BEMIDDELING en RUIMTELIJKE ORDENING Eric LANCKSWEERDT

WAT IS BEMIDDELING ? ADR Gesprek waarbij neutrale persoon optreedt als procesbegeleider Samenwerking is belangrijk Zoeken naar wederzijds begrip

EEN VOORBEELD Slachthuis wil uitbreiden Omwonenden zijn ertegen Vroeg genoeg in gesprek gaan

SITUERING overleg bemiddeling Bindend advies arbitrage rechtspraak Onder- handelen therapie

KENMERKEN Vrijwillig, niet vrijblijvend Neutraliteit bemiddelaar Zelf oplossen Communicatie Samen zoeken Op basis van belangen Vertrouwelijk Niet strikt juridische benadering Op basis van gelijkwaardigheid Toekomstgericht Oriëntatie op subject, context, relatie en conflict

Wat is typisch voor bemiddeling in ruimtelijke ordening Het is een bemiddeling in bestuurszaken Bemiddeling en participatie kunnen overlappen Vaak worden op bemiddeling geïnspireerde methodieken ingezet

Bemiddeling in bestuurszaken Overheden moeten opereren binnen dwingend publiekrechtelijk kader : niet vrij beschikken over bevoegdheden wetgeving respecteren algemeen belang nastreven beginselen van behoorlijk bestuur openbaarheid van bestuur mandaat Publiekrechtelijk kader niet onoverkomelijk Art. 1724 Ger.W.: overheden mogen geen partij zijn bij bemiddeling voor burgerlijke rechtbanken

Bemiddeling en participatie Participatie is breder Soms overlapping (interactief beleid) Vaak dezelfde achterliggende filosofie Geef mensen ruimte om creatieve oplossingen te zoeken Omgaan met diversiteit Communicatie en wederzijds begrip essentieel Beleidsmediation en multipartijsamenwerking

Op bemiddeling geïnspireerde methodieken Op bemiddeling geïnspireerde gespreksvormen, maar zonder bemiddelaar Neutrale derde speelt faciliterende rol Gesprekken onder leiding van plannende of vergunningverlenende overheid

Bemiddeling en het opmaken van plannen Voorafgaand aan de opmaakprocedure Tijdens de (juridisch geregelde) opmaakprocedure Nadat het plan is vastgesteld

Bemiddeling en het verlenen van vergunningen Voorafgaand aan de vergunningsprocedure Tijdens de (juridisch geregelde) vergunningsprocedure Nadat de beslissing genomen is

Bemiddeling en handhaving Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid Streven naar minnelijke schikking tussen overtreder en stedenbouwkundig inspecteur

Wanneer zinvol ? Bereidheid partijen Behoud relatie belangrijk Communicatieproblemen Emotionele aspecten Privacy Niet juridisch te vertalen belangen Snelheid procesmoeheid

Wanneer niet zinvol ? Geen bereidheid Te sterke escalatie Principiële uitspraak nodig Openbare uitspraak nodig Te grote machtsongelijkheid Gewone onderhandelingen volstaan Aantrekkelijk BAZO Geen onderhandelingsruimte

Voordelen Snelheid – kostenbesparend – effectief - efficiënt Menselijker benadering – plaats voor emoties Beantwoordt aan nood aan erkenning Naar kern van de zaak : belangen Behoud of herstel relatie Tevredenheid – duurzame en geaccepteerde oplossingen Betrokkenen nemen eigen verantwoordelijkheid op Creativiteit Vermindering taaklast rechter – vermijden juridisering Van rechtmatigheid naar doelmatigheid

Nadelen Niet zeker dat er resultaat komt Normen en waarden rechtsstaat onderuit Nieuwe afhankelijkheid van een deskundige Versterking ongelijkheid Controle afspraken moeilijker Minder transparant

De bemiddelaars Er zijn geen echte bemiddelaars in bestuurszaken Opleiding in methodiek van de bemiddeling wenselijk Kennis van de materie wordt meestal als een voordeel beschouwd

Buitenlandse ervaringen V.S Nederland Andere landen

Informatie en sensibilisatie Vele spelers informeren en sensibiliseren Beperkte wetswijzigingen Experimenten, proefprojecten, wetenschappelijk onderzoek Kenniscentrum voor bemiddeling met openbare besturen

Slotbeschouwingen Ruimtelijke ordening is strijdtoneel : hoe omgaan met conflicten Van scheidingsdenken naar verbindend denken Samen zoeken naar oplossingen die voor iedereen werken Cultuuromslag, ander paradigma Naar een aanvulling en heelwording van ons rechtssysteem Juiste keuze maken uit verschillende methodes van conflictaanpak Meer menselijkheid en creativiteit