Gezond werk is werk zonder stress Gezond werk is werk zonder stress! De aanpak van stress en psychosociale risico’s op het werk

Inleiding tot de campagne Gecoördineerd door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) Georganiseerd in meer dan 30 landen Gesteund door een partnernetwerk Nationale focal points Sociale partners Officiële campagnepartners Mediapartners Enterprise Europe Network EU-instellingen

Belangrijke doelstellingen Het inzicht in werkgerelateerde stress en psychosociale risico’s vergroten De aanpak van deze risico’s aanmoedigen De aanzienlijke negatieve effecten voorkomen Werknemers en werkgevers ondersteuning en advies geven Het gebruik van praktische, gebruiksvriendelijke hulpmiddelen bevorderen

Omvang van het probleem Meer dan de helft van de Europese werknemers geeft aan dat stress bij hen op het werk algemeen voorkomt. Men gaat ervan uit dat stress, samen met andere psychosociale risico’s, verantwoordelijk is voor circa de helft van alle verloren werkdagen. Ongeveer vier op de tien werknemers zijn van mening dat stress op de werkplek niet goed wordt aangepakt.

Definities Psychosociale risico’s ontstaan door een minder goede taakinvulling en organisatie van het werk en een zwak management op de werkplek; een zwakke sociale context op het werk; en kunnen negatieve psychologische, fysieke en sociale gevolgen hebben, zoals werkgerelateerde stress. Werkgerelateerde stress is een organisatorisch probleem, geen individuele tekortkoming; ontstaat wanneer er bij de uitoefening van een functie meer van een werknemer wordt gevraagd dan hij aankan.

De psychosociale werkomgeving Een zwakke psychosociale werkomgeving kan het resultaat zijn van ontstaan door: te hoge of tegenstrijdige eisen van het werk; een gebrek aan participatie en aan invloed op de manier waarop het werk moet worden gedaan; slechte communicatie en een gebrek aan steun; psychologische en seksuele pesterijen en geweld door derden; slecht geleide organisatorische veranderingen en baanonzekerheid.

De negatieve gevolgen Voor het individu Concentratiemoeilijkheden en het maken van fouten Burn-out en depressie Problemen thuis Drugs- en alcoholmisbruik Een slechte lichamelijke gezondheid Voor de organisatie Slechte algemene bedrijfsresultaten Meer verzuim en presenteïsme doorwerken bij ziekte Verhoogde ongeval- en letselpercentages

De aanpak van psychosociale risico’s Slechts ongeveer 30 % van de organisaties in Europa beschikt over procedures om met psychosociale risico’s om te gaan*. De aanpak van deze risico’s wordt vaak moeilijker geacht dan de aanpak van ‘traditionele’ risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. Maar… Psychosociale risico’s kunnen op dezelfde systematische manier in kaart worden gebracht en aangepakt als andere risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. De voordelen van de aanpak van psychosociale risico’s en werkgerelateerde stress voor zowel grote als kleinere organisaties wegen ruimschoots op tegen de kosten van de tenuitvoerlegging. * De Europese bedrijvenenquête naar nieuwe en opkomende risico’s (Esener), Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 2010. Beschikbaar op: https://osha.europa.eu/en/publications/reports/esener1_osh_management

Voordelen van de aanpak van psychosociale risico’s Verbetering van het welzijn en de werktevredenheid van werknemers Gezond, gemotiveerd en productief personeel Verbeterde algehele prestaties en productiviteit Minder verzuim en personeelsverloop Lagere kosten en minder druk op de maatschappij als geheel Naleving van wettelijke vereisten

De rol van het management Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van een plan om psychosociale risico’s te voorkomen/verminderen. Managers moeten een ondersteunende werkomgeving bevorderen door werknemers ertoe aan te moedigen om zaken aan de orde te stellen en suggesties te doen. Middenmanagers spelen een cruciale rol, omdat zij dagelijks contact hebben met de werknemers. Goed leiderschap en personeelsmanagement helpen een goede psychosociale werkomgeving te creëren; deze vaardigheden kunnen worden aangeleerd en ontwikkeld. Het nemen van niet verplichte maatregelen om het geestelijk welzijn te bevorderen kan ook bijdragen aan een gezonde werkplek.

Het belang van participatie van de werknemers Terwijl goed leiderschap kan helpen werkgerelateerde stress en psychosociale risico’s te verminderen, is ook participatie van de werknemers van cruciaal belang. Er moet een wederzijdse dialoog tussen werkgevers en werknemers tot stand worden gebracht. Werknemers en hun vertegenwoordigers weten het beste welke problemen zich op de werkplek kunnen voordoen en kunnen helpen de plannen vorm te geven en oplossingen toe te passen. Het raadplegen van werknemers helpt het algehele moreel te verbeteren en zorgt ervoor dat de maatregelen die worden genomen zowel passend als doeltreffend zijn.

Hoe kunnen stress en psychosociale risico’s worden aangepakt? Psychosociale risico’s kunnen zelfs met beperkte middelen op doeltreffende wijze in kaart worden gebracht en aangepakt. Een proactieve houding en het hebben van een plan om problemen te voorkomen, is de meest effectieve manier om psychosociale risico’s op het werk aan te pakken. Een risicobeoordeling is essentieel om gevaren vast te stellen en passende maatregelen te treffen. Er zijn praktische hulpmiddelen en tips voor een doeltreffende aanpak van psychosociale risico’s beschikbaar.

Doe mee Alle organisaties en personen kunnen deelnemen. Doe mee door campagneboodschappen en -materialen te verspreiden en te publiceren; de praktische campagnehulpmiddelen te gebruiken en te promoten; aan campagne-evenementen deel te nemen of zelf evenementen te organiseren.

Belangrijke data Lancering van de campagne: april 2014 Europese week voor veiligheid en gezondheid op het werk: oktober 2014 en 2015 Uitreikingsceremonie Europese awards voor goede praktijken: april 2015 Topbijeenkomst ‘Een gezonde werkplek’: november 2015

Aanbod voor campagnepartners Voor pan-Europese en internationale organisaties Campagnepartners promoten de campagne en geven publiciteit. De voordelen zijn onder meer: een verwelkomingspakket; een partnercertificaat; een speciale categorie voor partners bij de Europese awards voor goede praktijken; promotie op EU-niveau en in de media; netwerkmogelijkheden en uitwisseling van goede praktijken met andere campagnepartners; uitnodiging voor de evenementen van EU-OSHA.

Europese awards voor goede praktijken Erkenning van opmerkelijke en innovatieve goede praktijken Oplossingen voor de aanpak van stress en psychosociale risico’s op het werk Open voor organisaties en bedrijven EU-lidstaten Europese Economische Ruimte Westelijke Balkan en Turkije Inzendingen gecoördineerd door de focal points en EU-OSHA in twee fasen: Selectieprocedure op nationaal niveau Evaluatie op Europees niveau Uitreikingsceremonie awards voor goede praktijken

Campagnemiddelen Campagnegids Leaflet Flyer over awards voor goede praktijken Online campagnetoolkit Promotiemateriaal en weggeefartikelen Rapporten Praktische gidsen en hulpmiddelen Napo-film www.healthy-workplaces.eu

Meer informatie Lees meer op de campagnewebsite www.healthy-workplaces.eu Campagnetoolkit https://osha.europa.eu/en/campaign-toolkit Kijk welke evenementen het focal point in uw land organiseert www.healthy-workplaces.eu/fops