Pag. 12/06/121 8 jaar oordelen over kwaliteit en waarde in het Kunstendecreet: “Never waste a good crisis” VOBK -reflectiekamer “De ontwarring van de beleidsknoop: naar een volwassen besluitvorming” 11 juni 2012 – Vooruit, Gent Katia Segers, oud-voorzitter Adviescommissie Kunsten

Pag. “Excellence is the holy grail of academic life. (…) But if excellence is ubiquitously evoked, there is little cross- disciplinary consensus about what it means and how it is achieved, especially in the world of research. (…) This disparity does not occur because the academic enterprise is bankrupt or meaningless. It happens because disciplines shine under varying lights and because their members define quality in various ways. Moreover, criteria for assessing quality or excellence can be differently weighted and are the object of intense conflicts.” (Michèle Lamont, “How professors think: inside the curious world of academic judgment”, 2009, p.1-2) 12/0 6/12 2

Pag. 12/0 6/12 3 Het Kunstendecreet van 2 april 2004 (in voege 1 januari 2006)  Doelstellingen:  Integreren van bestaande decreten en reglementen  Transparantie, eenvormigheid en rechtzekerheid creëren voor alle artistieke disciplines  Gelijkberechtiging en objectiviteit realiseren inzake behandeling en ondersteuning van alle artistieke disciplines  Uniforme subsidieregeling, gebaseerd op kwaliteitsbeoordeling voor alle artistieke disciplines  Aansluiten bij de realteit van een hybridiserend landschap

Pag. Kunstendecreet Voor wie?  Het professionele kunstenveld (kunstenaars en organisaties)  Sectoren:  theater, muziektheater, dans, kunstencentra, werkplaatsen, kunsteducatie, muziek, audiovisuele kunsten, sociaal-artistiek, architectuur, vormgeving, beeldende kunsten, en nieuwe media (en niet literaire publicaties, opnameprojecten en internationale initiatieven)  Instellingen van de Vlaamse Gemeenschap en de kunstensteunpunten  literatuur en film vallen niet onder het Kunstendecreet maar behoren tot de bevoegdheid van de verzelfstandigde fondsen (het Vlaams Fonds voor de Letteren en het Vlaams Audiovisueel Fonds) 12/0 6/12 4

Pag. 8 jaar Kunstendecreet Een en ander teweeg gebracht: 1/ substantieel meer middelen voor de kunsten (verdriedubbeling tussen 1999 en 2009, nadien lichte daling) 2/ meer – gesubsidieerde én niet gesubsidieerde – kunstenorganisaties dan ooit: ongeveer 300 structureel gesubsidieerde organisaties 3/ een sterkere, beter georganiseerde, beter geïnformeerde, geprofessionaliseerde sector. 4/ kwaliteit primeert 5/ Een steeds diverser landschap:  aan de ene zijde: groeiende hybridisering van de kunstenpraktijk  11 subsectoren 12/0 6/12 5

Pag. Adviseringsproces: structuur 11 beoordelingscommissies  Muziek  theater  dans  beeldende kunsten  audiovisuele kunsten  muziektheater  multidiscplinaire festivals, kunstencentra en werkplaatsen  vormgeving en architectuur  sociaal-artistiek werk  kunsteducatie  publicaties  Overkoepelende adviescommissie Kunsten  Commissieleden zijn experten (vrijwillige professionals) 12/0 6/12 6

Pag. Voorwaarden voor kwaliteitsvol adviseringswerk 1. uniformiteit en/in planning 2. Transparantie 2. Objectiviteit 4. schottenloze blik 12/0 6/12 7

Pag. Planning van het adviseringsproces - Visietekst AC + BC op basis van de landschapsnota’s van de BC’s (januari 2011) - Bekendmaking aanvullende criteria en budgettaire contouren door Minister (april 2011) - Indienen dossiers volgens format met artistiek luik en zakelijk luik (1 oktober 2011) - Afspraken tussen BC’s en AC inzake budgettaire contouren op basis van de veldanalyses (steunpunten) en visietekst (oktober 2011) 12/0 6/12 8

Pag. Planning van het adviseringsproces - Parallel advieswerk volgens het ‘draaiboek artistieke beoordeling’:  artistiek pre-advies door BC’s  zakelijk pre-advies door Agentschap Kunsten en Erfgoed (januari 2012)  Rankings - Voorontwerp van beslissing naar aanvragers en mogelijkheid tot repliek (10 werkdagen) - Finaliseren zakelijke en artistieke adviezen (mei 2012) - Beslissing (eind mei 2012) - Mededeling subsidiëring (30 juni 2012) 12/0 6/12 9

Pag. Uitgangspunt kwaliteitsoordeel BC’s beoordelen individuele dossiers, maar doen dit in het licht van het kunstenlandschap. Kwaliteitsoordeel omvat verschillende dimensies:  kwaliteit kunstenaar/organisatie an sich  streven naar diversiteit van het landschap  Streven naar goede verhouding tussen vernieuwen en consolideren 12/0 6/1210

Pag. Inhoudelijke basis voor het advieswerk GLOBAAL PERSPECTIEF:  Visietekst: blik op het globale kunstenlandschap  gedeelde en sectorspecifieke aandachtspunten en gewenste inzet van de subsidiemogelijkheden  Bevat: wat is nu aanwezig, wat moet veranderen/bijkomen, hoe kan Kunstendecreet worden ingezet, overlappingen?  Begeleidende nota bij het artistieke advies:  explicitering van de methode van advisering, gericht aan de minister  Evaluatienota:  toetsing van de aanvragen aan de beleidsdoelstellingen van de minister  Veldanalyse:  beleidsondersteunende analyse opgemaakt door de steunpunten 12/0 6/1211

Pag. Inhoudelijke basis voor het advieswerk INDIVIDUEEL PERSPECTIEF PER DOSSIER  Werkbezoeken (jaarlijks)  Prospectie  Ingediende dossiers  Repliek op pre-advies 12/0 6/1212

Pag. Wettelijk kader (in functie van o.a. Raad van State) - Motiveringsplicht en openbaarheid van bestuur - Beginselen van behoorlijk bestuur (inhoudelijke en procedurele beginselen)  gelijkheidsbeginsel  Materiële zorgvuldigheidsplicht  Redelijkheidsbeginsel  Fair play  … 12/0 6/1213

Pag. Het voorafgaande commissiewerk buiten de ronde 1. Uitvoeren van werkbezoeken - Beoogt informatie- uitwisseling  1 bezoek per organisatie per subsidieperiode  Vragen worden op voorhand bezorgd aan de organisatie  feitenlijk verslag van het bezoek 2. Prospectie  Lijst van prospecties wordt bijgehouden, geen verslag 12/0 6/1214

Pag. Het voorafgaande commissiewerk bij de start van de ronde 1. Omgevingsanalyse (lectuur van alle relevante teksten) 2. Afstemmingsfase: aftoetsen van de manier waarop de commissies zullen omgaan met de criteria 3. Bespreking van de status questionis van het werkveld 4. Bespreking van de beleidslijnen van de minister en bepalen van de eigen positionering 5. Afspreken methode (verloop en werkverdeling) 6. Doornemen huishoudelijk reglement en deontologie 7. Wanneer nodig: teruggrijpen naar verleden (archief op USB-stick voor alle leden) 12/0 6/1215

Pag. Beoordelen van dossiers 1. Afspraken maken i.v.m. het verloop en de taakverdeling, evaluatie dossiers (methodiek concreet operationaliseren) 2. Afstemming met het zakelijke advies van het Agentschap Kunsten en Erfgoed 12/0 6/1216

Pag. Beoordelen van dossiers 3. Oordeel per dossier:  Systematisch oordeel voor elk van de decretale en aanvullende beoordelingscriteria a.h.v. een sjabloon (positief en negatief  Oordeel wordt geëxpliciteerd in een tekst van 1 à 2 pagina’s per organisatie  Duidelijke conclusie bevat “komt in aanmerking/niet in aanmerking voor subsidiëring” en richtbedrag (indien lager dan het gevraagde bedrag, wordt gemotiveerd welke elementen leiden tot lagere budgetvoorstel) 4. Ranking: - Eventueel in subrubrieken (grote commissies) - Eventueel gebruik makend van quoteringen per commissielid 12/0 6/1217

Pag. Aanvullende beoordelingscriteria (20/10/2006) 1° realisme van het voorgestelde groeipad en conformiteit tussen het artistieke en het financiële beleidsplan; 2° meerwaarde van het initiatief voor de regio op het vlak van het aanbod of op het vlak van facilitering voor andere regionale initiatieven; 3° maatschappelijk of sociaal belang, waarbij prioriteit wordt gegeven aan initiatieven die een specifieke doelgroep bedienen of een zeer specifieke invulling geven aan hun opdracht; 4° samenwerking met artistieke en niet-artistieke actoren met het oog op een optimaal gebruik van de werkingsmiddelen en beschikbare infrastructuur en met het oog op een maximale besteding van de middelen voor artistieke creatie en een beperking van de overheadkosten; 5° aandacht voor diversiteit en interculturaliteit; 6° de plaats van het initiatief binnen het volledige instrumentarium aan ondersteuning en subsidiëring van de Vlaamse Gemeenschap, waarbij een initiatief dat niet thuishoort binnen het Kunstendecreet kan worden doorverwezen naar de ondersteuningsmogelijkheden Cultuurinvest en de Fondsen van de Vlaamse Gemeenschap. 12/0 6/1218

Pag. Knelpunten 1. Schottenloosheid 2. Commissiesysteem  Schaalprobleem Vlaanderen  11 commissies elk voor zich  Samenstelling: exclusief experten  Spanningsveld advies – besluit minister 12/0 6/1219

Pag. “Never waste a good crisis” - Verdere verfondsing? garantie voor:  onafhankelijkheid van besluitvorming?  Slagvaardigheid en efficiëntie?  Deskundigheid “peer review”?  Zekerheid ivm budgettaire contouren? 12/0 6/1220

Pag. “Never waste a good crisis” - panels ipv beperkte commissies  Ruime scala van expertise - individuele screening dossiers  Systeem Elisabethwedstrijd of overleg?  Rankings - toevoegen ‘publieksexperten’ - Indicatoren (regionale spreiding, …) - Masterplan kunsten - realiseren “nulde doelstellingen” 12/0 6/1221