1 Inleiding Hoofdstuk 1

Recht een verzamelnaam voor het geheel van alle rechtsregels recht heeft twee functies: ordenen van het menselijk gedrag geschilbeslechting dit gebeurt door middel van gedragsvoorschriften (geboden en verboden) © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Rechtsregels normen die we belangrijk vinden voor een samenleving kenmerken van rechtsregels: rechtsregels worden gesteld en gehandhaafd door de overheid rechtsregels gelden in beginsel voor iedereen rechtsregels gaan in het algemeen voor andere regels en normen © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Rechtsbronnen rechtsbronnen: de rechtsbronnen: de informatie bronnen van het recht (waar vindt ik recht?) de rechtsbronnen: wet jurisprudentie Verdrag gewoonterecht/ongeschreven recht © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Wet ieder regeling van een daartoe bevoegd overheidsorgaan dat algemeen verbindende voorschriften bevat geschreven recht gemaakt door regering en parlement lagere overheden maken ook “wetten” wetten van lagere overheden: verordeningen (APV) © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Jurisprudentie rechtspraak of het geheel van rechterlijke uitspraken rechters moet recht spreken, ook in die gevallen waarvoor geen wettelijke regel is of waarvoor een onvolledige regel is © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Gewoonte recht ongeschreven regels: gewoonten gebruiken een rechter kan er rekening mee houden © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Staatsrecht Publiekrecht Bestuursrecht Strafrecht Recht Belastingrecht Privaatrecht © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Publiekrecht & Privaatrecht organisatie van de overheid verhouding tussen overheid als zodanig en burgers verhouding overheden onderling regelt de rechtsverhouding tussen burgers onderling © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Privaatrecht & Strafrecht regelt de rechtsverhouding tussen burgers onderling het geheel van rechtsregels waardoor bepaalde handelingen door de overheid strafbaar worden gesteld houdt iemand zich niet aan deze regels, dan pleegt hij een strafbaar feit en moet hij mogelijk als verdachte voor de rechter verschijnen © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Formeel- en materieel recht formeelrecht materieelrecht procesrecht: de regels die aangeven op welke wijze een proces moet worden gevoerd de rechtsregels die rechten geven of verplichtingen opleggen © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Wet in formele- en materiële zin wet in formele zin: wet dat tot stand is gekomen in samenwerking tussen regering en 2e en 1e kamer (parlement) wordt wet genoemd wet in materiële zin een regeling van een daartoe bevoegd orgaan dat algemeen verbindende voorschriften bevat bijvoorbeeld: verordening APV, AMvB © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Rechterlijke organisatie de rechtspraak in Nederland is opgebouwd uit diverse instanties Hoge Raad (1) gerechtshof (5) rechtbank (19) © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Hoge Raad hoogste rechtscollege in Nederland arresten Hoge Raad zijn richtinggevend voor lagere rechters géén feitenrechter © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Rechtbank rechtbanken zijn een onderdeel van de rechterlijke macht van Nederland de rechterlijke macht onafhankelijk alle rechtzaken (civiel + straf) beginnen bij de rechtbank © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Meervoudige kamer Sector civiel Kortgeding Meervoudige kamer Sector strafrecht Rechtbank Politierechter Sector bestuursrecht Civiele zaken Sector kanton Strafzaken © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Kort geding een kort geding is een snelle civiele procedure spoedeisend belang voorlopige voorziening vonnis is uitvoerbaar bij voorraad gewone procedure duurt meestal vrij lang © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Relatieve competentie Civiele zaken rechter woonplaats van de gedaagde Strafzaken waar het strafbaar feit zich heeft voorgedaan waar de verdachte woont of verblijft waar de verdachte zich bevindt (art. 2 SV) © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Beginselen burgerlijk procesrecht openbaarheid verplichte procesvertegenwoordiging (advocaat) m.u.v. procedures bij sector kanton gedaagde bij een kort geding hoor en wederhoor lijdelijkheid van de rechter © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Absolute competentie civiele rechter alle civiele zaken beginnen bij de sector civiel van de rechtbank uitz: sector kanton alle arbeids- en huurzaken agentuur, huurkoop of pacht geldvorderingen tot € 5000 © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Welke strafrechter is bevoegd (absoluut competent)? misdrijven overtredingen ernstige vergrijpen: zware misdrijven: meervoudige kamer v/d rechtbank lichte misdrijven: politierechter maximaal één jaar gevangenisstraf minder ernstige vergrijpen sector kanton © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Uitspraak strafrechter vrijspraak: het strafbare feit is niet bewezen ontslag van rechtsvervolging strafbare feit wel bewezen meer geen veroordeling dader geestelijk gestoord of noodweer veroordeling van de verdachte © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Straffen en maatregelen hoofdstraffen gevangenisstraf (bij misdrijven) hechtenis (bij overtredingen) dienstverlening geldboete bijkomende straffen verbeurdverklaring, ontzetting uit rechten etc. maatregelen (bij niet strafbaarheid dader) T.B.S. (Ter Beschikking Stelling) © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Openbaar Ministerie officier van Justitie vertegenwoordiger van het OM vervolging van strafbare feiten vervolging: verdachte voor de strafrechter brengen vervolgingsmonopolie seponeren (voorwaardelijk) afzien van vervolging © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Hoge Raad Gerechtshof Rechtbank cassatie hoger beroep © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Hoger beroep bij hoger beroep wordt de hele zaak door het hof nogmaals bekeken slechts eenmaal mogelijk niet altijd hoger beroep mogelijk © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Cassatie Hoge Raad kijkt of het hof het recht goed heeft toegepast Hoge Raad beoordeelt niet de feiten kan alleen bij de Hoge Raad © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl

Bestuursrecht regelt de verhoudingen tussen overheid en burger bezwaar bestuurlijke heroverweging bij orgaan dat beslissing in eerst instantie genomen heeft beroep bij sector bestuursrecht van de rechtbank hoger beroep bij afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State © 2010 mr. J. Keizer www.BedrijfenRecht.nl