BSN - Financieel Management MBA oktober 2009

Jaarrekening Activa / Bezit (+) Passiva / Financiering (-) Balans Gebouwen Machines Immat Vaste Activa (Goodwill) Grondstoffen Producten Debiteuren Bank Aandelenkapitaal Reserves Voorzieningen Langl.leningen Kortl. leningen Crediteuren Winst afgelopen jr + Toelichtingen Resultaatrekening Kosten (+) Omzet (-) kortere termijn / meer liquide kortere termijn opeisbaar =Winst afgelopen jr

Opzet W&V-rekening Netto Omzet (ofwel incl. korting) -/- kosten van de verkopen = contributie marge -/- verkoop en beheerskosten -/- afschr. vaste activa totale bedrijfskosten -/- afschr. immateriële activa -/- overige kosten = bedrijfsresultaat -/- interest -/- overige baten en lasten = winst voor belastingen -/- belastingen = netto winst

Kasstroomoverzicht netto winst + afschr. vaste activa + afschr. immateriële activa Δ werkkapitaal (en voorzieningen) +/- betalingsmoment en boekingsmoment = kasstroom uit bedrijfsactiviteiten +/- (des)investeringen +/- financiering (vooral opname/aflossing leningen) +/- naar/van aandeelhouder = verandering liquide middelen

Financiële Verslag van een Onderneming Jaarrekening (Balans, V&W, toelichtingen) (denk aan deelnemingen, waarderingsgrondslagen (going concern), off-balance sheet) Jaarverslag v/h Bestuur, daarin moet: onderzoek en ontwikkeling betekenisvolle zaken na jaareinde toekomstparagraaf Overige gegevens winstbestemming bijzondere statutaire zeggenschapsrechten gebeurtenissen na balansdatum accountantsverklaring

Boekhoud principes true / fair / volledig / begrijpelijk / voorzichtig / vergelijkbaar voorzichtingheids/realisatie-beginsel (boek verlies zodra verwacht; winst pas als gerealiseerd (=gefactureerd)) materialiteit : bijv. 5% van balans of 10% van balanspost volledigheid / juistheid (door positieve en negatieve controle) vergelijkbaarheid in tijd en tussen gelijke zaken matching principle - toerekenen aan periode (accrual accounting i.t.t. kasstelsel) kosten/baten ≠ uitgaven/inkomsten continuïteit (of liquidatiewaarden) bestendige gedragslijn (als veranderingen, dan vergelijkende cijfers ook aanpassen) historische kostprijs (i.t.t. vervangingswaarde) - ooit opgeofferde waarde leidt IFRS: meer transparantie en meer marktwaarde

Ratio’s omloopsnelheid van gem. termijn omzet of vermogen (omzet/gem. vermogen) voorraad (omzet/voorraad), crediteuren, debiteuren, etc gem. termijn debiteuren (360/omloopsnelheid), crediteuren, voorraad etc. solvabiliteit (bijv.: debt ratio: vreemd/totaal vermogen activa) liquiditeit (current ratio: vlottende activa / korte schulden, quick- of -ratio is excl. voorraden) maar ook: kort/lang vermogen; cash-flow/investeringen, vlottend bezit/vlottende financiering, rente dekking, hefboom arbeidsproductiviteit…….. Speel/Werk met wat achter de cijfers zit; beoordeel geen ratio’s

Dupont schema _ : x : + + + + + + grondstof verbruik netto omzet lonen en salarissen bedrijfs- resultaat _ = Bruto marge + : Efficiëntie afschrij- vingen kostprijs omzet netto omzet + overige kosten excl. rente ROI x duurzame activa voorraden = Rentabiliteit v/h vermogen netto omzet + producti- viteit + : debiteuren = Omloopsnelheid v/h vermogen totaal vermogen vlottende activa + liquide middelen

één gulden op de bank tegen 10% Tijdswaarde één gulden op de bank tegen 10% waarde nu van 1,61 inkomsten over 5 jaar Jaar 0 1 2 3 4 5 Euro 1 1,10 1,21 1,33 1,46 1,61 Jaar 0 1 2 3 4 5 Euro 1 1,61

En wat zijn 5 inkomsten nu waard? Jaar 0 1 2 3 4 5 Euro 1 1,10 1,21 1,33 1,46 1,61 ?

- Investeringsanalyse - de financiële paragraaf Base case en de Netto Contante Waarde Verder: risico’s down/up-ward scenario’s (sensitivities: markt, technologie, milieu…) alleen verschillen t.o.v. base case flexibiliteit en robuustheid onderbouwing Niet financiële aspecten zijn de hoofdmoot

Details in de berekening WACC (Weighted Average Cost of Capital) =solv x EV% + (1-solv) x (1-tax%) x VV% IRR en pay-back NCW = Σ ∞ t=0 CFt (1+WACC)t

Beheersing projecten Kwaliteit werk Doorlooptijd Kritisch pad Functie eisen Budget De bedreigingen Kosten De beperkingen

Voorbeeldrapportage investeringsproject Kosten Verplich-tingen Schatting Eindkstn Som Budget Kost a Kost b Kost c Totaal Work Done

Crisismanagement (1) situatie: (en maatregelen) distressed: stabilisatie en overleven stressed: ‘in control’ blijven over de strategie at risk: voorbereiden op een recessie robust: benutten van kansen

Crisismanagement (2) waak voor struisvogelgedrag focus op cashflow terugbrengen activiteiten (krijg overzicht; verwijder risico’s) informeer stakeholders goed en op eigen initiatief overweeg extern professioneel advies/steun (staat krachtig naar stakeholders) focus op optie 1, optie 2 en optie 3 (quick cash wins; structurele veranderingen; stabiliseren)

signalen omzet neemt af deb toe cred toe, omzet af voorraden toe e.d.

Recessie management weet dat de klant verandert (soms raar: geen vakantie dus luxe fiets; niet uit dus duur thuis; functionaliteit ipv merk) doe daar wat mee gebruik de recessie voor grote veranderingen (change management needs a burning house) ... en voor het kappen van dood hout zet je klaar voor de groei na de recessie

Managementinformatie Planningscyclus Ondernemingsplan Investeringsplan Actie en/of aanpassen (voortgangsbespreking per kwartaal) Jaarplan Plannen (jaarlijks) Begroting Project portfolio Project Plan/budget Budget Budgetteren (jaarlijks) Management- contracten Managementinformatie Rapporteren (maandelijks) Prestatie- indicatoren Financiële informatie Ad hoc rapportage

Plannen (Budgetteren) Projectie V&W (≈budget) Balans Liquiditeit Plannen (Budgetteren) Per Functie (proces / land…) Algemeen Per Afdeling Per Persoon DOELEN IT HRM FIN Missie Strategie Meerjarenplan Jaarplan Visie / scenario’s inbrengen

Budgetteren Onderzoek 2005: 66 organisaties in NL doel: control (71%), planvorming (52%), realisatie strategie (50%) methode: eigenlijk: 43% incremental; 25% zero based; 25% activity based (5% gebruikt geen budget) formeel: 45% activity based; 7% BeyondB; 3% Zero based kost 360 euro / mln omzet (tendens: 2002>2005: het wordt meer door complexere organisaties en roep om transparantie) gemiddeld 3 à 4 maanden (50% data collectie) 0-500FTE: 75%<50 werkdagen ; >500 FTE: 55%>200 werkdagen best practice 91 ‘line items’; gemiddeld 191 gevoelde nadelen beperkte relatie met langetermijnstrategie (63%) tijdrovend (53%) geen continu proces (32%) resultaten snel achterhaald (29%) proces leidt tot overvragen (23%)