OPBRENGSTGERICHT WERKEN OP BASIS VAN PRESTATIEFEEDBACK Voorlichtingsbijeenkomst training 2011-12-13 Marieke van Geel & Adrie Visscher 6-4-2017 Opbrengstgericht werkenPresentatietitel: aanpassen via Beeld, Koptekst en voettekst voorlichtingsbijeenkomst training OGW

Welkom! Wie zijn wij en wat komen we doen? Opzet van de presentatie: Aanleiding tot deze training Het doel ervan Hoe ziet de trainingsopzet eruit? Organisatie & kosten Gelegenheid tot het stellen van vragen 2 voorlichtingsbijeenkomst training OGW

Aanleiding tot de training Sharon Dijksma: hoe kunnen we de prestaties in het PO verbeteren? Onderbenutting leerlingvolgsystemen Vooral gebruikt voor verantwoording (inspectie, ouders) Meeste analyses per individuele leerling, en per meetmoment Fouten bij de interpretatie van de uitkomsten Te weinig of geen: * Trendanalyses en dwarsdoorsnedes. * Categorieënoverzichten: bij welke leerstof valt welke leerling uit? * Werken met de vaardigheidsgroei i.p.v. niveau-indeling (A t/m E, I t/m V) * Diepteanalyses van zorgsignalen en oorzaken daarvan. Zonde, gegeven de sterke effecten van PRESTATIEFEEDBACK, en omdat zo een solide basis voor verbeteringsmaatregelen ontbreekt! 3

CITO vaardigheidsgroei Gemiddelde vaardigheidsscore E3 = 35 Gemiddelde vaardigheidsscore M4 = 47 Dus: de gemiddelde vaardigheidsgroei tussen E3 en M4 is 12 punten.

CITO vaardigheidsgroei - groepsoverzicht

Moet dat met Cito? Als u de toetsen uit het Cito-LOVS afneemt (RW2009) maakt het niet uit welk leerlingvolgsysteem u gebruikt. We proberen de trainingsgroepen zo veel mogelijk te clusteren op leerlingvolgsysteem-‘merk’.

Ontwikkeling en uitvoering van de training In 2009 – 2010: ontwikkeling en testen van de training ‘Benutting LVS’ met 7 scholen. Al snel de vraag: hoe verder na alle LVS-analyses? Zodoende van een training ‘LVS-benutting’ naar een training ‘OGW’ met extra aandacht voor de didactische aanpak ism SLO. Zomer 2010 tot zomer 2012: Training OGW op 48 nieuwe locaties. Schooljaren 2011 - 2013: ruimte voor maximaal 100 nieuwe te trainen scholen. 7

De Onderwijsinspectie definieert het als volgt: Wat is OGW dan? De Onderwijsinspectie definieert het als volgt: Het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. 8

Uit het onderwijsverslag 2008/2009 van de Inspectie In opbrengstgerichte scholen zijn de leerprestaties beter. Helaas werkt nog maar éénderde van de basisscholen opbrengstgericht. Vaak al wel evaluatie van leerlingprestaties, maar minder analyse en conclusies getrokken over welke verbeteracties nodig zijn, en het uitvoeren van die verbetermaatregelen. Het ontbreken van precieze, meetbare doelen werkt hierbij als een handicap. 9

Enkele voorbeelden van doelen “We gaan zo goed mogelijk ons best doen”. “We willen zo hoog mogelijke scores behalen”. “Het hele rekenboek uitkrijgen dit schooljaar”. “Onze bottlenecks grondig analyseren”. “Een nieuwe rekenmethode aanschaffen”. “Hoge scores halen die passen bij ons soort leerlingen”.

Voorbeelden van OGW doelen in de training Normgerichte schooldoelen “De gemiddelde vaardigheidsscores liggen in de groepen met minder dan 15% gewichten-leerlingen minimaal op B-niveau.” Normgerichte groepsdoelen “Tussen M4 en E4 is de vaardigheidsgroei van mijn A-leerlingen 9 punten, van de B-leerlingen 9 punten, voor de C-leerlingen 12 punten, de D-leerlingen 8 punten en voor de E-leerlingen 10 punten.” “Op de methodegebonden toets maken A leerlingen 95% goed, B leerlingen 90% goed en C, D en E leerlingen 80 % goed.” Leerstofgerichte groepsdoelen “De leerlingen hebben aan het einde van groep 3 het optellen en aftrekken tot 10 geautomatiseerd.”

Inspectienormen voor rekenen Deze normen zijn bruikbaar bij het formuleren van normgerichte school- en groepsdoelen.

De combinatie ‘Feedback’ en ‘Goede doelen stellen’ We zagen al dat feedback (die we uit het LVS kunnen krijgen) werkt. Dat geldt ook voor het stellen van uitdagende, gespecificeerde, maar haalbare doelen op zich. De combinatie van beide leidt tot nog sterkere prestatieverbeteringen, dan elk van deze twee mechanismen op zich.

De eenvoud & complexiteit van OGW Huidige prestatieniveaus Gewenste niveau Weloverwogen route naar de doelen bepalen, én in de praktijk vormgeven. Ambitie en motivatie Kennis en vaardigheden Cultuur en discipline Praktische organisatie

Doel van de training Als schoolteam de voor OGW benodigde kennis en -vaardigheden eigen Maken, en direct leren toepassen binnen de eigen school, zodat: de deelnemende scholen werken op basis van de cyclus voor Opbrengstgericht Werken het LVS in de scholen volledig benut wordt voor de analyse van de onderwijsresultaten van de school. getrainde scholen hun rekendidactiek afstemmen op de geconstateerde onderwijsbehoeften. 4. schoolleiders en leerkrachten het gewoon vinden om doelgericht te werken. 5. scholen in het rekenonderwijs werkwijzen toepassen die rekensterke scholen ook hanteren. 6. samenwerking leidt tot de uitwisseling van succesvolle werkwijzen, en zo tot leren op het niveau van scholen en leraren. 15

OGW-cyclus

Protocol & Actieplan Tijdens en n.a.v. elke trainingsbijeenkomst vult u het protocol steeds een beetje verder in, te beginnen met de LVS-resultaten. Het Actieplan is een onderdeel van het protocol. Dit is in totaal 2 à 3 pagina’s per groep met daarin de in het komende halfjaar te bereiken doelen en aanpak. Na de eerste 4 bijeenkomsten heeft u voor elke deelnemende groep het protocol en actieplan klaar. 17

Enkele belangrijke trainingskarakteristieken Het hele schoolteam neemt deel. Vanaf de eerste dag: niet praten over het belang van OGW, maar OGW ontwikkelen binnen uw school, op basis van uw eigen gegevens. Grondige analyse van de eigen school qua prestaties, zorgsignalen en onderwijsbehoeften als basis voor prestatieverbetering. Een longitudinale opzet: de training beslaat een periode van twee jaar. Veel feedback van trainers tijdens het proces van OG leren werken. In deze training de focus op rekenen, maar onze aanpak is toepasbaar binnen alle vakken. 18

Enkele ervaringen De mogelijkheden van het LVS en doelgericht werken blijken vaak eye-openers. “Het groepsplan geeft ons houvast, door de indeling in doelen voor alle leerlingen (in groepjes), is duidelijk waar ik met welke leerlingen naartoe werk.” “Wij zijn ons vooral bewust geworden van de onderwijsbehoeften van de A(+) leerlingen op onze school.” De rol van de schoolleider en de ib’er als voortrekkers blijkt van groot belang “Kennis van de leerlijnen rekenen helpt enorm bij het invullen van onderwijsactiviteiten” 19

Organisatie en planning bijeenkomsten Cursusjaar 2011-2012: Voor de zomervakantie: kick-off voor leraren van groep 1 - 5 + schoolleider en de Interne Begeleider. Minimaal 7 bijeenkomsten voor schoolleider, IB’er en leerkrachten groep 1 - 5, en continu feedback op invulling protocol. Cursusjaar 2012-2013: Minimaal 7 bijeenkomsten voor schoolleider, IB’er en leraren groep 6 - 8; continu feedback op invulling protocol. Trainingsbijeenkomsten: groepen van +/- vijf scholen (30 à 40 personen), zo dicht mogelijk in uw buurt. 20

Planning bijeenkomsten

Onderzoek Parallel aan de training wordt onderzoek gedaan naar de effecten hiervan. 22

Kosten De UT is geen commerciële instelling, we houden de kosten en prijs zo laag mogelijk. De doorsneeschool betaalt 8.990 euro voor de volledige tweejarig training, inclusief cursusmateriaal en catering. Grote scholen betalen wat meer, kleinere scholen wat minder. Locatie: we streven ernaar dat dit geen extra kosten oplevert. De bijeenkomsten vinden plaats op een school, op een locatie van een samenwerkingsverband o.i.d. 23

Regeling bijzondere bekostiging In het kader van de ‘regeling bijzondere bekostiging van personeelskosten ten behoeve van taal, rekenen en opbrengstgericht werken’ kunnen scholen voor de training gebruik maken van de €15,50 per leerling die men gedurende vier jaar jaarlijks van OC&W ontvangt. (Voor een school met 250 leerlingen is dit dus al € 3875 euro per jaar!) Deze training is immers een extra activiteit in het kader van opbrengstgericht werken én het verbeteren van het rekenonderwijs. 24

Procedure na deze bijeenkomst Er is plaats voor maximaal 100 scholen. Deelname wordt bepaald op basis van volgorde van aanmelding. Als u aan de training wilt deelnemen kunt u dit telefonisch of per e-mail aan ons doorgeven (zie ook flyer) Wanneer er in februari nog plaats is bellen we de scholen waar we nog geen reactie van hebben gehad.

Tot slot De prestaties van leerlingen zijn: deels afhankelijk van hun eigen capaciteiten en motivatie, maar daarnaast vooral afhankelijk van de prestaties van de leraren en scholen die hun onderwijs verzorgen. Scholen en leraren verschillen, en die verschillen zien we terug in de prestaties van hun leerlingen. Dus: het is belangrijk om die dingen te doen waarvan we weten dat ze samengaan met hoge leerprestaties. Deze training biedt belangrijke handvatten om de prestaties van leerlingen, leraren en scholen te optimaliseren!!! 26