Arbeidstevredenheid en prestaties Management van gedrag Hoofdstuk 6 Arbeidstevredenheid en prestaties 1

De betekenis en kenmerken van werktevredenheid Een attitude of een interne toestand, geassocieerd met een gevoel van persoonlijk succes, hetzij in kwantitatieve, hetzij in kwalitatieve zin. Recent wordt tevredenheid vooral geassocieerd met algemene benaderingen op functieontwerp, de organisatie van werktaken, de kwaliteit van de werkomstandigheden, stress en de balans tussen werk en vrije tijd. 2

Dimensies van werktevredenheid Persoonlijke factoren Sociale factoren Culturele factoren Organisatiefactoren Omgevingsfactoren 5

Vijf aan tevredenheid gerelateerde contractuele gebieden Het kenniscontract Het psychologische contract Het efficiëntie/beloning-contract Het ethische contract Het taakstructuurcontract 6

Variabelen die invloed hebben op werktevredenheid en -prestaties Persoonlijke factoren – persoonlijkheid, opleiding, leeftijd, intelligentie, werkgerichtheid, etc. Organisatiefactoren – aard en omvang van de organisatie, personeelsbeleid, relatie met werknemers, etc. Omgevingsfactoren – economisch, sociale, technische en overheidsinvloeden. 13

Variabelen die invloed hebben op werktevredenheid en -prestaties (vervolg) Culturele factoren – achterliggende attitudes, overtuigingen en waarden. Sociale factoren – relatie met collega’s, groepsprocessen en -normen, mogelijkheden tot interactie, organisatie van informatie. 14

Door relaties en rolconflicten veroorzaakte stress 18 Figuur 6.3 Bron: Arnold, J., Cooper, C.L. and Robertson, I.T., Work Psychology: Understanding Human Behaviour in the Workplace, derde editie, Financial Times Prentice Hall (1998) blz.434. Overgenomen met toestemming van Pearson Education Ltd.

Individueel functie(her)ontwerp De vroege benaderingen op functieontwerp waren gericht op de herstructurering van afzonderlijke werktaken en van toepassing op de volgende methoden: Werkrotatie Taakverbreding Taakverdieping 20

Belangrijkste benaderingen op functieontwerp 23 Figuur 6.6

De cultuur van QWL Quality of Working Life (QWL) als doel QWL als proces QWL als filosofie 24

Belangrijke aspecten van zelfsturende teams Specifieke groepsdoelen, maar de leden beslissen hoe deze doelen het best kunnen worden behaald Meer vrijheid voor groepsleden, onder andere op het gebied van de planning, uitvoering en beheer van de activiteiten Collectieve vaardigheden en capaciteiten 25

Belangrijke aspecten van zelfsturende teams (vervolg) Minder externe supervisie – de rol van de leidinggevende wordt meer een adviserende en ondersteunende Feedback en evaluatie worden gerelateerd aan de prestaties van de groep als geheel 26

Flexibele werkregelingen Enkele voorbeelden van regelingen: Flexwerken Gespreide uren Arbeidstijdverkorting Minder dagen, langer werken per dag Uitwisselen van diensten Eigen werktijden indelen Functiedeling Thuiswerken Telewerken Sabbaticals 27

Kwaliteitscirkels Een kwaliteitscirkel is een groep van organisatieleden die regelmatig bijeenkomen om problemen met kwaliteit, productiviteit of andere aspecten van de dagelijkse werkzaamheden te benoemen, te analyseren en op te lossen. 28