Presentatie Doen wat werkt EFCAP landelijke studiemiddag 1 april 2008 Utrecht

Doen wat werkt Een alternatief intersectoraal zorgaanbod voor jongeren met ernstige gedragsstoornissen in Noord-Nederland

Doen wat werkt Een project Een zorgprogramma

Inhoud van de presentatie Wie zitten “om tafel”? De oorsprong van het project. De uitgangspunten. De bouwstenen van het zorgprogramma. De toegang tot Doen wat werkt. Huidige stand van zaken. Vragen en discussie!

Wie zitten “om tafel”? Uit welke provincies? Wie kent Doen wat werkt al “van horen zeggen”? Wie weet al meer van Doen wat werkt?

De oorsprong van het project. Maatschappelijke discussie over het samen plaatsen van jongeren op civielrechtelijk status en strafrechtelijke status leidde tot: Justitie voor strafrechtelijk . VWS (J&G) verantwoordelijk voor de jongeren met een civielrechtelijke status. Start met ontwikkelen alternatief aanbod vanaf 2005. Wijziging op de wet op de jeugdzorg: gesloten jeugdzorg. Per 1-1-08. En per provincie de wens om een alternatief aanbod te ontwikkelen voor de civielrechtelijke groep jongeren in Friesland, Groningen & Drenthe. Het besluit van de provincies om dit vooral SAMEN te doen. Indienen projectplan alternatief aanbod. Inmiddels: Naast Doen wat werkt is nu ook een deel van de Justitiele Jeugdinrichting Het Poortje Jeugdzorgplus geworden: gesloten jeugdzorg.

Doen wat werkt: een project met de doelstelling; In de periode tot 1 januari 2009 Een bovenprovinciaal, intersectoraal ontwikkelt hulpaanbod realiseren voor gedragsmoeilijke jongeren uit Noord Nederland. Voor 80% voorkomen of verkorten reguliere civiel rechterlijke JJI plaatsingen Ingebed in de provinciale/regionale zorgstructuren Doorstroom en sluitende aanpak Blijvende bovenprovinciale programma ondersteuning

Een project ontwikkelt en uitgevoerd door; Accare : (psychiatrische) diagnostiek en poliklinische psychiatrische behandeling Tjallingahiem: competentiegerichte behandeling LVG jeugdigen, therapieën, ambulante programma`s, arbeidstraining Jeugdzorg Drenthe: effectieve thuishulpprogramma s, monitoring- systeem resultaatgericht meten, diverse programma s voor delinquente jeugdigen (daghulp oudere jeugd, avontuurlijk leren Poortjeschool: speciaal onderwijsprogramma s, onderwijs assessment; onderwijstoeleiding Base-groep: crisisopvang en ambulante programma’s. JJI het Poortje: Gesloten (crisis) opvang en gesloten en besloten behandeling.

Uitgangspunten van Doen wat werkt In de drie noordelijke provincies de wens tot het toepassen van de “What Works” principes. Behandeling, begeleiding & ondersteuning moet in principe plaatsvinden in de eigen sociale context van de jongere Samen met jongere, ouders en omgeving Vroegsignaleren Diagnostiek

Uitgangspunten Doen wat werkt. Doelgroep: Om hoeveel jongeren (en ouders) gaat het in Noord Nederland ? Civiel rechterlijk geplaatste jongeren uit Friesland, Groningen of Drenthe per jaar: 75 jongeren Doen wat werkt gaat uit van de cijfers van 2004 Doen wat werkt richt zich op 80% van deze doelgroep: 60 jongeren per jaar.

Wat is voor deze doelgroep nodig in Noord Nederland? naar NIZW rapport “de juiste hulp” subgroepen indeling; 60% van de doelgroep = 45 jongeren per jaar: Effectief geholpen met een korte (gesloten) time out plaatsing plus diagnostiek, gevolgd door een ambulant behandeltraject in eigen sociale context. Bij deel van deze jongeren zelf direct ambulant met time out op achterhand beschikbaar.

En verder (de overige 40%) 36% van de doelgroep = 27 jongeren per jaar: Korte gesloten jeugdzorg plus diagnostiek gevolgd door (besloten) residentiele behandeling waarna thuis behandeling. 4% van de doelgroep = 3 jongeren per jaar: Gesloten jeugdzorg plus diagnostiek gevolgd door (gesloten) residentiële behandeling. Daarna ambulante vervolg en/of regulier (jeugd/LVG) zorg aanbod.

Daarmee zijn de uitgangspunten voor project en zorgprogramma: Vanuit What Works en Rapport De Juiste Hulp: Richten op intensief thuis behandel aanbod Combineren met de kracht van residentieel aanbod in gedwongen kader Waarbij centraal staat: Uiteindelijk moet het thuis in de eigen leefomgeving van de jongere gebeuren. Waarbij onderzocht wordt; Is wat ontwikkeld is een effectief zorgaanbod voor deze doelgroep

En is dit de doelgroep voor Doen wat werkt. Jongens en meisjes en hun ouders/gezin in de leeftijd van 12 tot 18 jaar (21 jaar) met ernstige gedragsstoornissen die extreem moeilijk te begeleiden zijn bij alle betrokkenen is een extreme mate van gezamenlijke machteloosheid aanwezig er is sprake van ernstige veiligheidsrisico’s voor zichzelf of hun omgeving. Jongere en gezin zijn woonachtig in Friesland, Groningen of Drenthe.

Bouwstenen intersectoraal zorgprogramma Doen wat werkt zijn: Gesloten Time Out (2-6 weken) Multi systeem therapie (MST) (6 maanden) Functionele familie therapie (FFT) (6 maanden) Besloten Behandeling (3 tot 6 mnd) Specifiek onderwijsaanbod en/of arbeidstoeleiding tijdens residentiële behandeling

Mogelijke inzet binnen zorgprogramma uitstroom MST Time out FFT Besloten behandeling School en arbeidstoeleiding

Gesloten Time Out (2 tot 6 weken) Maximaal gesloten (“binnen de hekken”) Groepsgrootte van 8 (één Time Out groep van 8 plaatsen) Jongens en meisjes gemengd geplaatst op een groep Periode van rust/stabilisatie (voor alle betrokkenen) Duidelijke dagstructuur Geen fasering Maken of aanvullen diagnostisch beeld Maken of aanvullen plan Context creëren om thuis behandeling in te zetten: Motiveren gezinssysteem (en –gezins-voogd)

Thuis behandeling: FFT (5 maanden) FFT = Functionele Familie Therapie 23 “plaatsen” beschikbaar Jongere verblijft thuis en heeft dagbesteding. Systeemgerichte aanpak gericht op verbeteren onderlinge relaties gezin als oplossing voor grensoverschrijdend gedrag van jongere. Motiveren gezinsleden voor FFT is wezenlijk onderdeel behandeling. Hiervoor worden gemeenschappelijke uitdagingen gezocht voor gezinsleden tav de problemen. Gesprekken in principe op werkplek therapeut, indien nodig thuis.

Thuis behandeling: MST (6 maanden) MST = Multi Systeem Therapie 15 “plaatsen” beschikbaar De jongere is thuis en heeft een dagbesteding Een intensieve vorm van behandeling. Behandelaar komt meerdere malen per week in gezin. Is 24 uur bereikbaar. Behandelaar heeft contact met leerkracht of werkgever. 3 tot 5 maanden. Centraal uitgangspunt: antisociaal gedrag van de jongere wordt veroorzaakt door kenmerken van de jongere zelf, het gezin, de vriendengroep, de school en de buurt. Aanpak: verminderen risicofactoren en versterken beschermende factoren passen in context gezin.

Besloten behandeling (2 tot 6 maanden) Besloten setting (“buiten de hekken”) Groepsgrootte 8 (twee besloten behandeling groepen van totaal 16 plaatsen) Jongens en meisjes gemengd geplaatst op een groep Verdiepende diagnostiek Vergroten competenties jongere Vergroten draagkracht jongere en gezin Duidelijke dagstructuur aangepast aan individu (vrije tijd en school buiten instelling) Fasering en feedbacksysteem Context creëren om thuisbehandeling in te zetten: Motiveren gezinssysteem (en -gezins-voogd)

School- en arbeidstoeleiding Tijdens time out: assessment, terugkeer school of start nieuwe school of dagbesteding voorbereiden. Tijdens besloten behandeling: competentie vergroting schoolse vaardigheden, in omgeving BB naar reguliere school of dagbesteding, terugkeer school of start nieuwe school of dagbesteding voorbereiden. Tijdens ambulante module: vraagbaak voor school/dagbesteding

Verloop van het traject Aanmelding Plaatsing en plaatsingsgesprek Time Out Met jongere, ouders, voogd, behandelcoördinator en eventueel al FFT of MST therapeut. Elke 2 weken een multidisciplinair overleg en beslismoment over vervolg Na maximaal 6 weken overdracht gesprek naar vervolg module Met jongere, ouders, voogd, behandelcoördinator en eventueel al FFT of MST therapeut of juist behandelcoördinator besloten behandeling. Eindgesprek is plaatsingsgesprek volgende module: FFT, MST of Besloten behandeling. In volgende module elke 2 maanden multidisciplinair overleg en beslismoment over vervolg. Na de module Besloten behandeling kan FFT volgen en soms ook MST.

Toegang tot het zorgprogramma Doen wat werkt; (gezins)voogd of BJZ (bij geen OTS) meldt aan. Jongere valt binnen doelgroep omschrijving. Er is een (V)OTS dan wel verklaring ouders. Er is een indicatiebesluit van BJZ voor zorgprogramma Doen wat werkt. Er is een machtiging uithuisplaatsing in gesloten jeugdzorg. Algemene aanmeldformulier en vragenlijsten YSR,TRF,CBCL,NOSI zijn ingevuld.

Het hier en nu: de ontwikkeling van het zorgprogramma Doen wat werkt Start en verloop De vijf modulen zijn operationeel (vanaf 1 oktober 2006) Bovenprovinciaal meldpunt operationeel Jongeren en hun systeem uit de drie provincies nemen deel. (peildatum 1-10-07) Instroom Time Out Naar MST Naar FFT Naar Besloten behandeling Naar FFT-MST (na BB) 69 17 14 29 FFT: 13 MST 6 Niet planmatige uitstroom: 5 (waarvan 3 na Time Out)

Het hier en nu: de ontwikkelingen van het zorgprogramma Doen wat werkt. Wat laat de instroom nu zien (peil datum 31 maart 08): Instroom in Time Out Direct naar ambulant Eerst naar Besloten behandeling Na Time Out anders Niet planmatige uitstroom 89 44% 39% 11% 6%

Vergeleken met “de juiste hulp” 60% na Time out direct ambulant Is: 44% 36 % eerst besloten behandeling Is: 39% 4 % langer gesloten Is: (‘anders’): 11% Overig: 6%

Het hier en nu: De ontwikkelingen van het zorgprogramma Doen wat werkt. Samen met Bureaus jeugdzorg in Friesland, Drenthe en Groningen zijn betrokken bij ontwikkelingen. Overige betrokkenen (Raad, LdH, Wsgroep, OM) in Friesland, Drenthe en Groningen participeren bij ontwikkelingen. Kinderrechters in de drie provincies participeren bij ontwikkelingen. Referentiegroep van Veerman, Knort, Harder en Boendermaker hebben eerste feedback gegeven. Doen wat werkt heeft de nationale jeugdzorg prijs 2007 gewonnen.

Het hier en nu: De ontwikkelingen van het zorgprogramma Doen wat werkt. monitoren en evalueren. Eerste evaluaties hebben geleid tot bijstellingen in beleid en werkafspraken. Ervaringen van het eerste jaar leiden tot her/beschrijven modulen en zorgprogramma Eerste resultaten leiden tot voorzichtig enthousiasme! Steeds meer duidelijkheid over doelgroep en subdoelgroepen. Nader onderzoek LVG jongeren binnen doelgroep.

En straks: In 2008 afspraken maken over de structurele voortzetting van Doen wat werkt; In de huidige vorm en samenstelling modulen? Met de huidige partners? Kunnen we meer zeggen over doelgroep en de grootte daarvan? Kunnen we iets zeggen over wat er naast Doen wat werkt nodig is voor deze doelgroep? Gaan we een project Doen wat werkt starten voor de strafrechtelijke groep?

Is er nog tijd… Vragen en discussie Start met een inventarisatie?!