Bijeenkomsten Besluit jachthavens 24, 31 mei 2005 8, 9 juni 2005

Welkom! Dagvoorzitter Marjolein Jansen Manager InfoMil

Programma 13.30 Opening en welkomstwoord 13.40 Achtergrond Besluit jachthavens 14.30 Inhoud van het besluit en knelpunten 15.15 Pauze 15.45 Het besluit en de branche 16.15 Paneldiscussie en vragen stellen 16.45 Afsluiting en borrel

Achtergrond van het Besluit jachthavens Kees Meijer Beleidsmedewerker Directie BWL Ministerie van VROM

Het Besluit jachthavens Waarom een besluit jachthavens? Een stukje geschiedenis Totstandkoming van het besluit Beren op de weg Ook wetgeving is mensenwerk Hoe gaan we verder?

Waarom Besluit jachthavens? Jachthavens zijn (waren) vergunningplichtig Belasting milieu door pleziervaart Vergunning vervangen door melding Algemene regels = meer rechtsgelijkheid Beperking administratieve lasten MDW-operatie Voorschriften in algemene regels

Een stukje geschiedenis 1974 Werkgroep verontreiniging pleziervaart 1981 advies: vrijwilligheid + voorlichting 1981 Kamermotie vraagt wettelijke regeling 1988-1992 diverse campagnes evaluatie: wettelijke regeling nodig 1994 ontwerp-lozingenbesluit watersportinrichtingen (ingetrokken) 1995 jachthavens toegevoegd aan 8.40 lijst

Totstandkoming van het besluit Wettelijke basis: Wm en WOR WOR wordt ingetrokken; alleen Wm Overleg branche-organisaties Voorpublicatie ontwerpbesluit (2001) Verwerking reacties Notificatie Europese Commissie Inpassing EU-richtlijn Havenontvangstinstallaties Advies Raad van State

Beren op de weg Risico’s brandstofpontons en bunkerstations: onderzoek RIVM (veiligheidszone 20 m) Inpassing VOS-besluit Uitvoerig gemotiveerde mening Europese Cie Herijkingsoperatie VROM-regelgeving Voorgenomen intrekking WOR Implementatie EU-richtlijn Havenontvangstinstallaties

Ook wetgeving is mensenwerk Enkele fouten in het besluit: Overgangstermijn voorziening opvang afvalwater weggevallen Bovengrondse opvang bilgewater (= gevaarlijke afvalstof) leidt tot uitsluiting van werkingssfeer Drempel voor opvangvoorziening chemische toiletten te hoog (250 ligplaatsen i.p.v. 50) Deze fouten zullen worden gerepareerd.

Hoe gaan we verder? Eerst de meest urgente reparatie en aanpassing In kader herijkingsoperatie samenvoegen met andere 8.40 besluiten

Het Besluit jachthavens; inhoud en knelpunten Wiebe Bosma – InfoMil

Inhoud presentatie Opbouw besluit Belangrijkste veranderingen ten opzichte van concept-besluit Knelpunten en oplossingsrichting Relevante wet- en regelgeving

Opbouw Besluit (1) Hoofdtekst (artikel 1 t/m 13) en bijlage A (begripsbepalingen en bijlage B (voorschriften hoofdstuk 1 t/m 4) Hoofdtekst gedeeltelijk identiek andere amvb’s (b.v. melding, nadere eis, overgangsbepalingen) Specifieke punten uit hoofdtekst Definities Wanneer besluit wel/niet van toepassing Instructieregeling vergunningplichtige jachthavens voor zeegaande pleziervaartuigen (voorzieningen afvalinzameling en opstellen havenafvalplan)

Opbouw besluit (2) Bijlage A begripsbepalingen Bijlage B voorschriften Niet specifiek voor Jachthavens Bijlage B voorschriften Hoofdstuk 1 Algemene voorschriften Geluid Energie, afvalstoffen en water (preventie en scheiding) Afvalwater Luchtemissies verwarmings- en stooktoestellen Verlichting Veiligheid

Opbouw besluit (3) Hoofdstuk 2. Bijzondere voorschriften m.b.t. activiteiten binnen inrichting Gevaarlijke stoffen en brandbare vloeistoffen (opslag en uitvoeren werkzaamheden) Inzameling en opslag afvalstoffen (o.a. criteria, uitvoeringseisen) Onderhoud en reparatie van pleziervaartuigen (uitvoeringseisen, lozen bedrijfsafvalwater) Verfspuitwerkzaamheden/beperking VOS-emissies “voedingsmiddelen” m.n. dampafzuiging en afvalwater (vetafscheiding) Opslag/aflevering brandstof aan vaartuigen

Opbouw besluit (4) Hoofdstuk 2A. Bijzondere voorschriften voor inrichtingen voor zeegaande pleziervaartuigen Relatie met aangewezen inrichtingen i.h.k.v. Wet voorkoming verontreiniging door schepen Voorziening voor inzameling bilgewater, (gevaarlijk) afval en afvalwater onafhankelijk van aantal ligplaatsen Verplichting tot opstellen Havenafvalplan Hoofdstuk 3. Bijzondere voorschriften m.b.t. de bedrijfsvoering Beheer en onderhoud, keuringen VOS-registratie Bewaren documenten

Opbouw besluit (5) Hoofdstuk 4. Nadere eisen Geluid en trilling Energie Afvalstoffen en afvalwater Lucht Verlichting Waterbesparing Veiligheid Bodembescherming VOS

Belangrijkste wijzigingen t.o.v. Ontwerp-Besluit Ontwerp-Besluit mede gebaseerd op Wet op de openluchtrecreatie (Besluit hygiëne, gezondheid en veiligheid kampeerterreinen) Definitieve besluit alleen gebaseerd op Wet milieubeheer Voorschriften m.b.t. aantal toiletten, aanwezigheid was- en douchegelegenheid vervallen Toegevoegd Hoofdstuk 3 Instructieregeling havenontvangstvoorzieningen i.v.m. implementatie Europese richtlijn havenontvangstinstallaties (2000/59/EG) Vervallen gefaseerde inwerkingtreding (m.n. inzameling afvalwater en bilgewater)

Knelpunten en oplossingen (1) Interpretatie begrippen In hoofdzaak Aanwezig zijn van voorzieningen of installaties Onderhoud/revisie Zeegaande pleziervaartuigen Voldoende hulpmiddelen Deskundig personeel Ondergrens 10 ligplaatsen; daaronder geen inrichting en dus geen vergunning/Amvb (nota van toelichting onder artikel 2 eerste lid)

Knelpunten en oplossingen (2) Inzameling afvalstoffen en afvalwater Havenreglement i.p.v. feitelijke aanwezigheid voorzieningen? NEE! Maakt inzameling bilgewater in bovengrondse tanks inrichting vergunningplichtig? Op grond van besluit; JA. Oplossing aanpassing besluit. Onmiddellijk aanwezigheid inzameling toilet-water verplicht? Op grond van besluit; JA. Oplossing aanpassing besluit met fasering. Doorberekenen kosten inzameling afvalwater en afvalstoffen? Op grond van besluit; NEE (2.2.11, hoofdstuk 2 bijlage B. Onderwerp van discussie tussen branche en VROM. “redelijkerwijs” gescheiden inzameling deelstromen afval. Zie LAP hfdst. 14.4

Knelpunten en oplossingen (3) VOS-emissies Onduidelijkheid gevolgen implementatie Europese richtlijn verfproducten. Boekhouding (3.2.7) – hoe om te gaan met door particulieren buiten de inrichting aangeschafte producten? Onderzoeksverplichting naar toepassing producten met lager VOS-gehalte (2.5.1). Basis onderzoek Hiswa inventarisatie van de mogelijke VOS-arme producten. Concretisering per inrichting.

Knelpunten en oplossingen (4) Veiligheid CPR 15 wordt PGS 15 (vóór 1 aug. 2005) Valt brandstof onder gevaarlijke stof zodat bij meer dan 10000 kg sprake is van vergunningplicht? Benzine – JA. Diesel – NEE (nota van toelichting 3.2) Controle/onderhoud stookinstallaties Beperkt voorschrift in 3.2.1 Mogelijk aanpassing via “reparatie-amvb” eisen aan deskundigheid

Knelpunten en oplossingen (5) Vloeistofdichte vloeren Wijziging begrippen en keuringstermijnen o.g.v. Besluit d.d. 19 februari 2005 “inspectie vloeistofdichte vloeren”

Relevante wet- en regelgeving (1) Besluit jachthavens 3 augustus 2004 (Staatsblad 2004, 422) Inwerkingtreding Besluit jachthavens 20 september 2004 (Staatsblad 2004, 475) Inwerkingtreding art. 7 en hfdst 2A 27 september 2004 (Staatsblad 2004, 494) Ontwerp-Besluit “opheffing van onvolkomendheden” (Staatscourant 11 november 2004, nr. 218 p. 14) Besluit “inspectie vloeistofdichte vloeren” (Staatsblad 2005, 99)

Relevante wet- en regelgeving (2) 6 juli 2004 Wijziging “Wet voorkoming verontreiniging door schepen” – haven-ontvangstvoorzieningen voor scheepsafval en ladingresiduen (Staatsblad 2004 348) 23 augustus 2004 Besluit havenontvangst-installaties (Staatsblad 2004 457) Regeling havenontvangstvoorzieningen (Staatscourant 23 september 2004, nr. 183/p. 33) Ontwerp-Besluit lozing afvalwater huishoudens (Staatscourant 25 januari 2005, nr. 17/p. 17)

Relevante wet- en regelgeving (3) Wet verontreiniging oppervlaktewateren. Uitvoeringsbesluit artikel 1, derde lid, Wvo. (Uitvoeringsvoorschriften C-1.2, 28 november 1974)

Pauze

HISWA Vereniging (mede namens RECRON) Watersportverbond Houd ons water schoon, maak er een sport van. Jachthavens en (milieu)regels Inleiding Infomil voorlichtingsbijeenkomst Besluit Jachthavens HISWA Vereniging (mede namens RECRON) Watersportverbond

AMvB Historie 1995: start MDW operatie: 8.40 AMvB jachthavens 1996: besluit één integrale AMvB jachthavens 1996-2001: overleg, uitstel, stopzetting, afronding 2001: publicatie ontwerp besluit 2004: publicatie besluit (met nieuwe artikelen) Noemen dat project is stilgelegd door legionella paniekwet, dat we via staatssecretaris van LNV Geke Faber de minister van VROM weer aan het werk moesten krijgen omdat er niets meer gebeurde.

Bekendheid met sector is van belang voor wetsontwerp, uitvoering en handhaving Toelichting: voorbeeld van beleidsterrein van Verkeer en Waterstaat die peil IJsselmeer gaat verhogen en niet rekening houdt met feit dat 200 havens aldaar vaste steigers hebben.

Toelichting: boodschap dat sector van belang is voor Nederland als economische sector, voor sport, voor welzijn en volksgezondheid, voor recreatie, als decor, als pareltje voor imago Nederland etc.. Maar ook dat watersport leeft van schoon, toegankelijk water.

Watersport-sector De industrie / HISWA Vereniging Productie vaartuig: architecten, jachtwerf, toeleveranciers, mastenmaker, zeilmaker, motoren Gebruik pleziervaartuig: havens, verhuur, zeilschool Dienstverlening: bemiddeling / makelaardij, (schade-) expertise, detailhandel, De consument en/of sporter / Watersportverbond Watersporters, bezitters van pleziervaartuigen Watersportverenigingen (waarvan een groot deel met een jachthaven) Recreatieve Sport, Wedstrijdsport, Watersportopleidingen

Omvang watersport Totaal ca. 4.000 bedrijven in de watersportindustrie waarvan 500 commerciële jachthaven Tevens nog 450 verenigingsjachthavens Tevens nog 100 (semi) publieke jachthavens Totaal circa 165.000 ligplaatsen in havens Totaal 250.000 pleziervaartuigen (excl. roei, surf, kano etc.) Totaal 1,5 miljoen watersporters Totaal 5.000 km fijnmazig basistoervaartnet Nederland Waterland Hoge getallen: vergelijk met VS: maar 14.000 jachthavens, en in Nederland ruim 1.100. Maar let wel: gemiddelde haven nog geen 150 ligplaatsen: dus klein.

Belangrijke factoren die bedrijfsvoering beïnvloeden Productiekosten Sectorkenmerken Regelgeving Imago Informatie Productiekosten: Kosten bouw haven extreem hoog: nautische investeringen, land aan het water kostbaar. Tevens hoge kosten in Nederland voor personeel, belastingdruk, etc.. Concurrentie met andere vrijetijdsvormen. Sectorkenmerken: Extreem afhankelijk van omgeving / vaarwegen / bereikbaaheid, schoon water, Type bedrijf jachthaven  samengesteld bedrijf van verblijf, kostbare bezit aanwezig, reparatie en onderhoud etc. Het gemiddelde bedrijf heeft tussen de 4 en 5 personeelsleden in dienst en zijn dus echt kleinbedrijf. Zo’n 25% heeft helemaal geen personeel op de loonlijst. Het gemiddelde bedrijf heeft 3 tot 5 soms totaal verschillende activiteiten in de watersportsector (jachtverhuurbedrijf gecombineerd met jachtwerf). Een complexe bedrijfsvoering en geen staf-afdeling om issues die met bedrijfsvoering te maken hebben uit te laten voeren. Regelgeving: Met name de watersportindustrie is een sector die geconfronteerd wordt met buitensporig veel regelgeving. Veel havens bieden verblijf, maaltijden en drank, verstrekken drinkwater, hebben speelvoorzieningen, voeren reparatie en onderhoud uit, slaan gevaarlijke stoffen op, verstrekken brandstof, hebben werknemers die met gevaarlijke machines werken en liggen aan of in natuurgebieden. Jachthavens hebben met 40 verschillende wettelijke regels te maken en dat maakt ondernemer voor dit soort kleinere bedrijven uiterst complex. Europa Decentraal: het Europa-loket voor provincie en gemeente heeft eerder jachthavens uitgeroepen tot meest complexe bedrijfstak kijken naar (Europese)regels. Imago: Onterecht verkeerde beeldvorming rond bedrijfstak: rijke consumenten, grote bedrijven waar veel geld wordt verdiend en grote vervuilers van het water en de (water)bodem. Feiten wijzen anders uit: modale inkomens tot licht bovenmodaal, rendementen van 4 tot 6% gemiddeld en 1% vervuiling van water. Informatie: gebrek aan goede cijfers, sector niet integraal opgenomen in officiele statistieken (BIK codes, SBI codes), geen speerpunt als beleidsveld voor CBS, geen registratie vaartuigen. Dus op basis van gebrekkige cijfers beleidsvorming.

De jachthaven Lijkt groot (in oppervlakte) maar is klein in omvang (150 ligplaatsen gemiddeld, weinig tot geen personeel, 4% rendement) De waarde van goederen van derden is hoger dan de waarde van het bedrijf zelf (hoge verantwoordelijkheid) Heeft met extreem veel regels te maken (lokaal, nationaal, europees, water, bodem en lucht, etc.) Betreft een complexe meervoudige bedrijfsvoering (doe het zelf werk, onderaannemers, productie, verblijf / overnachting, horeca, etc..) Begrip kweken voor het type bedrijf / de vereniging. Voorbeeld geven van tegengestelde of lastige regels: steiger schoonmaken arbo versus wvo, sloepen aan de ketting moet van verzekering maar leidt tot valpartij op steiger, uitstoot styreen arbo versus milieu, legionelle en slangen op steigers, flora en fauna, vogel en habitat, kaderrichtlijn water etc…

Regels, regels Drinkwaterleidingwet, HACCP Hygiënecode Horeca, Wet Veiligheid Speeltoestellen, Besluit jachthavens, Besluit HSR, WVO (steigerbouw, reinigen steigerdek en scheepsdek), Bestemmingsplan, Bouwbesluit, Gebruiksvergunning, MER, Vogel en Habitat richtlijn, Flora en Fauna wet, Kaderrichtlijn Water, Beleidslijn Ruimte voor de Rivier, Arbo wetgeving, Veiligheid Hijsmiddelen, Specifieke Brandveiligheideisen, AVP, statistiekverplichting CBS, inning BTW en watertoeristenbelasting, Wet Persoonsregistratie, wet Melding Ongebruikelijke Transacties, Mededingingswet, Douanewet………..

De AMvB Uniformering van regelgeving Helderheid, transparant Reductie administratieve lasten Kostenbesparing Doel AMvB: meerdere wegen leiden naar Rome De belangrijkste voordelen die wij zien van de AMvB

De AMvB Streven is uniforme en eenduidige handhaving Streven is na zomer reparatie op onderdelen Streven is grootschalige voorlichting aan jachthavens in najaar De zaken die we nog te gaan hebben waarbij deze voorlichting een van de instrumenten is.

De AMvB reparatie Zo’n 12 punten vergen reparatie Zo’n 10 punten vergen interpretatie of uitwerking Voorbeeld: fasering van invoer opvang afvalwater plan van aanpak milieuvriendelijke verf Ingaan op de knelpunten van huidige amvb die deels zonder overleg tot stand is gekomen.

Jachthaven en milieu Bedrijfs Intern Milieuzorgprogramma I in 1993 Bedrijfs Intern Milieuzorgprogramma II in 2003 Ruim 250 milieu-scans uitgevoerd bij havens o.b.v. BIM II (milieuadviesbureau, plan van aanpak, investeringsprogramma, workshops etc..) 40 Blauwe Vlaggen in jachthavens (snelle groei) Vrijwillige installatie 250 vuilwater- en bilge-opvangstations in 2004 Provinciale subsidie inbouw vuilwatertanks Ontwikkeling havenreglementen Wat doet de sector: vanaf 1993 tot nu en straks ??

Jachthaven en milieu Ontwikkeling Duurzame Jachthaven 2004 Ontwikkeling alternatieve antifoulings Ontwikkeling baggeroplossingen Ontwikkeling voorbeeld drijvend tankstation Ontwikkeling Vergunning Beheer-systeem 2005/2006 - Talloze voorlichtingsbijeenkomsten en workshops Excursies naar voorbeeldbedrijven Convenant Vuilwatertank inbouw 30 mei 2005 Milieupaviljoen HISWA tentoonstelling 2005 Ontwikkeling consumentenbrochures vervolg

Informatie voor watersporters: HISWA 2005 Paviljoen op hiswa tentoonstelling

Informatie voor watersporters: brochures Investeren in voorlichting aan consumenten

Tot slot Grote handhavingsacties: overleg vooraf met sector is wenselijk; Resultaten handhaving terugkoppelen naar sector zinvol; Begrip voor onhaalbare eisen in huidige AMvB (reparatiewet volgt)

Paneldiscussie Het panel: Kees Meijer – Ministerie van VROM Wiebe Bosma – InfoMil Afwisselend Geert Dijks – Hiswa Jeroen van den Heuvel – Hiswa Pieter de Vries – Watersportverbond