Het verwijzersbeleid van het agentschap Jongerenwelzijn

beleidsdomein welzijn, volksgezondheid en gezin Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Strategische Adviesraad voor het Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid Beleidsraad Managementcomité Vlaams ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Agentschap Jongeren-welzijn IVA zonder RP Agentschap Zorg en Gezondheid IVA zonder RP Agentschap Inspectie Welzijn, Volks-gezondheid en Gezin IVA zonder RP Departement Welzijn, Volks-gezondheid en Gezin Agentschap Kind & Gezin IVA met RP Vlaams agentschap voor personen met een handicap IVA met RP Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel EVA met RP Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem EVA met RP Fonds Jongeren-welzijn IVA met RP Vlaams Zorgfonds IVA met RP Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoons-gebonden Aangelegen-heden IVA met RP EVA extern verzelfstandigd agentschap IVA intern verzelfstandigd agentschap RP rechtspersoonlijkheid fonds zonder personeel

traject naar bijzondere jeugdbijstand

traject bijzondere jeugdbijstand einde BJB POS problematische opvoedings-situatie CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg akkoord private voor-zieningen en projecten akkoord private voor-zieningen en projecten geen akkoord bij hoogdringendheid akkoord einde BC bemiddelings-commissie maatregel HCA of OOC geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) einde MOF als misdrijf omschreven feit parket jeugd-rechtbank JRB jeugd-rechtbank gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe einde proces verbaal SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten, …

Vrijwillige hulpverlening BJB POS problematische opvoedingssituatie CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg akkoord private voor-zieningen en projecten akkoord private voor-zieningen en projecten geen akkoord akkoord BC bemiddelingscommissie gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten, …

Gerechtelijke hulpverlening BJB POS problematische opvoedingssituatie CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten geen akkoord bij hoogdringendheid BC bemiddelingscommissie maatregel HCA geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) MOF als misdrijf omschreven feit parket jeugd-rechtbank JRB jeugd-rechtbank gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe proces verbaal SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten…

Het verwijzersbeleid

Preventie- en verwijzersbeleid Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid einde BJB POS problematische opvoedings-situatie CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg akkoord private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten akkoord geen akkoord bij hoogdringendheid akkoord einde BC bemiddelings-commissie maatregel HCA geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) einde gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe MOF als misdrijf omschreven feit parket jeugd-rechtbank SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand JRB jeugd-rechtbank einde proces verbaal andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, MPI van GO!, …

Preventie- en verwijzersbeleid Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid Structuur van de afdeling preventie- en verwijzersbeleid Afdelingshoofd preventie- en verwijzersbeleid Lucien Rahoens centrale administratie team centrale administratie regioverantwoordelijken West-Vlaanderen – Oost-Vlaanderen – Limburg – Vlaams-Brabant en Brussel – Antwerpen provinciaal teams preventie (5) Vlaamse coördinatoren opvoedingsondersteuning multidisciplinaire teams (5) teams administratie BC - bemiddelingscommissie (13) teams vrijwillige hulpverlening CBJ - comité voor bijzondere jeugdzorg (19) teams gerechtelijke hulpverlening SDJ - sociale dienst bij de jeugdrechtbank (14) Arrondissementeel Centraal Wachtbeheer

Kernopdracht: “het verwijzersbeleid organiseren en coördineren” Preventie- en verwijzersbeleid Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid Kernopdracht: “het verwijzersbeleid organiseren en coördineren” Kernopdracht: “een preventiebeleid voeren om te voorkomen dat minderjarigen in een problematische leefsituatie terechtkomen” Verwijzersbeleid Organisatie van dienst- en hulpverlening aan minderjarigen en hun gezinnen bij POS en bij MOF (zowel vrijwillige als gerechtelijke jeugdhulp) Centrale administratie staat in voor ondersteuning en beleidscoördinatie van buitendiensten Preventiebeleid Bijdrage aan de organisatie van opvoedingsondersteuning in Vlaanderen, met het oog op het voorkomen van problematische leefsituaties

Gemeenschaps-instellingen Verwijzers Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen Caseonderzoek Casemanagement Aan-melding Vordering screening indicatie-stelling principiële beslissing beslissing CBJ-SDJ Hulpverlening door consulenten door private voorzieningen door gemeenschapsinstellingen Opvolging door consulenten begin hulpverlening einde (jeugd)hulpverlening Consulenten staan in voor Aanmelding Caseonderzoek (screening hulpvraag, indicatiestelling, formuleren van een hulpvoorstel Casemanagement (opvolging) Dynamisch, cyclisch proces (niet lineair) Vb. tijdens de casemangementfase kan herindicatie aangewezen zijn In nauw overleg met cliënt(systeem) en met hulpaanbod (voorzieningen) Consulenten van nabij betrokken gedurende hele hulpverleningsproces Domino

Preventie- en verwijzersbeleid enkele cijfers 19 comités voor bijzondere jeugdzorg Antwerpen 3 – Limburg 3 – Oost-Vlaanderen 5 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 6 14 sociale diensten voor gerechtelijke jeugdbijstand Antwerpen 3 – Limburg 2 – Oost-Vlaanderen 3 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 4 13 bemiddelingscommissies Antwerpen 3 – Limburg 2 – Oost-Vlaanderen 3 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 3 22.422 jongeren in de bijzondere jeugdbijstand (2009)* Verhouding als misdrijf omschreven feit (MOF) / problematische opvoedingssituatie (POS) 13,63% MOF 84,24% POS (*) doorstroom: aantal jongeren die in het desbetreffende begeleidingsjaar ‘gepasseerd’ zijn bij de bijzondere jeugdbijstand (die een maatregel hebben of hebben gehad in het begeleidingsjaar)

Contactgegevens verwijzers Via de website van Jongerenwelzijn: http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/PDF/PUBLIEK_VERWIJZERS/ADR_REG_DIENST.pdf In de informatiemap van deze studiedag

het regelgevend kader De wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, gewijzigd bij de wet van 15 mei 2006 en de wet van 13 juni 2006; Het decreet van 7 maart 2008 inzake de bijzondere jeugdbijstand; Het besluit van de Vlaamse Regering van 24 oktober 2008 tot uitvoering van het decreet van 7 maart 2008 inzake de bijzondere jeugdbijstand en het kaderdecreet bestuurlijk beleid van 18 juli 2003; Het besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 1994 inzake de erkenningsvoorwaarden en de subsidienormen voor de voorzieningen van de Bijzondere Jeugdbijstand, gewijzigd bij de besluiten van de Vlaamse Regering van 19 november 1996, 8 december 1998, 7 april 2000, 8 december 2000, 30 maart 2001 en 10 juli 2001, 14 mei 2004, 31 maart 2006, 28 april 2006 en 8 september 2006 en 15 december 2006; Het decreet van 7 mei 2004 inzake Integrale Jeugdhulp; Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de Integrale Jeugdhulp Zie: www.juriwel.be

Schoolinternaten en de bijzondere jeugdzorg Waarom schoolinternaat? brengt structuur en rust voor de jongeren maar ook in gezin van herkomst nauw contact met school goede infrastructuur betrokkenheid beheerders en opvoeders flexibiliteit in opnames laagdrempelig, niet stigmatiserend (wordt niet ervaren als jeugdhulpmaatregel)

Schoolinternaten en de bijzondere jeugdzorg Remmende factoren? schoolvakanties ruime vrijheid kan voor de doelgroep problemen stellen draagkracht internaat bij crisis (vb. weglopen, vb. probleemgedrag) goede communicatie met het internaat is afhankelijk van variabele factoren (persoonlijke contacten, hoge dossierdruk, andere werktijden, …) weinig zicht op intensiteit van opvolging en begeleiding

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing Preventieve sociale actie (PSA) Wat? maatregel die erop gericht is de draagkracht van jongere en gezin te versterken Uitvoering buiten de erkende voorzieningen BJB Geen louter financiële tegemoetkoming Toelage is maximaal het bedrag vastgesteld in erkennings- en subsidiëringsbesluit niet -erkende voorzieningen Alleen in vrijwillige jeugdhulp, niet mogelijk in gerechtelijke jeugdhulp Ouders behouden de kinderbijslag

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing Cijfers Registratiesysteem (Domino) maakt geen onderscheid tussen internaten MPI, MPIGO, gewoon en buitengewoon onderwijs Registratiesysteem geeft niet altijd specificatie van de PSA-maatregel Totaal aantal PSA in Domino: 3147 Aantal PSA die met zekerheid internaat zijn: 994

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing Financiële regeling CBJ vraagt erkenning van de PSA-maatregel aan de centrale administratie. Na goedkeuring wordt aan de PSA-maatregel een erkenningsnummer toegekend waarop de kosten mogen worden ingebracht. Het internaat vraagt aan het CBJ om terugbetaling van de gedane kosten (voor zover de kosten aangetoond kunnen worden). De toelage bedraagt maximaal 17,72 euro voor +12 jarigen en 16,28 voor – 12 jarigen. Wat overeenstemt met de dagvergoeding voor de niet-erkende gelijkgestelde voorzieningen.

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? 2. Plaatsing in internaat door CBJ en SDJ Wat? Maatregel bijzondere jeugdhulp Kan in de vrijwillige (onderling akkoord CBJ en cliëntsysteem) en in de gerechtelijke jeugdhulp (opgelegd door de jeugdrechter) Kinderbijslag: 1/3de spaarrekening jongere - 2/3de Fonds Jongerenwelzijn

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? Cijfers? geen onderscheid tussen internaten onderwijs en internaten VAPH in totaal 1061 plaatsingen in internaten: 241 door CBJ 820 door SDJ

Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? Financiële regeling Het internaat stuurt het factuur rechtstreeks naar de centrale administratie van Jongerenwelzijn. De maximale toelage bedraagt 17,72 euro voor +12 jarigen en 16,28 euro voor - 12 jarigen, Wat overeenstemt met de dagvergoeding voor de niet-erkende gelijkgestelde voorzieningen.

De inlichtingenfiche Ontstaan: vraag van de internaten om iets te doen rond de samenwerking tussen internaten en verwijzers. Aanzet was een oplijsting van knelpunten en good practices bij de internaten en bij de verwijzers Communicatie, goede afspraken en heldere informatie zijn veel gehoorde aandachtspunten -> het ontwikkelen van een inlichtingenfiche kwam tegemoet aan de vraag naar betere communicatie en informatie Inspiratie uit engagementsverklaring tussen scholen/CLB’s en residentiële voorzieningen -> inlichtingenfiche verwijzers - internaten

De inlichtingenfiche Welke informatie? d:\gebruikersgegevens\saenenvi\Bureaublad\INFOFICHE onderwijs-welzijn_definitief voor 161110.doc

De inlichtingenfiche Demonstratie Domino: http://s144972.wvg.vlaanderen.be:8102/dmo/index.jsp

De inlichtingenfiche gebruik: De fiche wordt door de consulent deels ingevuld en bezorgd aan het internaat voorafgaand aan het intakegesprek van de jongere op het internaat. Het internaat heeft op die manier de informatie waarover de consulent op dat moment beschikt en kan de inlichtingenfiche gebruiken als leidraad bij het intakegesprek De fiche wordt vervolledigd door het internaat, tijdens of na het intakegesprek, en eventueel i.s.m. met de school/CLB Persoonlijke informatie mag enkel na toestemming van de jongere en/of de ouders worden genoteerd. Een kopie van de volledig ingevulde fiche wordt bezorgd aan de consulent In voege op 1 december 2010

De inlichtingenfiche voordelen: Geen dubbele bevraging Richtsnoer om na te gaan of de informatie van beide instanties volledig is Handig instrument om snel informatie over de jongere terug te vinden Inventaris van betrokken actoren en contactgegevens Nadelen Registratiesystemen verwijzers en internaten zijn niet compatibel met elkaar, volledige digitale verwerking is niet mogelijk

Regionale trefdagen Waarom trefdagen? Belangrijk aandachtspunt uit de bevragingen: communicatie Vaak gerelateerd aan goede (persoonlijke) contacten en wederzijdse kennis van elkaars werking Regionale organisatie van verwijzers en van de internaten en daarom zijn regionale ontmoetingsmomenten zinvoller dan een plenaire voorstelling Gelegenheid om praktische afspraken te maken over het gebruik van de inlichtingenfiche en misschien al een eerste evaluatie van het gebruik?

Regionale trefdagen Organisatie Keuze voor internaten als gastheer: rondleiding op de internaten geeft een beeld van hoe de jongeren er leven Gezocht naar maximale spreiding volgens verschillende types internaten inrichtende macht van het internaat bereikbaarheid en spreiding CBJ’s en SDJ’s

Regionale trefdagen Agenda 10.00 uur: voorstellingsronde en toelichting samenwerking internaat-verwijzers 10.30 uur: rondleiding in het gastinternaat 11.00 uur: bespreking aandachtspunten in de samenwerking (cfr. plenaire sessie en geformuleerde aandachtspunten) en bespreking inlichtingenfiche (heeft men hier al mee gewerkt? Hoe verloopt dit concreet?) 12.30 uur: broodjesmaaltijd 13.00 uur: einde

Regionale trefdagen Overzicht van ontmoetingsmomenten Provincie Stad/Gemeente Internaat Datum ontmoeting West-Vlaanderen Brugge Sint-Leocollege (VSKO) 18 februari 2011 Kuurne Tehuis voor Bijzondere Jeugdzorg (GO!) 25 februari 2011 Oost-Vlaanderen Gent Huis van het Kind (OVSG) Aalst IBSO Aalst (GO!) Internaat ‘t Kasteeltje Antwerpen Mechelen Internaat Berthoutinstituut – Klein seminarie (VSKO) 3 maart 2011 (reserve: 1 maart 2011) Kasterlee MPI Kasterlee (GO!) 28 februari 2011 (reserve: 24 februari 2011) Limburg Hasselt KaSOH Kindsheid Jesu Sint-Jozef internaat (VSKO) 4 maart 2011 Tongeren Autonoom internaat Tungri (GO!) 28 februari 2011 Vlaams-Brabant en Brussel Heverlee IBSO Woudlucht Heverlee (GO!) 15 maart 2011 Sint-Pieters Woluwe Don Bosco in Sint-Pieters- Woluwe 17 februari 2011

Tot slot Wil ik jullie uitnodigen om te kijken en te luisteren naar een videofragment van een interview met Peter Adriaenssens waarin hij zijn kijk geeft op de internaten. Daarna worden jullie verwacht in de cafetaria voor een broodje, een drankje en een babbel…