’ verplaatsen nieuwe ‘voordeuren’ ontsluiten extra: gebiedgerichte aanpak

onderzoeksvragen 28 evaluatievragen lukt het de pedagogische omgeving te versterken lukt het de zorgstructuur te versterken voegt de gebiedgebonden aanpak iets toe kan de jeugd- en gezinswerker de ‘vier rollen’ invullen

4 rollen van jeugd- en gezinswerker partner van ouders en/of jeugdigen eerste ondersteuner bij opvoed- of hulpvragen tijdig betrekken van de (specialistische) zorg ondersteuner van pedagogische basisvoorzieningen

(ha, onderwijs,welzijn) jeugdbescherming jeugdreclassering ‘schakelen’ gezinsgeneralist eerstelijns hulpverlening (ook generalist) tweedelijns gespecialiseerde jeugdzorg specialisten team opschalen afschalen 80% 20% gezin, sociale omgeving collectieve voorzieningen (ha, onderwijs,welzijn)

afstemming intern 1 x per 14 dagen casuïstiekbespreking hele team 1 x per 14 dagen aangevuld met specialisten vanuit: * Rubicon * Mutsaersstichting * Gastenhof * Riagg * Jeugdarts werkbegeleiding (klein team, individueel)

afstemming extern organisaties en instellingen van 0de tot 2de lijn (breed) ZAT structuur aansluiting op passend onderwijs zorg/vangnet/preventie overleggen lokale structuren in de gebiedgebonden aanpak

aard van de casuïstiek voorbeeld 1 casus wordt gemeld door consultatiebureau: moeder heeft hulp gevraagd wegens slecht slapen kind van bijna 2 jaar; eerder verstrekte adviezen door cb bleken onvoldoende te helpen.

aard van de casuïstiek voorbeeld 2 casus wordt gemeld door: alleenstaande moeder met een dochter van 17 jaar; moeder meldt zich omdat het meisje blowt, moeder geen zicht heeft op school en vrijetijdsbesteding en ze slecht met elkaar kunnen communiceren

aard van de casuïstiek voorbeeld 3 casus gemeld door BJZ (anders wordt het zorgmelding) vader, moeder, dochter 17 jaar ADHD ; gescheiden en moeder heeft gezag; moeder meldt dat ze totaal geen grip heeft op dochter; dochter bepaalt in huis wat moeder moet doen en laten; leidt tot heftige en gewelddadige escalaties, waaraan moeder soms letterlijk moet ontvluchten; toenemend verzuim van opleiding; vader heeft omgang en geeft moeder schuld van alles

aard van de casuïstiek voorbeeld 4 de ene vechtscheiding na de andere

een andere aanpak? terug naar voorbeeldcasus 3 wat is nu anders? - outreachend - frequentie en duur - communicatiemiddelen - eigen kracht en steunsystemen - inzet daarbij passende methodieken - regie 2x - niet het aanbod maar behoefte staat centraal

een andere aanpak? wat is nog lastig? nieuwe aanpak in problematiek van vechtscheidingen juiste moment van inschakeling tweede lijn maar ook: als 2de lijn wordt ingeschakeld verloopt dit soepeler (inhoud, snelheid, regie ouder) specialistenteam kijkt niet over eigen schutting heen algemeen gebrek aan outreachende ambulante specialistische hulp cultuuromslag (transformatie) in de kinderschoenen meer ‘diepte’ in de gebiedgebonden aanpak

eisen te stellen aan medewerkers functieprofiel competentieprofiel toolkit thematiek methodiek

toolkit kennis van volgende thematiek (echtscheiding, netwerkactivering, verstandelijke beperking, ontwikkelingspsychologie, psychiatrische aandoeningen, interculturaliteit, gespreksvoering) kennis van volgende methodieken (1Gezin 1 Plan, systeemgericht werken, SNS, Triple P, video-interactie, motiverende gespreksvoering, Signs of safety) Maar de nadruk vooral op vaardigheden en houding!

eisen gesteld aan ‘rest’ jeugdzorg (uit het conceptbeleidsplan van gemeenten:) Gespecialiseerde jeugdhulp: hoe het aanbod van gespecialiseerde jeugdhulp georganiseerd is, is aan de aanbieders te bepalen. Gemeenten stellen kwaliteitseisen (zoals het werken met 1G1P en zorg op maat), geven richting aan het jeugdhulpstelsel en sturen op de gewenste transformatie. Van de gespecialiseerde jeugdhulp wordt verwacht dat men verantwoordelijkheid neemt voor de schaarse middelen, het ontzorgen en de-medicaliseren.

toekomst? lukt het om bij te dragen aan de preventiedoelstelling? normaliseren? transformatie in de jeugdzorg? transformatie in de (participatie)maatschappij? of heeft de pilot in no-time het imago van BJZ? wat is reëel te verwachten binnen welke termijn? aanpak/caseload/bezuinigingen?