van, voor én door het onderwijs

Afstemming leerproducten BTG esb&i Antwerpen 08-03-2012

Inhoud Doel + beleid Praktijkleren Geschiedenis Uitgangspunten leerproducten Soorten leerproducten Contextrijkheid leerproducten Ontwikkelmodel Overzicht

Kerndoelen Stichting Praktijkleren Te certificeren EXAMENLEVERANCIER met examenproducten waarover onze klanten (roc’s, inspectie én leerlingen) tevreden zijn Op elkaar afgestemde LEERPRODUCTEN, die een beroep doen op ervaren, doen, denken en herhalen én uitdagend zijn Volledig dekkend aanbod ten aanzien van het beroepsgerichte deel van het kwalificatiedossier Gezien de huidige ontwikkelingen ten aanzien van de examinering in het mbo geven we de komende jaren de prioriteit aan het completeren van ons aanbod van kwalitatief hoogstaande examenproducten die voldoen aan de examenstandaarden 3 en 4 uit het Toezichtkader van de Inspectie (inhoudelijk en toetstechnisch). Daarnaast blijven we zorgen voor een dekkend aanbod van leerproducten.

Examenproducten en leerproducten Beleid Beleid 2010 – 2013 Examenproducten en leerproducten We maken een vergelijking met een logistiek transportproces: het vervoer over de weg. Op twee hoofdwegen leveren wij uit onze examenproductenfabriek en leerproductenfabriek aan jullie de belangrijke producten waaraan jullie behoefte hebben. Vertel hierbij hoe dit logistieke proces met betonmortelwagens die op de weegbrug staan, met vorkheftrucks die tussen de fabrieken rijden en vrachtauto’s op de hoofdwegen en bestelbusjes op de secundaire weg gedetailleerd gezien kan worden. Je ziet hier staan: 2010 – 2013. Wat we in hoofdpunten willen weergeven is wat wij – Stichting Praktijkleren – als belangrijke beleidslijnen zien, nadat wij onze oor te luister hebben gelegd in het land en in de regio en bij heel veel roc’s. In deze presentatie gaan we in op de leerproducten.

Uitgangspunten leerproducten Een leerproduct bestaat uit een of meer op de praktijk gerichte binnen- of buitenschoolse opdrachten die de deelnemer in een situatie brengen om tot leren te komen. Leerproducten bestaan uit simulaties, beroepsprojecten, praktijkwijzer, digikast (in ontwikkeling), overige leerproducten Werkprocessen als vertrekpunt Afgestemd op de examenproducten Variatie in beroepsomgevingen Variatie in complexiteit Noem de verschillende soorten leerproducten, maar ga er nog niet te diep op in. Worden in de volgende dia’s uitgebreid toegelicht. Werkprocessen als vertrekpunt. Het kwalificatiedossier vormt de basis voor alle leerproducten en examenproducten die worden ontwikkeld door Stichting Praktijkleren. In het kwalificatiedossier zijn de kerntaken vertaald in een aantal werkprocessen die kenmerkend zijn voor de kerntaak. Voor elk werkproces is aangegeven welke competenties van belang zijn om het werkproces adequaat te kunnen uitvoeren. In de leerproducten leren deelnemers een werkproces of een cluster van samenhangende werkprocessen uit te voeren. Onze leerproducten bereiden voor op de examenproducten. We hebben proeven van bekwaamheid en examenprojecten die de uitvoering van werkprocessen kwalificerend examineren, de proeven buitenschools, de examenprojecten binnenschools. We hebben tentamens die vakkennis en vaardigheden kwalificerend examineren. Het scharnierpunt tussen de examenproducten en leerproducten wordt gevormd door de toetsmatrijs. Ook bij de beoordeling willen wij komen tot afstemming. We maken gebruik van verschillende beroepsomgevingen waarin de deelnemers de werkprocessen uitvoeren. Door beroepshandelingen in verschillende omgevingen te leren toepassen creëren we voor de deelnemer de mogelijkheid tot transfer van het geleerde. We streven ernaar uitdagende leerproducten te maken die de deelnemer prikkelen om ermee aan de slag te gaan. We spreken ook we van de zone van naaste ontwikkeling. Daarvoor moeten we opdrachten maken die voor een deelnemer niet te moeilijk of te makkelijk zijn, opdrachten die op de grens van kunnen en niet kunnen liggen. We zorgen daarom voor een opbouw in onze producten. Deze opbouw kan op verschillende manieren gestalte krijgen: variatie in de mate van moeilijkheidsgraad van de opdracht, variatie in de mate van sturing en variatie in de omgevingsvariabelen (hectiek, werkdruk etc.).

Geschiedenis 2006 op verzoek van roc’s gaan BIT, CGL en EBA op in Stichting Praktijkleren 2006 – 2009 3-jarig contract met roc Door ontwikkelen met behoud van eigen concept 2009 – 2012 Nieuwe tariefstructuur Afstemming leerproducten

Simulatie Een simulatie is een leerproduct bestaande uit een of meer werkopdrachten waarbij de leerling in een gesimuleerde beroepsomgeving verschillende beroepstaken uitvoert. Werkproces is uitgangspunt Deelnemer ervaart de beroepssituatie aan den lijve Deelnemer is actief in de rol van werknemer Het gaat om het uitvoeren van (groeps)taken adhv beschreven procedures De uit te voeren werkzaamheden leiden tot beroepsproduct(en) en/of diensten Leren door doen Materiaal verschilt FB: softwarepakket + handleiding voor werken in simulatiebedrijf (op papier) + werkopdrachten (ook op papier) AM/SB/JUR/BVW/ICT: Portal met beschrijving simulatiebedrijf + procesbeschrijving + opdrachten. Daarnaast nog de virtuele omgeving met relevante applicaties voor beroep + communicatie COM: Nog niet echt een simulatie, wel rollenspellen Aanvulling def: Zo maakt hij zich de beroepshandelingen eigen die nodig zijn voor het uitvoeren van beroepstaken. De deelnemer neemt de rol van de werknemer aan en maakt deel uit van de beroepsomgeving.

Beroepsproject Een beroepsproject is een leerproduct bestaande uit een of meer leeropdrachten waarbij de leerling wordt uitgedaagd om vanuit een beschreven beroepsprobleem dat zich voordoet in een beroepsomgeving zich vakkennis en vaardigheden eigen te maken Werkproces is uitgangspunt De deelnemer kijkt van buitenaf De deelnemer zoekt naar achterliggende oorzaken, gevolgen, theorieën Het leidt tot het weten te handelen en het weten waarom Het resultaat kan een beroepsproduct zijn of de weerslag van opgedane kennis is relatie tot het beroep Leren door denken Illustreer deze definitie met een voorbeeld van een beroepsproject uit jouw opleidingsgebied die voldoet aan deze definitie. Aanvulling def.: Zo ontwikkelt hij de vereiste body of knowledge voor het beroep. De deelnemer maakt daarbij geen deel uit van de beroepsomgeving.

De Nieuwe Praktijkwijzer De Nieuwe Praktijkwijzer biedt voorbeeldopdrachten en instrumenten om de communicatie tussen bpv-bedrijf en roc te versterken en de begeleiding binnen de bpv te optimaliseren en af te stemmen op de praktijkgerichte examenproducten. Bestaat uit: Verzameling praktijkopdrachten als referentie Matchingsformulieren Ontwikkelingsgerichte beoordelingsformulieren Werkproces is uitgangspunt Deelnemer maakt deel uit van authentieke beroepsomgeving Voor handen zijnd werk Het resultaat is een beroepsproduct of een dienst of de weerslag van opgedane ervaringen in relatie tot het beroep Sluit aan bij bpv-protocol Leren door ervaren Illustreer deze definitie met een voorbeeld van een opdracht uit de Praktijkwijzer uit jouw opleidingsgebied die voldoet aan deze definitie.

Digikast Een set met op zich zelf staande opdrachten die door de leerling individueel en zelfstandig uitgevoerd kan worden. Werkproces is uitgangspunt Flexibel inzetbaar Handelingen inslijpen Opdrachten zijn afgestemd op andere leer- en examenproducten Wordt geleerd door ‘doen’, ‘denken’, ‘herhalen’ of een combinatie hiervan Met als doel het trainen van beroepsvaardigheden Docent heeft nog wel begeleidende rol bij beoordeling Leren door herhalen Wordt momenteel ontwikkeld Verzin ter illustratie van de opdrachten uit de Digikast een voorbeeld van een of meerdere beroepsmatige routinehandelingen binnen jouw opleidingsgebied die een deelnemer moet kunnen uitvoeren zonder erbij na te denken. Daarvoor is oefening door herhaling nodig. Vergelijk het met het eindeloos oefenen in het nemen van penalties. Benadruk dat deze opdrachten kunnen worden ingezet zonder begeleiding. Voor deelnemers die extra oefening nodig hebben. Maar ook handig als er een docent ziek is… Aanvulling def: Zo zijn er voor de deelnemer extra opdrachten beschikbaar om de handelingen of deeltaken die nog onvoldoende worden beheerst in te kunnen slijpen.

Overige leerproducten Producten die niet in een van de vorige categorieën thuishoren Voorbeelden: Casuïstiekbank bij de opleidingsgebieden ICT en JUR (Jurimix) Combinatieproduct van simulatie en beroepsproject (BVW) Trainingen (verkoopvaardigheden bij COM) Assessments (ontwikkelingsgericht) (AM+SB) We hebben naast de eerder genoemde producten ook een categorie Overig. Hierin plaatsen we de producten die niet in een van de vorige categorieën zijn onder te brengen. Bijvoorbeeld de casuïstiekopdrachten bij ICT en Juridisch. Maar ook een training verkoopgesprekken bij Commercieel. Hier wordt een bepaald onderdeel weliswaar extra geoefend maar dit gebeurt onder begeleiding en hoort daardoor niet onder de Digikast.

Contextrijkheid en begeleiding Praktijkwijzer Buitenschools Begeleid ++++ Simulatie Binnenschools +++ Beroepsproject ++ Digikast Onbegeleid +/++ Overig De Praktijkwijzer is het contextrijkst, deze opdrachten worden immers uitgevoerd in de realistische beroepspraktijk waar de deelnemer in de rol van werknemer functioneert. Een simulatie is ook contextrijk, maar vindt plaats in een gesimuleerde beroepsomgeving. Is daardoor iets minder contextrijk dan de opdrachten uit de Praktijkwijzer. In een beroepsproject neemt de deelnemer niet de rol aan van een werknemer, hij blijft gewoon de leerling. Daardoor is dit leerproduct iets minder contextrijk dan een simulatie. De opdrachten uit de Digikast betreffen oefeningen om bepaalde routinehandelingen onder de knie te krijgen. Daarvoor is niet altijd een contextrijke omgeving noodzakelijk, als maar wel duidelijk is waarom er geoefend moet worden. Opdrachten uit de Digikast kunnen opleidingsoverstijgend zijn en zijn ook daardoor vaak minder contextrijk. De producten in de categorie Overig kunnen meer of minder contextrijk zijn. Alleen de opdrachten uit de Digikast kunnen deelnemers zonder begeleiding uitvoeren. Bij de overige leerproducten is altijd begeleiding nodig, willen deze leerproducten het gewenste leereffect bereiken. De rol van de docent/begeleider verschilt echter. In een simulatie kan de docent de rol van de werkgever op opdrachtgever aannemen. Daarnaast heeft de docent ook een begeleidende rol bij tijdens de uitvoering van de werkopdrachten en het reflecteren daarop. Bij een beroepsproject is de docent degene die de deelnemer helpt de juiste ondersteunende theorie toe te passen. De docent checkt of het goed gaat, legt uit en helpt waar nodig, doet voor, stelt vragen en moedigt aan om tot een goed resultaat te komen. Bij het uitvoeren van opdrachten uit de Praktijkwijzer de beroepspraktijk is de rol van de docent de deelnemer te helpen bij het reflecteren en het stellen van de juiste vragen. De praktijkbegeleider speelt daar overigens de belangrijkste rol.

Van ontwikkeling tot leerplan Analyse ROC Inzet (leer)producten door school Kwalificatie- Dossier 2010-2011 dossier Bedrijven Praktijkleren & Leveranciers roc kiest producten Ontwikkelen toetsproducten Examenoverzicht 2010-2011 Leerproducten overzicht Beschikbare leerproducten Praktijkleren Toets- matrijs roc gebruikt producten Informatie Opleiding blauwdruk Productie- kalender 20..-20.. Project product blauwdruk etc. etc. etc. Ontwikkelen leerproducten

Voorwaardelijke vakkkennis en vaardigheden Inzet leerproducten door ROC Leerplan Verzameling leerproducten (o.b.v. cluster samenhangende werkprocessen) Beroepsomgevingen: SPL SPL ROC SPL SPL 3-den Buitenschoolse leeromgeving Binnenschoolse leeromgeving Binnenschoolse leeromgeving Binnenschoolse leeromgeving Binnenschoolse leeromgeving Leerniveau: kwalificerend k k Casus Voorwaardelijke vakkkennis en vaardigheden leeropdracht werkopdracht Combinatie-product werkopdracht werkopdracht Project werkopdracht leeropdracht Leerniveau: gevorderd g g Voor handen zijnd werk bpv Praktijkopdrachten leerbedrijf werkopdracht Toenemende complexiteit Casuïstiek-bank werkopdracht leeropdracht werkopdracht werkopdracht leeropdracht Leerniveau: beginnend b b leeropdracht Trainingen leeropdracht Assessments leeropdracht Leerproduct Praktijkwijzer “Leren door ervaren” Leerproduct Overig Leerproduct Simulatie “Leren door doen” Leerproduct Beroepsproject “Leren door denken” Leerproduct Digikast “Leren door herhalen” Leerproduct Overig Afnemende contextrijkheid Variatie contextrijkheid