Uitbating van kermistoestellen Lokaal Marktplatform Vlaams-Brabant Limburg, 15 mei 2014 Toon GOOSSENS Dienst Controle Veiligheid Noord Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid http://economie.fgov.be

Inhoud De algemene veiligheidsverplichting - toelichting van het KB van 18 juni 2003 betreffende de uitbating van kermistoestellen Informatiebrief FOD Economie aan plaatsmeesters van steden en gemeenten Controlecampagne FOD Economie 2014 Creatie van een centrale databank http://economie.fgov.be

I. De algemene veiligheidsverplichting - Toelichting van het KB van 18 juni 2003 betreffende de uitbating van kermistoestellen http://economie.fgov.be

Algemene veiligheidsverplichting Wetboek Economisch Recht (WER) – art. IX.2 De producenten zijn gehouden uitsluitend veilige producten op de markt te brengen en veilige diensten aan te bieden ‘Producent’ is ruim gedefinieerd – art. I.10 8° WER Ook iedere dienstverlener die producten of installaties ter beschikking stelt aan een gebruiker Voor sommige sectoren werden er KB’s opgesteld om dit nader te regelen Vb. kermistoestellen, speelterreinen, actieve en extreme ontspanningsevenementen, liften, pretparken e.a. http://economie.fgov.be

KB 18.06.2003 betreffende de uitbating van kermistoestellen Het KB bepaalt de uitbatingsvoorwaarden van een kermistoestel (art. 2) De uitbater zorgt ervoor dat het kermistoestel zodanig is geïnstalleerd, gemonteerd (…) beproefd, gecontroleerd, geïnspecteerd (…) onderhouden (…) van opschriften is voorzien, dat er (…) geen gevaar voor de veiligheid van de gebruikers of derden bestaat. Een kermistoestel mag slechts worden uitgebaat indien wordt voldaan: (art. 3) - aan de algemene veiligheidsverplichting bepaald in artikel [IX.2 van het WER] en - aan de veiligheidsbeginselen inzake het ontwerpen, vervaardigen, plaatsen, opstellen, opbouwen en uitbaten vermeld in punten 1 en 2 van bijlage II bij dit besluit http://economie.fgov.be

KB 18.06.2003 betreffende de uitbating van kermistoestellen Kermistoestel? (art. 1) Een niet-permanente installatie bestemd voor vermaak of ontspanning, ter voortbeweging van personen, en aangedreven door een niet-menselijke energiebron Het KB onderscheidt 2 soorten kermistoestellen Type A: voortbewogen personen bereiken een snelheid > dan 10 m/sec of hoogte > dan 5m ten opzichte van het terrein Type B: kermistoestel dat geen kermistoestel type A is http://economie.fgov.be

KB 18.06.2003 betreffende de uitbating van kermistoestellen Voorbeelden Schietstand, lunapark, eendjes vissen, … Geen kermistoestel in de zin van het KB. Wél blijft te allen tijde de algemene veiligheidsverplichting (art. IX.2 WER) gelden Kindercarrousel (“paardenmolen”) Kermistoestel type B Breakdance, rollercoaster,… Kermistoestel type A Trampolines gecombineerd met elastieken worden aanzien als kermistoestellen indien ze aangedreven worden door een niet-menselijke energiebron (vb. gebruik van elektriciteit om de elastieken aan te spannen) worden aanzien als speeltoestellen indien de elastieken handmatig aangepast worden (enkel gebruik van zwaartekracht en fysieke kracht van de mens). De trampoline met zijn directe omgeving wordt dan een speelterrein – cfr. KB 20.03.2001 uitbating speelterreinen http://economie.fgov.be

Risicoanalyse en preventiemaatregelen (art. 3 – 4 KB) Om aan te tonen dat een kermistoestel voldoet aan de algemene veiligheidsverplichting moet, op initiatief van de uitbater, een risicoanalyse van het toestel worden uitgevoerd. Identificeren van gevaren (KB - bijlage II, 2°) Vaststellen en bepalen van overeenkomstige risico’s voor de veiligheid van gebruikers én derden Evaluatie van de risico’s Voor de eerste ingebruikname Type A: door een geaccrediteerd organisme Type B: door een onafhankelijk organisme http://economie.fgov.be

Risicoanalyse en preventiemaatregelen (art. 3 – 4 KB) Op basis van de uitgevoerde risicoanalyse worden, indien nodig, op initiatief van de uitbater preventiemaatregelen opgesteld én toegepast Technische maatregelen Organisatorische maatregelen Toezicht Informatieverstrekking Het doel van een risicoanalyse bestaat erin risico’s te beheersen zodat uiteindelijk enkel nog aanvaardbare risico’s aanwezig zijn. Een verslag van de risicoanalyse (o.a. uniek ID-nr, omschrijving, vaststellingen, besluit) De risicoanalyse blijft geldig zolang het kermistoestel geen wijzigingen ondergaat. http://economie.fgov.be

Opstellingsinspectie (art. 5 KB) Er moet telkens een opstellingsinspectie worden uitgevoerd: nadat het kermistoestel werd gemonteerd en vóór het ter beschikking wordt gesteld aan de consument Rekening houdend met: Voorschriften fabrikant Evt vastgestelde preventiemaatregelen Risico’s verbonden aan gevaren vermeld in bijlage II – 3° KB Type A: door een onafhankelijk organisme Type B: door de uitbater, evt. bijgestaan door derden Rapportering - verslag http://economie.fgov.be

Opstellingsinspectie (art. 5 KB) Kermisuitbaters wezen ons op de noodzaak van voldoende tijd tussen: (1) toestemming van de gemeente voor het oprijden van de standplaats én (2) de opening kermis http://economie.fgov.be

Onderhoudsinspectie (art. 6 KB) Er moet minstens eenmaal per jaar een onderhoudsinspectie worden uitgevoerd Rekening houdend met: Voorschriften fabrikant Evt vastgestelde preventiemaatregelen Risico’s verbonden aan gevaren vermeld in bijlage II – 4° KB Type A: door een onafhankelijk organisme Type B: door een technisch competent persoon Rapportering - verslag http://economie.fgov.be

Periodiek nazicht (art. 7 KB) Type A Minstens eenmaal om de 3 jaar Door een geaccrediteerd organisme Type B Minstens eenmaal om de 10 jaar Door een onafhankelijk organisme Inhoud: Uitgevoerd volgens voorschriften fabrikant Houdt rekening met evt. vastgestelde preventiemaatregelen Evalueert ten minste de risico’s en gevaren vermeld in bijlage II – 5° KB Rapportering - verslag http://economie.fgov.be

Overzicht Wat? Wanneer? Wie ? Type A Type B Risicoanalyse Voor eerste ingebruikname Geaccrediteerd organisme Onafhankelijk organisme Opstellingsinspectie Na elke montage Uitbater Onderhoudsinspectie Jaarlijks Technisch competent persoon Periodiek nazicht 3 jaar 10 jaar http://economie.fgov.be

Waarschuwingen (art. 8 KB) Indien aanwezig, minstens opgesteld in de taal of talen van het taalgebied waar het kermistoestel zich bevindt Duidelijk leesbaar én zichtbaar “Gebruik op eigen risico”, “Niet verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen” en soortgelijke vermeldingen zijn verboden! http://economie.fgov.be

Toezicht (art. 10 - 11 KB) Uitbater dient te allen tijde: Te kunnen aantonen dat een risicoanalyse werd uitgevoerd Resultaten van de risicoanalyse en de op basis daarvan vastgestelde preventiemaatregelen beschikbaar te houden Te kunnen aantonen dat de opstellingsinspecties, onderhoudsinspecties en het periodiek nazicht op correcte wijze wordt uitgevoerd Concreet: het gebruik van een logboek als beheersinstrument Elk ernstig incident/ongeval moet onmiddellijk gemeld worden aan het Centraal Meldpunt voor Producten (info.consumentenproducten@economie.fgov.be) http://economie.fgov.be

II. Informatiebrief FOD Economie - Controlecampagne 2014 - Centrale databank http://economie.fgov.be

Informatiebrief FOD Economie Op 07.04.2014 werd door de Dienst Consumentenveiligheid een informatiebrief verstuurd aan enerzijds de steden en gemeenten en anderzijds de kermisuitbaters Uitgevoerde controles in het verleden leerden ons dat het KB en andere bepalingen uit het WER niet steeds worden nageleefd Niet alle in het KB voorgeschreven keuringen worden correct uitgevoerd en opgevolgd Onduidelijke link tussen kermistoestel en inspectierapport. Soms één risicoanalyse voor meerdere toestellen Gebrek aan uniek identificatiemiddel kermistoestel http://economie.fgov.be

Informatiebrief FOD Economie De brief herinnert aan de uit het KB voortvloeiende verplichtingen voor uitbaters van kermistoestellen Mededeling dat er in 2014 een controlecampagne zal plaatsvinden Ingezamelde gegevens en documenten zullen worden opgeslagen in een databank http://economie.fgov.be

Controlecampagne 2014 Door de diensten Controle Veiligheid Noord en Contrôle Sécurité Sud van de FOD Economie Selectie van kermissen (grote-middelgrote-kleine) waarbij elk kermistoestel zal gecontroleerd worden Hoofdzakelijk administratieve controle: Moeten ter plaatse bij het opgestelde kermistoestel aanwezig zijn: het logboek en de onderhouds- en gebruikshandleiding Moeten op vraag beschikbaar zijn en voorgelegd kunnen worden: technisch dossier waarvan de inspectierapporten deel uitmaken (vb. in woonwagen) Tekortkomingen/overtredingen: sancties kunnen gaan van waarschuwing tot boetes (art. XV.70 WER - strafrechtelijke geldboetes van € 26 tot € 50.000) http://economie.fgov.be

Databank De resultaten en ingezamelde informatie (foto’s, documenten,…) zullen vertrouwelijk worden opgeslagen in een gecentraliseerde databank van de FOD Economie. Op termijn zal, in overleg met de betrokkenen, een databank/tool worden gecreëerd die toegankelijk moet zijn voor alle betrokken partijen, o.a. de kermisuitbaters en gemeenten. http://economie.fgov.be

Databank Uiteindelijk doel is een administratieve vereenvoudiging met win-win-win situatie kermisuitbaters (eenmaal aantonen/uploaden volstaat <-> telkens opnieuw bezorgen aan diverse gemeenten van allerhande keuringsrapporten ) gemeentebesturen (documenten kunnen direct geraadpleegd worden met oog op toekenning standplaats) FOD Economie (rationalisatie controles) Maar… Dit zal nog niet voor morgen zijn Uitklaring juridische – privacy issues Creatie en beheer vergt middelen Vraagt engagement betrokkenen (o.a. inzet om spontaan/vrijwillig documenten te bezorgen) http://economie.fgov.be

Meer informatie? Meer informatie kan teruggevonden worden op de website van de FOD Economie, o.a. een zeer complete brochure ‘uitbating van kermistoestellen’: www.economie.fgov.be  “ondernemingen en zelfstandigen”  “veiligheid van goederen en diensten”  “veiligheid van kermistoestellen” Vragen over de reglementering kunnen gesteld worden via het e-mailadres safety.prod@economie.fgov.be Vragen over controles kunnen gesteld worden via het e-mailadres controle.veiligheid.noord@economie.fgov.be http://economie.fgov.be