Samenwerkingsoveréénkomst gemeenten Januari 2008

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Inhoud Samenwerkingsoveréénkomst gemeenten ? –Historiek –Procedure –Opbouw –Ondertekeningsmodaliteiten –Rapportering –Ondersteuning –Specifieke bepalingen per thema Wat zegt de samenwerkingsovereenkomst over de milieuraad ?

DEEL I samenwerkingsoveréénkomst

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 1. Korte historiek Sinds 1992: overeenkomsten met gemeenten en provincies om het milieubeleid op lokaal niveau te stimuleren Taken uitvoeren = financiële en inhoudelijke ondersteuning Aanvankelijk convenanten (tot 2003) Nu samenwerkingsovereenkomst (vanaf 2003)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 2. Procedure Voorjaar 2007: –Suggesties VVSG/VVP op discussienota Voorjaar 2007: –Bemerkingen MINA-raad op krachtlijnennota September 2007: –Terugkoppeling gemeenten door VVSG December 2007: –Advies landelijke MINA-raad –21/12: Goedkeuring door VR S.O Januari 2008 –gemeenten ontvangen contracttekst

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 3. Opbouw 10 Thema’s: –Instrumentarium –Afval (< voormalige cluster vaste stoffen) –Milieuverantwoord productgebruik (< voormalige cluster vaste stoffen) (nieuw) –Water –Hinder –Energie –Mobiliteit –Natuur –Bodem (nieuw) –Duurzame ontwikkeling (nieuw)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Opbouw –Basisniveau: Gemeente moet alle (!) bepalingen van dit niveau uitvoeren –Onderscheidingsniveau: Verplicht (uitz: < inwoners): ambtenaar voor duurzaam lokaal milieubeleid (35) punten behalen vrij te kiezen uit lijst met acties over de verschillende thema’s heen –Projectmodule: Gemeente kan op basis van een projectvoorstel financiële steun verkrijgen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 4. Ondertekeningsmodaliteiten De gemeente geeft in ondertekeningsformulier aan welke onderdelen ze wil uitvoeren (vanaf 2009: bijstellen ambitieniveau) Basis en onderscheidingsniveau: Voor 1 januari indienen (voor 2008: 4 maanden na ontvangst contracttekst) Projecten: Voor 1 januari indienen (voor 2008: 4 maanden na ontvangst contracttekst)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 5. Rapportering Basis en onderscheidingsniveau Rapportering over de uitvoering van deze overeenkomst via gemeentelijk milieujaarprogramma (o.b.v. vastgelegde inhoudstafel) Tegen 1 april van volgend jaar Projecten Binnen de zes maanden na afloop van project (+ betaalaanvraag)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 6. Ondersteuning Vlaams Gewest Provincies Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en autonoom gemeentebedrijf Steunpunten TANDEM ( of 02/ ) en SLA21

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 7. Specifieke bepalingen: Thema instrumentarium Doelstellingen: ontwikkelen van instrumenten voor het voeren van een duurzaam lokaal milieubeleid Project: MINA-werkers Basis: Gemeentelijke diensten Handhaving Milieu Management Informatie Systeem (zie S.O.) Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur Gemeentelijk milieubeleid Onderscheiding Ambtenaren voor Duurzaam mileubeleid (verplicht!) Milieubeleidsplan Milieubarometer MMIS( milieu management informatie systeem) Open MAR: min. 1/jaar Handhaving

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema afval Doelstellingen: afvalstoffenbeleid binnen eigen diensten en naar inwoners gemeente (doel: gedragsverandering) Project: mogelijke projecten (zie lijst SO) Basis: Afvalpreventie en hergebruik (thuiscomposteren, antireclamestickers,overeenkomst met kringloopcentrum) Selectieve inzameling en restafval Opruimen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen Onderscheiding Een of meerdere acties of maatregelen (zie lijst S.O): –m.b.t. afvalpreventie en hergebruik –m.b.t. selectieve inzameling –m.b.t. illegaal ontwijkgedrag – mogelijke doelstellingen m.b.t. restafval: 165 of 150 kg/inwoner

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema milieuverantwoord productgebruik Doelstellingen: milieuverantwoord productgebruik binnen eigen diensten en naar inwoners gemeente Project: mogelijke projecten (zie lijst SO) Basis: Milieuverantwoord productgebruik binnen eigen gemeentelijke diensten (duurzaam geëxploiteerd hout in elk bestek) Passieve sensibilisatie Onderscheiding Een of meerdere acties of maatregelen (zie lijst S.O): –m.b.t. milieuverantwoord productgebruik binnen eigen gemeentelijke diensten –m.b.t. stimuleren van milieuverantwoord productgebruik bij de burgers

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema water Doelstellingen: uitvoering doelstellingen decreet integraal waterbeleid en pesticidenreductiedecreet (+ uitvoeringsbesluit) Project: mogelijke projecten (zie lijst SO) Basis: Pesticidenreductie (risico- evaluatie en pesticidentoets) Passieve sensibilisatie Onderscheiding Het beleid is vastgelegd in de deelbekkenbeheerplannen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema hinder Doelstellingen: milieuhinder (geur, geluid, stof, rook en/of roet) beheersen en zo mogelijk inperken Basis: Digitaal opvolgen van milieuklachten Passieve sensibilisatie rond hinder Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Onderscheiding: Doorlichten van hinderklachten Beleidskader geluidshinder Beleidskader geurhinder Opstellen lichthinderreglement Actieve sensibilisatie rond hinder Opstellen en bijhouden van hinderinventaris Handhavingsbeleid rond hinder niet gerelateerd aan als hinderlijk ingedeelde inrichtingen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema energie Doelstellingen: bijdragen aan de realisatie van de Vlaamse Kyotodoelstelling Basis: Meewerken aan de implementatie van de energieprestatieregelgeving door aansluiten op elektronische opvolgsysteem voor bouwaanvragen Uitvoeren van een energieboekhouding Passieve sensibilisatie Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Onderscheiding Energieboekhouding uitbreiden Energieprestatiecertificaten (> energieprestatieregelgeving) Actieve sensibilisatie Aankoop groene stroom Opleiding energie Duurzame energiescan Energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Lager energieverbruik Stimuleren energiebesparende maatregelen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema mobiliteit Doelstellingen: integratie bevorderen van milieubeleid, mobiliteitsbeleid en ruimtelijke ordeningsbeleid opdat druk op milieu door de sectoren verkeer en vervoer vermindert Basis: Passieve sensibiliatie rond mobiliteit Deelname aan Gemeentelijke Begeleidingscommissie (GBC) Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Onderscheiding Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag van gemeentepersoneel Sneltoets Luchtverontreiniging door verkeer Actieve sensibilisatie Milieuvriendelijke voertuigen Bedrijfsvervoersplannen van de gemeente

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema natuur Doelstellingen: beleid voeren gericht op de zorgplicht voor de natuur en stopzetten van het verlies van biodiversiteit (met inbegrip van genetische biodiversiteit) Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Basis: Bermbeheer Streekeigen soorten Code goede natuurpraktijk Onderscheiding Subsidiereglement Vorming Deelname dag van het park of dag van de natuur Aanplanten streekeigen soorten door gemeenten Inventaris en actieplan KLE

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema bodem Doelstellingen: bodembeleid binnen eigen diensten en naar inwoners gemeente Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Basis: Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige De gemeente baseert zich voor het vergunnen van tijdelijke grondopgslagplaatsen (TOP) op de code van goede praktijk, opgesteld door de OVAM. Onderscheiding Een of meerdere acties of maatregelen (zie lijst S.O): –m.b.t. bodembeleid Erosiebestrijding

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Thema duurzame ontwikkeling Doelstellingen: Uitvoering van de VSDO en onderneemt en ondersteunt de gemeente initiatieven die bewustzijn en kennis van burgers m.b.t. D.O verhogen Project: mogelijke projecten (zie lijst S.O) Basis: Passieve sensibiliatie rond D.O. Onderscheiding Organiseert of stimuleert: - participatieve en sensibiliserende initiatieven voor D.O - duurzaam bouwen en wonen - maatschappelijk verantwoord ondernemen - initiatieven met betrekking tot D.O in N-Z-context - projecten i.v.m. EDO

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 8. Financiële bepalingen Basis –Subsidie = forfaitair i.f.v. inwonersaantal en oppervlakte (d.w.z. 1,70 euro/inw + 1,4 euro/ha (min euro), opm: zelfde als nu instrumentarium + afval niveau 1 Onderscheiding –Subsidie = loonsubsidie duurzaamheidsambtena(a)r(en) afh. aantal inwoners Projecten –Subsidie = 50% kosten (er zijn uitzonderingen, vb: mina-werkers, milieuvriendelijke wagens, enz)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen DEEL II Milieuraad in de samenwerkingsovereenkomst ?

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 1. Oprichting Nieuwe gemeentewet (indien geen SO) Niet verplicht, wel mogelijk Samenwerkingsovereenkomst: verplicht onderdeel van het basisniveau van het thema instrumentarium Installatie ten laatste 6 maanden na ondertekenen van S.O door gemeente (uitz: <5000 inwoners)

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 2. Bevoegdheden Nieuwe gemeentewet:  Gemeenteraad moet reglement vaststellen en bevoegheden bepalen  over welke aangelegenheden wordt geadviseerd?  wie neemt initiatief?  wat is de adviestermijn

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst:  Adviseren Leefmilieu, natuur en duurzame ontwikkeling min.:MBP en rapportering Begroting  Acties uitvoeren

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: Op verzoek van CBS, schepen van leefmilieu of gementeraad Initiatiefrecht  recht om op eigen initiatief over alle beleidsdossiers, waarvan hij vindt dat er milieu- en of natuurbelangen in het geding zijn, advies uit te brengen aan de gemeenteraad of het college van burgemeester en schepenen.

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen 3. Samenstelling Nieuwe gemeentewet: ten hoogste 2/3 van hetzelfde geslacht (GR kan afwijking toestaan op gemotiveerd verzoek van de adviesraad) geen politieke criteria sociologische afspiegeling van de doelgroep die betrokken is bij het thema

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (1): Gemeenteraad bepaalt samenstelling Bestaat uit stemgerechtigde en niet-stemgerechtigde leden en waarnemers GR bepaalt aantal stemgerechtigde leden en aantal stemgerechtigde leden per organisatie

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (2): Stemgerechtigde leden: milieu- en natuurverenigingen, jachtverenigingen, onderwijsinstellingen, socio-culturele en vormingsorganisaties, beroepsgroepen en/of - organisaties 1/3 uit milieu- en natuurverenigingen Minstens 1/3 van hetzelfde geslacht Inwoners kunnen worden gecoöpteerd o.b.v. deskundigheid, inzet of positieve interesse.

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (3): Niet-stemgerechtigde leden: Schepenen, gemeentelijke ambtenaren, politieke mandatarissen of een door elke fractie in de gemeenteraad aangewezen persoon max. de helft van de stemgerechtigde leden mogen niet drukken op het advies

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (4): Waarnemers: Milieuraad beslist zelf o.b.v. deskundigheid

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Nieuwe Gemeentewet: De gemeenteraad stelt een adviesraad de middelen ter beschikking die nodig zijn voor het vervullen van zijn taak. 4. Middelen

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: De gemeente voorziet voldoende financiële, logistieke en educatieve ondersteuning De gemeenten voorziet min. een lokaal, een gemeentelijke ambtenaar ter ondersteuning van de secretaris en minimale werkingsmiddelen Het budget is aangepast aan de taken die de gemeente aan de milieuraad oplegt of de activiteiten die de milieuraad vrijwillig uitvoert

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst : Min. 2 (!) samenkomsten per jaar Voorzitter: –Gekozen door, maar niet noodzakelijk uit de stemgerechtigde leden –Mag niet de burgemeester, een schepen of vertegenwoordiger van een politieke fractie zijn De milieuraad mag ook andere acties uitvoeren 5. Werking

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (1): De gemeente moet de agenda’s en de verslagen van de gemeenteraad bezorgen De gemeente stelt de adviesvraag schriftelijk De adviesvraag bevat volgende gegevens: –duidelijke omschrijving van de vraag –wettelijke en financiële randvoorwaarden –vermelding van de uiterste datum –alle nodige info en documentatie 6. Advisering

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst (2): De adviestermijn bedraagt min. 1 maand. In onderling overleg kan hiervan worden afgeweken kwaliteitseisen m.b.t. het advies: –duidelijk standpunt of herformulering –omstandige motivatie

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: De gemeente is verplicht om te motiveren wat ze met het advies heeft aangevangen Het advies is een element van het betreffende dossier De gemeente brengt de milieuraad binnen drie maanden na aflevering op de hoogte van het gevolg. Als het advies niet wordt gevolgd, geeft de gemeente een motivering. 7. Opvolging van het advies

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: Streven naar intensieve samenwerking met andere lokale adviesraden –bv. gezamenlijke thematische vergadering –bv. jaarlijkse gezamenlijke start- en evaluatievergadering Streven naar samenwerking met milieuraden op andere bestuurlijke niveaus 8. Externe relaties

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: Onderscheidingsniveau: een open vergadering per jaar (kan inter- of bovengemeentelijk) Jaarverslag verplicht Jaarverslag en alle stukken zijn openbaar Jaarverslag ter inzage op de milieudienst 9. Participatie

Bond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen Samenwerkingsovereenkomst: Verplichte elementen in het jaarverslag: –samenstelling –ondersteuning door de gemeente –data van de vergaderingen en belangrijkste agendapunten –overzicht van de adviezen: onderwerp, aard, gevolg, respons van de gemeente –overzicht van andere activiteiten