Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam Goed onderwijs voor elk Amsterdams kind! Marianne Veenhof Ipabo, 8 april 2011

Aanleiding Kwaliteitsaanpak Onderwijsinspectie januari 2008  28 zwakke basisscholen  5 zeer zwakke scholen  leerlingen slecht onderwijs Kerncijfers PO Amsterdam  leerlingen  leerkrachten  209 basisscholen (gem aantal leerlingen 282)  46 schoolbesturen (6 groot, 10 middelgroot, rest klein)

Morele verantwoordelijkheid “Onderwijs, daar gaan wij niet over. Maar het gaat wel over ons. We moeten voorkomen dat onze kinderen met een enorme leerachterstand van de basisschool komen, zonder startkwalificatie van school komen, gedoemd tot uitkering. Wij gaan wel over onderwijs. Want onderwijs gaat over onze kinderen. En dus over de toekomst van onze stad. We gaan ons noodgedwongen meer bemoeien met de kwaliteit van het onderwijs. We hebben we alle talent van de stad hard nodig.” - Wethouder Asscher, 9 oktober 2008

Kwaliteit basisonderwijs  internationale uitdaging Barber & Hopkins, Fullan, Marzano comprehensive school reform – VS, 2002  focus op leren  alle lagen schoolorganisatie  bevorderen professionaliteit (leraren / leiderschap)  didactische vaardigheden leraren  leerstandaarden, prestatiefeedback  ‘onderzoekend onderwijzen’  lokale netwerken / ondersteuningsstructuur

Kwaliteitsimpulsen KBA  verbeteraanpak  professionalisering personeel leergang opbrengstgericht leiderschap meesterplan onderwijs nieuw-west leertraject intern begeleiders trainee programma startende leerkrachten  kwaliteitswijzer (transparantie, verantwoording)  seizoenschool taal

6 De lat ligt hoog Basisarrangement Onderwijsinspectie  minimumeis op schoolniveau Amsterdamse normering = hogere eis tav. output  gemiddelde CITO-score: 534  LWO/PRO leerlingen: max 20%  HAVO/VWO-advies: min 25%

Werken aan opbrengsten Opbrengstgericht werken (data driven teaching)  analyseer, stel doelen, evalueer en stel bij  cultuur van een lerende organisatie Schoolorganisatie  werkwijze voor bestuur, directeur, leerkracht en IB’er  formuleer realistische doelen  maak gebruik van een Leerling Volg Systeem

Interventiemodel Continuüm schoolontwikkeling BETEKENISGEVINGBETEKENISGEVING integrale benadering schoolontwikkeling gericht op kenmerken effectieve school - Klassenmanagement - Effectieve instructie - Convergente differentiatie - Activerend onderwijzen van buiten naar binnen WatEffect Bestuur: -voorwaarden scheppen en sturen op kwaliteit Schoolleiding: -transformatief en onderwijskundig leiderschap Leraren: -effectieve didactiek; leren van kinderen is het uitgangspunt professionele ontwikkeling,; hoge verwachtingen Leerlingen: -ontwikkelen zich naar verwachting

Verbeteraanpak  kwaliteitsanalyse per school lesobservaties mbt pedagogisch-didactisch handelen leerstofaanbod effectieve leertijd leerlingenzorg leeropbrengsten condities voor goed onderwijs  onderwijsexperts: critical friends  opbrengstgericht werken -“data driven teaching”  geen attributie, kijk naar eigen handelen

Verbeteraanpak  verbeterplan op schoolniveau  2 tot 3 jaar  begroting op basis van co-financiering  monitoring voortgang 2 x per jaar  jaarlijkse audit  herziening plan en financiering

Kenmerken Verbeterplan  kerndoel: hogere opbrengsten kernvakken  focus op primaire proces  dekkend voor uitgangspositie school  doelen in termen van gewenst leraargedrag  systematische implementatie van doelen  systematische evaluaties  heldere tijdsplanning met mijlpalen  borging van resultaten

FasenActiviteiten scholenTaken experts Fase I adoptie uitvoeren kwaliteitsanalyse ontwikkelen verbeterplan 1.ondersteunen bij analyse en plan 2.toetsen analyse en plan 3.overdracht van kennis en expertise Fase II implementatie uitvoeren verbeterplan evaluatie realisatie 1.toetsen voortgang uitvoering verbeterplan 2.kritische adviseur 3.jaarlijkse audit 4.overdracht van kennis en expertise Fase III borging borgen resultaten borgen verbeteractiviteiten  bestendigen  ontwikkelen nieuw beleid bevorderen duurzaamheid verbeteringen door: 1.ondersteuning school bij ontwikkeling systematiek voor borging 2.ondersteuning school bij zelfevaluatie als centraal moment in cyclus kwaliteitszorg 3.ondersteuning school bij plannen volgende stappen in onderwijskundig, beleidsmatig en strategisch beleid

Onvoldoende: tegen- vallende resultaten AanbodLeertijd Instruc- ties ZorgCondities Pedag. handelen Uitdaging voor leerlingen ontbreekt Ondersteunen van zelfvertrouwen ontbreekt Leerkracht spreken onvoldoende hoge verwachtingen uit

tegen- vallende resultaten AanbodLeertijd Instruc- ties ZorgCondities Pedag. handelen Ineffectieve niveau diffferentiatie Leerlingen worden onvoldoende uitgedaagd Goede en zwakke leerlingen tekort aan instructie en ondersteuning Ontbreken van doelgerichte instructie/ variatie

Een oorzaak van tegenvallende opbrengsten....

Resultaten verbeteraanpak  van 22 scholen naar 53 deelnemende scholen  1 e tranche: 16 scholen, klaar begin 2011  leerkrachten en directeuren krijgen weer vertrouwen  primaat kwaliteit onderwijs  veranderingsproces vergt veel energie onderwijsinspectie, februari 2011  19 scholen zwak (was 28)  2 scholen zeer zwak (was 5)

Verloop toezichtarrangementen van scholen in Verbeteraanpak

Resultaten: Onderwijsinspectie

Pedagogisch-didactisch handelen Taakgerichte werksfeer

Pedagogisch-didactisch handelen Duidelijke uitleg

22 Verloop pedagogisch-didactisch handelen Systematisch volgen vorderingen

De lat ligt hoog  gemiddelde CITO-score: 534  LWO/PRO leerlingen: max 20%  HAVO/VWO-advies: min 25% CITO% LWO/PRO% HAVO/VWO 2008/ ,3 (landelijk 535,5) 20%49% 2009/ ,4 (landelijk 535,8) 19%51%

Professioneel personeel!  meest bepalende factor leerprestaties kinderen: kwaliteit leerkracht  kern: pedagogisch-didactische vaardigheden  voorwaarde: onderwijskundig leiderschap

Leerkrachten  nauwelijks functionerings- en beoordelingsgesprekken  ziekteverzuim op scholen  taal- en rekenvaardigheid PABO studenten voorwaarde  register vaardigheden leerkrachten in onbruik

Van leeropbrengsten naar Leraar: de evaluatie cyclus voltooien! 1.vastleggen van doelen en standaarden 2.systematisch verzamelen van informatie 3.registreren 4.interpreteren 5.reflecteren 6.beslissingen nemen

Opbrengstgericht leiderschap 3 modules  sturen op resultaatgericht onderwijs  sturen van een veranderingsproces  onderwijskundig leiderschap  100 deelnemers  kennis & toepassingsgericht  actief en participerend leren  opbrengstgericht  HBO accreditatie  incompany

Zorg voor borging Borging kwalitatief goed onderwijs in de stad  professioneel personeel  transparantie  makkelijk bruikbare indicator kwaliteit  betrouwbare zelfevaluatie per school  formuleren ambities & realiseren ambities  professioneel bestuur  kwaliteit van school is ook voor ouder inzichtelijk

Professionele sector  opbrengstgericht besturen pressure – om doelen na te komen support – uitzicht op ondersteuning, begeleiding  opbrengstgericht begeleiden (IB) opbrengstdeskundige, praktijkonderzoeker organisator van leerprocessen, begeleider / coach  instroom – doorstroom – uitstroom verhogen kwaliteit instromend alle niveaus (gap analyse) stimuleren doorstroom functionerings- en beoordelingsgesprekken lokale samenwerking optimale randvoorwaarden