Naam en titel van de spreker Leiderschap van het management op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk Campagne Een gezonde werkplek 2012-2013 Naam en titel van de spreker Datum| Titel evenement Veilig en gezond aan ‘t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak.

Omvang van het probleem Waarom zijn veiligheid en gezondheid belangrijk? Goed voor de zaak, de werknemers en de samenleving Elk jaar vinden meer dan 5 500 mensen in de EU de dood als gevolg van arbeidsongevallen Naar schatting overlijden per jaar 159 000 personen aan beroepsziekten (gegevens IAO) Kosten voor de Europese economie: 490 miljard EUR per jaar Elk jaar vinden meer dan 5 500 mensen de dood als gevolg van arbeidsongevallen (1) 159 000 overlijden aan beroepsziekten (2) Kosten voor de EU-economie:490 miljard (3) Bronnen 1 Health and safety at work in Europe (1999–2007) - A statistical portrait, Publicatiebureau van de Europese Unie, Luxemburg, 2010, 97 blz.. 2 International Labour Organization 2005: cijfer is een schatting voor de EU-27. (http://www.ilo.org/public/english/region/eurpro/moscow/areas/safety/docs/worldcongressreporteng.pdf) 3 Uitgaande van een verlies van 4% van het bbp als gevolg van slechte arbeidsomstandigheden (http://osha.europa.eu/en/press/articles/Present-new-and-emerging-risks-IOHA).

Omvang van het probleem De meeste ongevallen en ziektegevallen op het werk kunnen worden voorkomen Tussen 1999 en 2007 is de veiligheid op het werk in de EU-15 verbeterd (het aantal dodelijke ongevallen daalde van 5 275 tot 3 782, het aantal ongevallen zonder dodelijke afloop nam af met 900 000) In het kader van de communautaire strategie 2007-2012 werd gestreefd naar een verdere vermindering met 25% Deze campagne bouwt voort op deze successen MAAR We moeten ons blijven inspannen voor preventie – de behaalde vooruitgang wordt snel weer tenietgedaan als we verslappen De veiligheid op de werkplek verbeterde tussen 1999–2007 in de EU15 (het aantal dodelijke ongevallen daalde van 5275 tot 3782 en de overige ongevallen namen in aantal met 900 000 af). Bron: Health and safety at work in Europe (1999–2007) - A statistical portrait, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2010, 97 blz.

Voordelen van een goede veiligheid en gezondheid Lagere kosten en geringere risico‘s minder ziekteverzuim en personeelsverloop minder ongevallen lagere verzekeringskosten Hogere productiviteit Dreiging van juridische stappen is kleiner Betere reputatie bij klanten, leveranciers en investeerders

Voorkomen is beter dan genezen Preventie is de hoeksteen van de aanpak van risicobeheer in Europa. Risico’s voorkomen Risico’s beoordelen Risico’s bij de bron aanpakken Passende instructies aan de werknemers verstrekken De inrichting van de werkplek en uitrusting aanpassen aan de werknemers Rekening houden met de ontwikkeling van de techniek Een samenhangend preventiebeleid invoeren Voorrang geven aan collectieve boven individuele beschermingsmaatregelen

De rol van het management Management gericht op de bevordering van veiligheid en gezondheid Effectief en sterk leiderschap Werknemers actief betrekken bij het thema veiligheid en gezondheid Voortdurende evaluatie en toetsing Leiderschap gaat hand in hand met participatie Zonder leiderschap is geen succesvolle participatie mogelijk Het management is verantwoordelijk voor het scheppen van de voorwaarden voor partnerschap en participatie

Eerste managementprincipe: leiderschap en veiligheid en gezondheid (1) Effectief en sterk leiderschap op het gebied van veiligheid en gezondheid is essentieel. Dit houdt in dat het management: zich inzet voor veiligheid en gezondheid op het werk als kernwaarde van de organisatie goed inzicht heeft in het risicoprofiel van de organisatie het goede voorbeeld geeft en integriteit aan de dag legt taken en verantwoordelijkheden duidelijk omschrijft en toezicht houdt op het vervullen en nakomen ervan prioriteit geeft aan veiligheid en gezondheid op het werk binnen het duurzaamheidsbeleid van de organisatie en in de hele toeleveringsketen

Leiderschap en veiligheid en gezondheid (2) Praktische voorbeelden voor leiderschap op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk: De werkvloer opzoeken om werknemers te raadplegen over veiligheid en gezondheid (werknemers kunnen niet alleen problemen aanwijzen, maar ook oplossingen aandragen) Persoonlijke verantwoordelijkheid nemen, betrokkenheid tonen Het goede voorbeeld geven Zoveel mogelijk geld en tijd ter beschikking stellen

Voorbeeld van een goede praktijk (1) Olieraffinaderij, België De Total-olieraffinaderij in Antwerpen huurde diensten in van de contractant SPIE Belgium Dit leidde tot conflicterende bedrijfs- en veiligheidsculturen, waarvoor een oplossing gevonden moest worden De bedrijven ruimden eerst belangrijke organisatorische verschillen uit de weg en keken vervolgens naar het gedrag van het personeel op de werkvloer De bedrijfsculturen werden op elkaar afgestemd door intensief, maar grotendeels informeel gevoerd overleg Voorbeeld van een goede praktijk: olieraffinaderij in België De olieraffinaderij Total in Antwerpen huurde diensten in van SPIE Belgium. Dit leidde tot conflicterende bedrijfs- en veiligheidsculturen, waarvoor een oplossing gevonden moest worden. Na zeer intensieve inspanningen vonden de bedrijven een oplossing voor belangrijke verschillen in de organisatie, en keken vervolgens naar het gedrag van het personeel op de werkvloer. Werknemers werden aangemoedigd zich verantwoordelijk en zelfstandig op te stellen door hen bijvoorbeeld te leren een risicobeoordeling uit te voeren voordat ze met een nieuwe taak zouden beginnen. De bedrijfsculturen werden op elkaar afgestemd door intensief, maar grotendeels informeel gevoerd overleg Zodra beide bedrijven overeenstemming hadden bereikt over de beste werkmethoden, werden geen ongevallen meer gemeld.

Voorbeeld van een goede praktijk (2) De afspraken van Total en SPIE over ‘goede praktijken’ leidden tot verbeteringen, waardoor ongevallen geheel konden worden voorkomen Succesfactoren Participatie en deskundige inbreng van het hogere management Open communicatie Personeel werd actief bij het proces betrokken Voorbeeld van een goede praktijk: olieraffinaderij in België (vervolg). Succesfactoren Twee veiligheidsculturen op elkaar afstemmen was alleen mogelijk door open communicatie, goed leiderschap en een actieve betrokkenheid van de werknemers. De participatie van het topmanagement maakte de werknemers duidelijk hoeveel belang er werd gehecht aan alle gezondheids- en veiligheidskwesties binnen de onderneming. Belangrijkste acties binnen dit proces: Nieuwsbrieven en informatiebeheer; veiligheidsroutes; ‘toolbox meetings’ (korte presentaties aan het personeel over een bepaald gezondheids- en veiligheidsaspect); en Uitgebreide trainingen.

Tweede managementprincipe: actieve werknemersparticipatie (1) De werkgever draagt de verantwoordelijkheid voor omgaan met beroepsrisico’s, maar volgens de EU-wetgeving moeten zij hun werknemers over veiligheid en gezondheid raadplegen Sommige werkgevers gaan verder: zij komen niet alleen deze wettelijke verplichting na, maar zorgen voor een echt wederzijds communicatieproces waarbij de werknemers deelnemen aan het besluitvormingsproces op het gebied van veiligheid en gezondheid

Actieve werknemersparticipatie (2) Hierdoor ontstaat een cultuur waarin de betrekkingen tussen werkgevers en werknemers gebaseerd zijn op samenwerking, vertrouwen en het gezamenlijk oplossen van problemen MAAR Directe werknemersparticipatie mag niet worden beschouwd als alternatief voor een systeem met werknemersvertegenwoordigers Beide varianten kunnen doeltreffend worden toegepast, overeenkomstig de nationale regels en de specifieke kenmerken van de werkplek

Actieve werknemersparticipatie (3) De inbreng van het personeel is bijzonder waardevol wanneer het gaat om: risicoanalyse ontwikkeling van beleidsmaatregelen en interventies relevante inzichten tijdens de scholings- en de invoeringsfase

Actieve werknemersparticipatie (4) De voordelen van werknemersparticipatie zijn onder meer: Lagere ongevallencijfers Kosteneffectieve oplossingen Personeel dat zich prettiger voelt en productiever is Groter bewustzijn van risico’s op het werk en betere beheersing van die risico’s

Derde managementprincipe: voortdurende evaluatie en toetsing (1) Toezicht en rapportage zijn essentiële instrumenten voor de verbetering van de veiligheid en gezondheid op het werk De directie van het bedrijf ontvangt specifieke rapporten (bijv. naar aanleiding van incidenten) en geregelde verslagen over de prestaties op het gebied van veiligheid en gezondheid Dit kan nuttig zijn als het erom gaat bepaalde punten aan te kaarten, op problemen te wijzen en uiteindelijk voor meer veiligheid en gezondheid te zorgen

Derde managementprincipe: voortdurende evaluatie en toetsing (2) Tot een goed evaluatie- en toezichtsysteem behoren: Procedures om tekortkomingen m.b.t. veiligheid en gezondheid zo spoedig mogelijk aan de directie of de eigenaar te melden Systemen voor de registratie en rapportage van gegevens over onder meer ongevallen en ziektepercentages Afspraken om de kennis en de ervaring van de werknemers te integreren Wij helpen werkplekken veiliger en gezonder te maken in het belang van iedereen – maar wij kunnen dit niet alleen

Een campagne gebaseerd op netwerken Een sterke basis: nationale focal points en tripartiete netwerken. Maar ook … andere belanghebbenden/partners laten meedoen. Officiële campagnepartners (pan-Europese en internationale organisaties), waaronder de sociale partners, ngo’s, brancheorganisaties en -netwerken, particuliere bedrijven EU-instellingen, zoals de Europese Commissie, het Europees Parlement, EU-vertegenwoordigingen, EU-agentschappen, Enterprise Europe Network 17

Zo doet u mee De campagne staat open voor alle particulieren en organisaties. U kunt meedoen door: campagnemateriaal en -informatie te verspreiden deel te nemen aan een van de vele evenementen, conferenties, wedstrijden, publiciteitscampagnes die gedurende de campagne plaatsvinden uw eigen activiteiten te organiseren 18

Campagnepartner Pan-Europese organisaties kunnen ook een aanvraag indienen om campagnepartner te worden. Het Agentschap biedt partners de volgende voordelen: Partnercertificaat Welkomstpakket Promotie op EU-niveau en in de media Online communicatieplatform Webpagina’s voor partners 19

Europese Awards voor goede praktijken Erkenning voor uitmuntende en innovatieve bijdragen Aanmoediging van managers en werknemers tot samenwerking Meer veiligheid en gezondheid op het werk EU-lidstaten, EER-landen, Westelijke Balkanlanden en Turkije Twee categorieën: bedrijven of organisaties met minder dan 100 werknemers bedrijven of organisaties met 100 of meer werknemers De winnaars worden gekozen uit de inzendingen die zijn ingediend door de nationale focal points http://osha.europa.eu/nl/about/competitions 20

Campagnemateriaal Campagnegids Praktische handleidingen voor werknemers en managers Voorbeelden van goede praktijken Nieuws over campagne-evenementen Presentaties en videoanimaties Beschikbaar in 24 talen www.healthy-workplaces.eu 21

Belangrijke data Start van de campagne 18 april 2012 Europese Weken voor veiligheid en gezondheid op het werk oktober 2012 en oktober 2013 Uitreiking Europese Awards april 2013 voor goede praktijken Top ‘Een gezonde werkplek’ november 2013 22

Meer weten Bezoek de campagnewebsite: www.healthy-workplaces.eu Neem contact op met uw nationale focal point om meer te weten te komen over evenementen en activiteiten in uw land: www.healthy-workplaces.eu/fops 23