Kostenbesparingen in de zorg: waarom lukt het niet 12 april 2013 Groningen Marcel Canoy Hoofdeconoom Ecorys

Deel I Analyse CPB

CPB trend 1 Kritische consument zelfbewuste consument hogere opleiding toegankelijke informatie transparantie van kwaliteit eigen regie helpt

CPB trend 2 Medische technologie

CPB Kosten

CPB Risicosolidariteit

CPB Toegankelijkheid

CPB Kosten

CPB Toekomst

CPB diagnose waarom Technologie Zwak systeem om kosten baten analyse te gebruiken om technologie in te voeren Ruim aanbod Groot grijs gebied

CPB oplossingen Aanspraken verkleinen Meer zelf betalen Langdurige zorg: verzekereen Betere screening technologie

Deel 2 marktwerking en overproductie

Wat kan marktwerking doen? Prikkels voor doelmatigheid Klantgerichtheid, keuzevrijheid Ondernemerschap Accountability Zo een betere balans kwaliteit doelmatigheid met handhaving van toegankelijkheid

Wat kan marktwerking ook doen? Teveel nadruk op kosten Teveel nadruk op financien Zinloze schaalvergroting Erosie van motivatie personeel Wegdrijven van waar zorg eigenlijk voor bedoeld is

Zorg: (g)een gewone markt (I) Zorg geen gewone markt want –Geen vrije prijsvorming –Producten niet homogeen –Zieke patiënten kunnen/willen niet kiezen –Patiënten kunnen kwaliteit niet beoordelen –Artsen zijn gemotiveerd dor intrinsieke motivatie

Zorg: (g)een gewone markt (II) Zorg wel een gewone markt want –Gedeeltelijk vrije prijsvorming mogelijk –Producten via DBC homogener te maken –Zieke patiënten kunnen/willen wel kiezen (maar niet altijd) –Patiënten kunnen kwaliteit wel beoordelen (zij het indirect en imperfect) –Verzekeraars spelen sleutelrol als intermediair –Markt en intrinsieke motivatie artsen niet perse vijanden

Problemen Financiering onduidelijk Steeds nijpender financiele problemen Individueel en collectief Neiging tot (over)produceren

Prikkels overproductie Stijging van productie en kosten –prima als het ten goede komt aan een gezond langer leven en meer oplevert dan euro elders –Niet prima als het verdwijnt in een van de putten in de zorgketen zonder maatschappelijke baten Curatieve zorg – creatief boekhouden GGZ – medicalisering en overindicering Langdurige zorg – volume stampen

Alternatieven

Geen productiedraaiers Ontzorgers Onconventioneel Publicitair goed Commercieel succesvol

Alternatieven

Wat is er nodig Meten baten Uitdragen van die baten –Verzekeraars, VWS, NZa, algemeen publiek Commercie op die terreinen waar dat verenigbaar is met missie

Meten baten Nulmeting Benchmark –Je eigen ontwikkeling –Soortgelijke instellingen –Landelijk gemiddelde –Buitenland Baten: niet alleen gezondheidsbaten of euro’s

Uitdragen baten Blogs Media Social media Optredens in den lande

Prikkels overproductie Realiteit Rol verzekekeraars Gestraft voor ontzorgen Verandering systeem aansturing nodig High trust high penalty

Deel 3: Korte termijn lange termijn Europese Commissie: 3% norm CPB: verkiezingprogramma’s en onzekerheid

Europese Commissie EC coulant mits geloofwaardige hervormingen SixPack reform deal: Countries can avoid the excessive deficit procedure and sanctions if their excess debt is racked up because of pension costs or other essential economic reforms Vraag of EC zin zinnig interpreteert Praktijk ambtenaren DG Ecfin ‘streng in de leer’ Voorliefde voor hapklare cijfers en wetenschappelijk hard aangetoonde effecten Modellen niet toegerust op gedragsveranderingen en zachte waarden

CPB Analyse verkiezingsprogramma’s: –Analyse beperkt zich tot voorstellen die in de komende kabinetsperiode uitgevoerd kunnen worden –Weinig zin als partijen voorstellen doen die na de komende kabinetsperiode effect hebben –Volgend kabinet kan voorstellen ongedaan maken –In Kiezen in Kaart wordt met dit soort voorstellen daarom geen rekening gehouden

CPB Het CPB draagt impliciet en onbedoeld bij aan het korte termijn denken Goede maatregelen –hebben vaak pas baten op de langere termijn –zijn niet makkelijk kwantificeerbaar –gaan gepaard met gedragsveranderingen Het CPB kan mede door tijdgebrek niet goed omgaan met kwalitatieve effecten en gedragsveranderingen Vandaar dat die effecten vaak om nul worden gezet Partijen en ministerie zoeken hun heil in het simpele snoeiwerk zoeken

Conclusie Drie redenen waarom kostenstijgingen niet beteugeld worden 1.Kosten baten technologie 2.Financiering, toezicht en verzekeraars lokken overproductie uit en belonen goed gedrag niet 3.CPB en EC leiden onbedoeld tot korte termijn denken