Rieneke van Praag Sigaar Beleidsmedewerker Gedragstoezicht op pensioenuitvoerders Over het wat en waarom en een beetje over het hoe Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht Utrecht, 7 juni 2005 Rieneke van Praag Sigaar Beleidsmedewerker

Oprichting STE (Beurswet 1914) Een korte historie van de STE/AFM Oprichting STE (Beurswet 1914) EU richtlijn (Investment Services Directive) Full-time bestuur treedt aan en één eisenstelsel en vergunningregime (herijking Wte 95) Toezicht OBE Financiële Bijsluiter Wck E-money Wet Melding Zeggenschap Wet toezicht Effectenverkeer) Hervorming Financieel Toezicht Wid/MOT ETGT Eigen controle-afdeling gericht op voorkennis en vergunninghouders (herziening Wte 92) Wet IDBB 01-03-2002 Autoriteit Financiële Markten Schandalen in IT hausse in jaren 80 3 fte 40 fte 80 fte 160 fte 320 fte 400 fte 1988 1991 1992 1993 1995 1996 1997 Voorkennis: Nieuwenhuizen met HCS 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Onderzoek naar beurscontrole: Nusse Brink Regio Effekt Beursgang: WOL Via Networks Boekhoudschan-dalen Enron, Ahold, Parmalat Voorkennis: Boonstra met Endemol Deskundigheid en zorgplicht: Rabo Doetichem en Legio Lease Voorkennis: Bestuur Content met eigen aandelen

Toezichtvoorbereiding Raad van Toezicht Bestuur Compliance & privacy Boetefunctionaris Directeuren Toezichtvoorbereiding Toezichtuitvoering Bedrijfsvoering Beleid Strategische Analyse Internationale Coördinatie Ontwikkeling Nieuwe Taken Toetreding Juridische Zaken Markten & Beurzen Gedragstoezicht Consument Illegale Financiële Activiteiten Personeel Informatisering Facilitaire Dienst Control en Financiën Communicatie Organisatie Ondersteuning Boete functionaris Accountgroepen

Effecten-instellingen Toezichtstructuur Effecten-instellingen Banken Verzekeraars Gedrags- toezicht STE DNB / STE PVK Autoriteit Financiële Markten Prudentieel toezicht Zoals voor velen van u bekend zal zijn is de toezichtstructuur in Nederland op de schop gegaan. Het Ministerie van Financiën heeft hiertoe het initiatief genomen en met marktpartijen de herinrichting vormgegeven. Deze herinrichting leidt ertoe dat het toezicht in Nederland functioneler is geworden. Hiermee bedoel ik dat het toezicht aangrijpt op activiteiten en niet, zoals voorheen, op instituties. Zo zal het effectentypische toezicht, of het nou gaat om banken, effecteninstellingen,verzekeraars of pensioenfondsen, door de Autoriteit-FM uitgevoerd worden. Voorheen, gebeurde dit nog door verschillende toezichthouders. Dit kwam de consistentie van het toezicht niet ten goede: van een level playing field was en (is nog deels) geen sprake. Daar kwam bij dat instellingen steeds minder strak langs de oude sectorlijnen bewegen, wat insitutioneel ofwel sectoraal toezicht steeds moeilijker maakte. Het toezicht wordt dus functioneel en dat betekent dat er een toezichthouder voor gedragstoezicht (over alle sectoren heen) is, namelijk de Autoriteit-FM, en een toezichthouder voor het prudentiële toezicht, namelijk de DNB/PVK. DNB

Doelstellingen AFM Doelstellingen Dit betekent zorgdragen voor… Bevorderen van de toegankelijkheid van financiële markt Bevorderen van de werking van financiële markt Borgen van het vertrouwen in financiële markt Toegankelijkheid voor vragers en aanbieders Eerlijke en adequate toegangseisen Indien nodig ontzegging toegang van marktspelers Kenbare normen die, samen met de handhaving ervan, een gelijk speelveld creëren Voldoende informatie die voor iedereen toegankelijk is Bescherming van de zwakkere belangen Normen die de eerlijkheid van transacties waarborgen Dat marktpartijen verantwoordelijkheid nemen bij incidenten (individueel en gezamenlijk)… …en waar nodig de AFM ingrijpt

Gedragstoezicht op pensioenuitvoerders Bij van kracht worden Pensioenwet: DNB: prudentieel en materieel toezicht AFM: gedragstoezicht = toezicht op communicatie van pensioenuitvoerders Convenant over samenwerking  Moet nog in AMvB worden uitgewerkt  Past binnen ‘Twin-Peaks’ model

Doelstellingen en toezicht Doelstellingen AFM Waarborgen Toezicht Bevorderen van de toegankelijkheid van financiële markt Toegangseisen DNB (prudentieel) Bevorderen van de werking van financiële markt Bescherming zwakke belangen DNB (materieel) Informatie AFM (gedrags) Borgen van het vertrouwen in financiële markt Afbakening verantwoordelijkheiden Zelfregulering Eerlijke transacties AFM (ETGT)

Sancties/Maatregelen Normoverdragend gesprek (‘wij vragen’) Aanwijzing (‘wij eisen’) Boete Last onder dwangsom Intrekking vergunning/beëindiging bedrijf Stille curator Aangifte OM

Beperkingen Geheimhoudingsplicht

Publicatiebevoegdheden Publieke waarschuwing Publicatie van boete/dwangsom

Controlestrategie Regulier toezicht via bijdragemodel (self assessment) Specifiek toezicht bij incidenten Thema onderzoeken Meer op systemen dan op individuele overzichten Stimuleren zelfregulering waar mogelijk

Relevante marktontwikkelingen Vergrijzing (en dalende beurskoersen) Communicatie wordt vaak als slecht ervaren Individualisering / keuzemogelijkheden Branchevervaging

Criteria voor toetsing Rekening houden met kennisniveau en reden van communicatie (events), vorm. wettelijke criteria toegankelijkheid juistheid tijdigheid Transparantie over rendement en risico’s. Vóórdat beslissingen moeten worden genomen, binnen de termijn.

Pensioenuitvoerders maken het de consument niet makkelijk Geachte verzekerde, Hierbij ontvangt u de opgave van uw pensioenaangroei (A-factor) […] Deze factor A opgave over het jaar 2003 kunt u alleen gebruiken voor de jaarruimteberekening van het belastingjaar 2004; niet benutte jaarruimte kan (althans volgens de huidige wettelijke bepalingen) worden gebruikt voor de inhaaljaarruimte van de zeven belastingjaren na 2004. Ingeval u gelden uit een bedrijfsspaarregelling heeft gedeblokkeerd en heeft gestort als vrijwillige pensioenbetalingen (t.b.v. levenslang ouderdomspensioen), dient u zelf een correctie aan te brengen op de door ons verstrekte factor A; wij weten immers niet of de door ons ontvangen stortingen afkomstig zijn uit een bedrijfsspaarregeling. Voor de toepassing hiervan verwijzen wij naar de BSR instructie op de volgende site

Vijf criteria voor pensioencommunicatie Inhoud: relevante onderwerpen, geen volledigheid nastreven Tijdigheid: ook vóór het aangaan van de arbeidsrelatie Begrijpelijkheid: geen jargon Vorm: overzichtelijk, zoveel mogelijk grafisch, kort Vergelijkbaarheid: gelijke definities

Uitwerking van het eerste criterium: relevante inhoud Relevante inhoud: Mogelijke uitwerking Wat houdt het product in? Levenslange uitkering nadat u stopt met werken, Hoogte afhankelijk aantal jaren premie, U ontvangt op basis van huidige rechten: U ontvangt bij doorstorten: Wat zijn de financiële risico’s? Indexering, korting, beleggingsbeleid Waartoe verplicht u zich? Evt. werknemersbijdrage Kunt u uitstappen? Alleen bij wisseling werkgever, berekening overdracht Wat gebeurt er bij overlijden? Nabestaandenpensioen, mogelijkheid uitruil Vb. van rendementen Rendement afgelopen 20, 10, 5 jr.

Doelstellingen betere communicatie Tot nul reduceren van onacceptabele praktijken (bv. bij geen of onleesbare overzichten) Verhogen van niveau van communicatie, waarbij deelnemer die keuzes maakt het uitgangspunt is (bv. bij waardeoverdracht) Vergroten transparantie t.b.v verantwoording o.a. in kader van discussie over pensioensystemen