Doorbraak Bemoeizorg Zorg voor Beter Harry Gras Caroline Place 2 februari 2009

 Zorg voor Beter programma VWS  Bemoeizorg: een werkveld in ontwikkeling  Kloof tussen kennis en praktijk - Quickscan  Kansen voor verbetering Waarom een Doorbraaktraject Bemoeizorg?

Zorg voor Beter  Zorg voor beter is opgezet om een extra kwaliteitsimpuls te geven aan de thuiszorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en de langdurende GGZ (en OGGZ). zie:  GGZ onderwerpen: Herstel, Geest en Lichaam, Sociale participatie en Bemoeizorg

Bemoeizorgteams hebben te maken met:  Veranderde financiering  Veranderde wet- en regelgeving WMO/AWBZ  Meer diversiteit aan doelgroepen  Groeiend aantal teams die bemoeizorg bieden  Meer diversiteit in bemoeizorgteams en hun missie, taakopdracht Bemoeizorg: een werkveld in ontwikkeling

Het werkveld bestaat uit:  Fantastische teams  met enthousiaste, profes- sionele, doortastende hulp- verleners (en managers) die,  slimme en inventieve ideeën hebben,  een scherpe inschatting van de problemen van sociaal kwetsbare mensen  en die weten waar de oplossingen liggen……..

Quickscan 2006  Reactie van 88 teams (van de ruim 100) die bemoeizorg bieden  Verschillende type teams: (F)ACT- teams, Vangnet & Adviesteams (meldpunt), bemoeizorgteams etc.  Diverse doelgroepen  Functie: frontoffice, backoffice

Kansen voor verbetering (extern)‏  Verbetering van de randvoorwaarden:  Duidelijke financiering (WMO/AWBZ)‏  Vermindering van bureaucratie  Budget voor praktische hulp  Vereenvoudiging van de CIZ- indicatieprocedure  Vereenvoudiging van privacyregels  Opvang- en woonplekken  Afstemming tussen justitie, politie en zorgaanbieders

Kansen voor verbetering (continuïteit van zorg)‏  Verbetering van bemoeizorg in de teams  Verbetering van het eigen zorgproces  Verbetering van doorstroom van cliënten in de zorgketen en dus de uitstroom  Criteria, richtlijnen voor bemoeizorg  Inzicht in uitkomsten, effecten van bemoeizorg  Kennis en ondersteuning bij de uitvoering

Doorbraak methode  Een gestructureerde verbetermethode voor de gezondheidszorg  Een groot aantal teams werkt gedurende een jaar aan eigen lokale verbeterdoelen aan de hand van gezamenlijke doelen (gezamenlijke ambities)‏  Deze doelen worden SMART geformuleerd  Gericht op gezondheidswinst voor cliënten  Monitoring van resultaten/verbeteringen via metingen  Cyclisch verbeteren met Plan, Do, Study, Act  Begeleiding door een expertteam (inhoud en proces)‏  Deelnemende teams vormen een leernetwerk Doorbraak methode:

Doorbraak Bemoeizorg 1.Continuïteit van zorg Doorstroom cliënten bemoeizorg Screening/inschatting problemen Bemoeizorgplannen Bemoeizorgproces Breuken in de zorg/samenwerking (F)ACT onderdelen Integrated Dual Diagnosis Treatment Indicatiestelling Samenwerkingsverbanden 1.Methodisch en professioneel handelen Assertieve outreach/ casefinding Presentiebenadering Cognitieve-gedragsbenadering Presentiebenadering Familiebijeenkomsten Gezinsinterventies Risicotaxatie Motiverende gesprekstechnieken Oplossingsgerichte aanpak Teams vertalen thema’s in lokale doelen afhankelijk van lokale situatie Gezamenlijke ambities: Verbeteren sociaal functioneren Verminderen van problemen op levensgebieden Door te werken aan verbeterthema’s:

Deelnemende teams:  Ronde 1: 13 teams  Ronde 2: 11 teams  Samenwerkingsteams, verslavingszorg, RIBW, GGD GGZ, en enkele welzijnsorganisatie  Jeugd en volwassenen

Verbeterdoelen van de teams ronde 1:  Cliënten moeten binnen XX tijd een actueel behandelplan/begeleidingsplan hebben  Elke cliënt heeft een logboek/dagboek met daarin een doel: PDSA  Cliënten worden gesignaleerd, op een behandellijst geplaatst en toegeleid naar een voorziening/zorg (binnen XX tijd)‏  Begeleidingstijd verminderen  Anamnese/psychiater gezien binnen XX tijd  Heraanmeldingen verminderen  Familiebijeenkomsten XX tijd na binnenkomst  Signaleringsfase versnellen  Proces verlengen in de keten (samenwerking)‏

Plannen (PLAN’s) zijn dus gericht op:  Continuïteit van de zorg  Verbetering van het zorgproces  Bemoeizorgplan, begeleidings- of behandelplan  Doorlooptijd verbeteren, versnellen  Modelgetrouw werken (F)ACT

En gericht op:  Methodisch handelen/interventies  Familie-avonden  Zorgdagboeken  Assertive outreach  Motiverende ge- spreksvoering

Verbeteracties zijn (DO’s):  Systematisch opstellen van een zorg-, behandel-, bemoeizorgplan met cliënten  Motiverende gesprekken houden met cliënten  Inventarisatie van instellingen en het maken van een (digitale) sociale kaart  Bezoeken van netwerkpartners of bijeenkomsten om de samenwerking te verduidelijken en te verdiepen  Training en coaching van het team  Beschrijven van (onderdelen) van het zorgproces of de methodiek en stapsgewijze besluitvorming daarover  Overleg met management

Voorbeeld: Plan  Cliënten hebben op 22 september een actueel trajectplan; dat wil zeggen dat het plan 3 maanden of korter geleden is bijgewerkt. Do  Een trajectplan maken of actualiseren van elke cliënt.  Elke cliënt op het digibord zetten met data voor herziening van het trajectplan. Check  Op 22 mei vindt een check plaats of 60% van de cliënten een actueel trajectplan heeft. Act  Invoering van trajectplannen voor alle nieuwe aangemelde cliënten.

Wat levert een ZorgvoorBeter project op voor deelnemende teams? Kwalitatieve resultaten  Uitwisseling van kennis en ervaring tussen teams uit het gehele land  Enthousiasme voor zelf gekozen verbeteringen voor de praktijk  Direct cliëntgebonden resultaten die inzichtelijk zijn voor het team en leidinggevenden  Input van kennis door en ondersteuning van experts

Alle neuzen dezelfde kant op

JIJ zou voortaan aanwezig zijn bij het regio- overleg. Niet waar, HIJ! Gestructureerde manier van verbeteren

Wat levert een ZorgvoorBeter project op voor deelnemende teams? Kwalitatieve resultaten  Kennis over het implementeren van innovaties en verbeteringen ook voor de toekomst  Stimulans voor meten en registeren  Reflecteren

Wat levert het cliënten op? Kwantitatieve Resultaten Doelen: 1. Verminderen van problemen op levensgebieden POL en CGI 2. Verbeteren sociaal functioneren HoNOS

Algemene kenmerken  Resultaten over 13 teams  Meting bij: 443 cliënten  Meetperiode 2 januari - 22 september 2008  Totaal zijn 64 cliënten uitgestroomd. Redenen: - 29 x doorgestroomd - 4 x afgehaakt - 6 x verhuisd - 5 x tijdelijk uit beeld (opname) - 16 x anders

Sekse cliënten  298 mannen  166 vrouwen

Periode in zorg

Problemen op Levensgebieden - POL Aantal cliënten Nul meting Tweede meting Derde meting Vierde meting POL  Vier deelgebieden  Uitval

POL resultaten ernst individueel A. Op individueel niveauNulmeting (n = 443)Eindmeting (n = 361)% cliënten verbetering  Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 1.Contactleggen en houden1, , % 2.Lichamelijke gezondheid1, , % 3.Voedingstoestand1, , % 4. Persoonlijke hygiëne1, , % 5. Financiële situatie2, , % 6. Woonsituatie2, , % 7. Strafrechtelijke situatie0, , % 8. Civielrechtelijke situatie0, , % 9. Angst- of somberheidklachten1, , % 10. Verwardheid0, , % 11. Verstandelijke beperking0, , % 12. Dementerend0, % 13. Analfabetisme0, , % 14. Hyperactief/ agressief gedrag , % 15. Zelfdestructief gedrag0, % 16.Dag- en nachtritme1, % 17.Zinvolle dagactiviteiten2, , % 18.ADL/HDL-niveau1, , %

POL resultaten directe omgeving B. In relatie tot directe omgeving Nulmeting (n = 443)Eindmeting (n = 361)% cliënten verbete- ring  Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 1.Isolement, eenzaamheid 2, % 2.Zorg voor kind(eren) 0, , % 3.Relatie met partner,fami- lie etc. 2, % 4.Sociaal steunnetwerk 2, , %

Pol resultaten maatschappij C. In relatie tot maatschappij Nulmeting (n = 443)Eindmeting (n = 361)% cliënten verbete- ring  Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 1.Slachtoffer (huiselijk) geweld 0, , % 2.Dader (huiselijk) geweld 0, , % 3.Woningvervuiling verwaarlozing 1, % 4.Overlastgevend1, % 5.(Dreigende) huisuitzetting 0, , % 6. Dak-of thuisloos0, , %

POL resultaten psych. problemen D. Psychiatrische problemen Nulmeting (n = 443)Eindmeting (n = 361)% cliënten verbete -ring  Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 Gem.Score 0,1,2 Score 3,4 1.Psychotische stoornis % 2.Stemmings- stoornis 1, , % 3.Angststoornis , % 4.Persoonlijk- heidsstoornis 1, , % 5.Verslaving aan alcohol 1, , % 6.Verslaving aan drugs 1, , % 7.Verslaving aan medicijnen 0, , %

CGI ernst-schaal Aantal cliënten Nul meting Vervolg meting CGI  Doel: Een vermindering van de ernst op de CGI

Resultaten HoNOS sociaal functioneren Score HoNOS Nul me- ting 2e me- ting 3e me- ting 4e me- ting 5e me- ting 6 e me- ting 7e me- ting 8e me- ting Aantal cliënten Gemiddel- de 9,48,8 8,48,18,08,47,3

Gemiddelde op de HoNOS  Doel: Een gemiddelde verbetering van minimaal 2 punten  Resultaat: 220 cliënten zijn verbeterd van ∑ 9,1 naar ∑ 8,1 Veranderingen in het sociaal functioneren (n = 220)‏

Samenvatting resultaten  De trends zijn:  Afname van de problemen op levensgebieden (POL): aantal en ernst  Vermindering van de (ingeschatte) ernst van de problematiek (CGI – ernst)‏  Verbetering sociaal functioneren (HoNOS)‏

B.A.S. fidelity

 Een doorbraaktraject helpt de teams om in een stevig tempo en op een gestructureerde wijze verbeteringen en innovaties te realiseren.  Zij hebben de verbeteringen en resultaten inzichtelijk kunnen maken voor derden!  Bemoeizorg is een kwetsbaar werkveld, een niet beschermde vorm van hulpverlening waar iedereen wat toevoegt of afdoet, al naar gelang het uitkomt  Het Zorg voor Beter project helpt teams hun missie en visie te (her)formuleren  Minder onduidelijkheid > teams hebben hun positie en taken meer op een rijtje Conclusies

 Ga door met de verbeteringen en innovaties in bemoeizorg!  Zorg voor metingen en zichtbare resultaten!  Creëer goede randvoorwaarden!  Wissel kennis en ervaring uit met elkaar  Ga door met het verbeteren volgens het Nolan model PDSA  Laat hulpverleners een opleiding volgen, in company of de opleiding bemoeizorg (Rinogroep Utrecht-8 e jaar)‏  Kijken op voor meer verbetermogelijkhedenwww.trimbos.nl/verbeterdezorg  Benut B.A.S. voor fidelitymetingen!  Let op de flyer : ‘Een verhaal apart’ een boek over dilemma’s in de bemoeizorg Aanbevelingen