Verbindend Water: Langetermijnvisie op de waterketen Govert D. Geldof Geldof c.s. (Tzum) & DTU Lyngby (Denemarken) Namens het aanjaagteam voor de waterketen Den Bosch, 25 februari 2010

Presentatie Aanleiding Langetermijnvisie op de waterketen (vier beelden) Proces van innovatie: twee scenario’s Conclusies

Klimaatverandering

30 July 2002 1500 hours

Plaats hier de naam van de presentatie April 5, 2017 Egmond aan Zee Augustus 2006

Plaats hier de naam van de presentatie April 5, 2017 De Waal, 26 april 2007

Kashafrood Grondwaterbronnen Grondwater aanvulling : 945 Miljoen m3 per jaar Grondwater onttrekking : 1145 Miljoen m3 per jaar Tekort : 200 Miljoen m3 per jaar Daling grondwater van 1963 tot 1973 : 7 m (0,7 m/jaar) Daling grondwater van 1974 tot 2002 : 33 m (1,2 m/jaar)

Verbindend Water Langetermijnvisie op de Waterketen www.samenwerkenaanwater.nl Waterketen = drinkwater + riolering + zuivering + context

Ambitie Flexibele en duurzame waterketen Cradle to cradle Comfort mens vergroten Bijdrage aan schone en groene leefomgeving Energie en grondstoffen leveren Innoverend, ook voor het buitenland

Uitdagingen Behoud van het hoge kwaliteitsniveau ten aanzien van de volksgezondheid, milieu en leveringszekerheid Adaptatie aan de klimaatverandering Slim inspelen op de aanstaande vervangingspiek van rioleringen Ontwikkeling van nieuwe systemen en toepassing daarvan in bestaande systemen (bereiken van excellent beheer) Bijdragen aan een groene leefomgeving Interesseren van jonge mensen voor het vak Op zoek naar nieuwe allianties Water als energiedrager Kennis van Nederlandse waterketensector op mondiaal niveau inzetten (bijdragen aan de Millennium Doelstellingen) Van afvaldenken naar grondstofdenken Van energieverbruik naar energielevering

Water in huis in 2050 Water en energiestromen in huis Gericht op comfort in keuken en badkamer. Urine en faecalien van elkaar gescheiden. Urine levert kunstmest. Faecalien en GFT-afval worden samen in huis verwerkt, energieopwekking. Wassen met ozon: droog en kreukvrij. Vaatwasser werkt met stoom. Koude warmte opslag onder de grond: warm in winter, koel in zomer. ©beeldleveranciers

Nieuwbouwwijk 2050 Een groene en energiezuinige wijk Fijne leefomgeving, veel groen en water in de wijk, ook op de daken. Watertuinen vangen extreme buien op. Ook het basketbalveld / amfitheater dient als opvang. Regenwater niet meer afgevoerd, maar gebruikt in de wijk: regenwaterbassins. De auto is te gast in de wijk. De weg is hol en waterdoorlatend, water op straat komt voor, maar is van korte duur. Regenwaterbassin als koude warmte opslag, huizen geen airco’s nodig Gescheiden inzameling van urine en faecalien. Medicijnresten worden uit urine gehaald. Verwerking in de wijk van urine. Energie uit GFT en faecalien. Zonne-energie via zonnecellen op het dak ©beeldleveranciers

Bestaande bouw 2050 Innovatie in de bestaande wijk Niet het regenwater, maar het afvalwater is afgekoppeld Rioolbuizen hebben aparte leidingen voor geel en grijs water, dat in de wijk wordt verwerkt Ze hebben ook een doorlatende onderkant: drainage of infiltratie, afhankelijk van situatie Conventionele RWZI’s functioneren nog steeds: niet iedere wijk heeft al decentrale verwerking Deze zijn wel moderner en nemen minder ruimte in Door gebruik van sensoren wordt de toevoer van het afvalwater heel goed gereguleerd. Regenwater wordt deels opgevangen in de regenwatertank die wordt aangelegd Bij extreme buien treden de bestaande voorzieningen voor overstorten in werking De buizen bevatten alleen nog regenwater, dus overstorten zijn geen gevaar meer voor het milieu De nieuwe bad- en keuken installaties zijn makkelijk te monteren. Bewoners ondervinden hier geen hinder van ©beeldleveranciers

Landelijk gebied 2050 Wisselwerking stad en platteland Bedrijven verwerken eigen afval en afval uit de stad tot energie Energie voor eigen gebruik en teruglevering aan de stad Dit alles in de grote vergister Hierin worden ook hoogwaardige meststoffen gemaakt (fosfaat) Hiervoor krijgt men goede prijzen, wat het voor partijen interessant maakt om deze taak op zich te nemen Gietwaterbassins met meerdere toepassingen ©beeldleveranciers

Twee scenario’s Scenario 1: reactief In eerste instantie doorgaan op huidige voet Problemen aantrekken jonge talenten (werkveld is saai) Externe druk wordt opgevoerd: vooral reductie CO2 en Europese Kaderrichtlijn Water Enorme investeringen in riolering, bovenop de vervangingspiek Veel aankoop van producten uit het buitenland Scenario 2: proactief Innoveren: nieuwe technieken volop toepassen en verbeteren Veel aandacht voor kennisontwikkeling en stimuleren jonge talenten Externe druk op reductie CO2 en Europese Kaderrichtlijn Water: gunstige condities Traditionele riolering op termijn afschrijven en gebruiken voor andere doelen Bedrijfsleven toonaangevend Vooral onderhoudskosten veel lager

Conclusies Klimaatverandering tekent zich af, met onzekerheden Langetermijnvisie op de waterketen laat zien hoe we hierop kunnen inspelen: water verbinden met energie, nutriënten, kwaliteit van de leefomgeving, etc. Twee mogelijkheden voor omgaan met onzekerheden: Reactief: vooral denken in kosten Proactief: initiatief naar Brabant trekken: denken in economie als geheel Nu is er nog sprake van een keuze

Dank voor uw aandacht ©beeldleveranciers