Rekenkamercommissie Gemeente Aalburg, quick scan naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning Aalburg, 1 februari 2011

Hoofdpunten presentatie WMO quick scanonderzoek 1.Aanleiding en vraagstelling onderzoek; 2.Globale introductie Wmo; 3.Aalburg; de stand van zaken bij de Wno; a.Wmo kaders en beleid; b.9 prestatievelden uit de Wmo en Aalburg; c.Wmo in de programmabegroting 2011; d.Wmo in cijfers; kwalitatief en kwantitatief; 4.Aalburg Wmo getoetst aan landelijke cijfers (SCP); 5.Conclusies en aanbevelingen; 6.Vragen en wensen voor vervolg?

Aanleiding en vraagstelling Raad heeft november 2010 de RKC gevraagd onderzoek te doen naar de Wmo; Onderzoeksvraag door RKC; geef de stand van zaken weer over het actuele Wmo-beleid in Aalburg met een doorkijk naar de toekomst en ga na welke sturingsmogelijkheden de raad heeft; Budget RKC is € ; RKC heeft een quick scan verricht met als doel een snelle en algemene terugkoppeling naar de raad met een vraag aan de raad wat hij verder wenst.

Proces quick scan Wmo November 2010; raad vraagt RKC onderzoek te doen naar de Wmo; december 2010 en januari 2011 onderzoek door RKC zelf; 21 januari bevindingen getoetst bij de ambtenaren (ambtelijk hoor en wederhoor); 25 januari concept-rapportage gepresenteerd aan het college en ambtelijke afvaardiging (bestuurlijk hoor en wederhoor); 1 februari 2011 presentatie aan de raad. Week 12 (maart 2011) interactieve sessie Wmo met raadsleden, ketenpartners en burgers (georganiseerd en geleid door de ambtenaren).

Introductie Wmo op hoofdlijnen Start Wmo op 1 januari 2007  Taken overgeheveld van rijk naar gemeente Gemeente voert regie en is eindverantwoordelijk;  Doel: Maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van burgers bevorderen. Sociale samenhang en actief burgerschap stimuleren; Visie VNG (2011) geen zorg op basis van verstrekkingen en standaardindicaties, wel kijken naar wat burgers en hun netwerk zelf kunnen en focus op maatwerk (De Kanteling).

Piramide van getrapte verantwoordelijkheid De WMO-kanteling in schema Mensen zorgen voor zichzelf Mensen zorgen voor elkaar Mensen maken gebruik van collectieve voorzieningen Mensen hebben recht op maatwerk (individuele en professionele inzet)

Kaders en beleid in Aalburg Bronnen van dit rekenkameronderzoek Raad  Verordening Wmo (PV 5 en 6) vastgesteld op 23 feb 2010;  programmabegroting Beleidsniveau  Voorschriften Wmo vastgesteld op 16 december 2008;  Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Aalburg 2009;  Prestatiegegevens Wmo Aalburg 2009 (voor min. VWS);  Wmo-beleidsplan 2008 tot 1 januari 2012;  Interne evaluatie Wmo beleidsplan in 2010.

Aalburg; 9 prestatievelden Wmo Prestatieveld WmoBeleidsplanKernpunten 1. Leefbaarheid, sociale samenhang Met inwonersDorpsontwikkelingsplannen (IDOP’s) provincie 2. Jeugd, opvoeding en Centrum voor jeugd en gezin CJGVeiligheidshuis gerealiseerd CJG 2011, Nota jeugdbeleid komt 3. CliëntondersteuningAalburgloketInfo door Aalburgloket 4. Mantelzorgers en vrijwilligersDicht bij de burger Aalburgloket, eigen consulente 2011; jaar van de vrijwilliger 5. Participatie mensen met een beperking Iedereen doet mee Algemene voorzieningen focus op ouderen 6. Individuele voorzieningen (WVG) wonen, rolstoelen, vervoer en huishoudelijke hulp Ondersteunen waar het moet en adequaat Europese aanbesteding huishoudelijke zorg 2009 Uurprijs sinds % verhoogd 7/8/9. Daklozen, verslaafden en huiselijk geweld Lokaal bereikbaar Preventie verslaving, GGZ Centrumgemeente Breda

Aalburg; Wmo in de Programmabegroting Prestatieveld WmoProgrammabegroting 2011(PB) 1. Leefbaarheid, sociale samenhang Cultuur, recreatie en sport (CR&S) Welzijn en zorg, Veiligheid, Verkeer 2. Jeugd, opvoeding en Centrum voor jeugd en gezin Veiligheid, Onderwijs, CR&S Welzijn en zorg, Werk en inkomen 3. Cliëntondersteuning Welzijn en zorg, Werk en inkomen 4. Mantelzorgers en vrijwilligers CR&S, Werk en inkomen, Welzijn en zorg, Onderwijs 5. Participatie gehandicapten Bestuur, Welzijn en zorg, CR&S 6. Individuele voorzieningen (WVG) wonen, vervoer en huishoudelijke hulp Welzijn en zorg 7/8/9. Daklozen, verslaafden en huiselijk geweld Veiligheid, Welzijn en zorg

Aalburg, inzicht in financiën Inkomsten; budget Wmo 2009 en 2011; Uitgaven Wmo 2009 en begroting 2011; Globaal inzicht beheersbegroting Wmo 2011  Uitgelicht Programma Welzijn en Zorg; 2011

Nieuwe aanvragen PV 6 (2009) 242 nieuwe aanvragers hebben 474 Wmo voorzieningen aangevraagd (PV 6) Alle 474 aanvragen zijn toegewezen (soms minder toegekend dan gevraagd)  191 aanvragen voor huishoudelijke zorg  103 aanvragen voor vervoer (incl. scootmobielen en deeltaxi)  62 aanvragen voor rolstoelen  118 aanvragen wonen en onderhoud 27 aanvragen zijn ingetrokken 3 bezwaarschriften

Cijfers in Aalburg (2009) I 30 personen hebben een PGB, anderen (212) krijgen zorg in natura (aanvragen); Brede uitvraag door eigen consulenten, minder nadruk op keuze van cliënt voor natura en PGB; Mening aanvragers over de Wmo (enquête 2009);  Aalburgloket 7,8;  Indicatie (door gemeente zelf gedaan) 8;  Voorzieningen 8.

Cijfers in Aalburg (2009) II Eigen bijdrage (e.b.)  Huishoudelijke zorg en woningaanpassing > € maximale e.b. door gemeente geïnd;  Overig Wmo geen e.b. (rolstoelen e.b. niet toegestaan);  E.b. alleen gebaseerd op inkomen, niet op vermogen van de cliënt.

De Aalburgse cijfers getoetst Aalburg (2009) 474 aanvragen op inwoners is 38/ % PGB < 1 % bezwaarschriften Tevredenheid 8 Eigen bijdrage; alleen huishoudelijke zorg/meer dan € woningaanpassing SCP (cijfers 2009) Gemeenten in NL gemiddeld 24/ % PGB 7% bezwaarschriften Tevredenheid 7 Eigen bijdrage; veel variatie (geen vermogen)

Conclusies I; klanten Aalburg is ruimhartig met (het toekennen van) Wmo-aanvragen (PV 6) Klanten zijn tevreden en geven een 8 6% klanten met PGB (terwijl de wet deze mogelijkheid juist heeft versterkt en andere gemeenten hier een toename in zien)

Conclusies II; raad De Wmo is verdeeld over veel programma’s; Maatschappelijke effecten nauwelijks geformuleerd; Onduidelijk wat inkomsten en uitgaven Wmo zijn; Onduidelijk is het ambitieniveau van de raad; kaders, wenselijk voorzieningenniveau, eigen bijdragebeleid en verhouding natura/PGB; Onduidelijk speerpunt en going concern; Kanteling Wmo-beleid nog niet vastgesteld. Conclusie raad kan nauwelijks sturen.

Conclusies III; beleidsniveau I Op ambtelijk niveau is goed zicht op de uitvoering van de Wmo; men is betrokken, sociaal en ambitieus; Regie op Wmo-beleid lokaal is goed, op regionaal niveau is Aalburg kleine speler (18 gemeenten); Focus op ambtelijk niveau verlegt zich van toekennen van voorzieningen naar de klant centraal stellen en kijken wat de klant zelf kan (Kanteling). Dit is nog niet geborgd in beleid.

Conclusies IV; beleidsniveau II Brede uitvraag voorzieningen en kanteling; spanning Wmo en de 9 PV nauwelijks gedefinieerd; Nauwelijks inzicht in inkomsten en uitgaven totale Wmo-beleid; Algemeen; indruk RKC sterk nadruk op going concern. Samengevat; Wmo is sterk op operationeel niveau, matig op beleidsniveau (samenhang en wat wil men bereiken) en slecht op inzicht in financiën.

Sturingsmogelijkheden Raad Eigen bijdrage; voor welke voorzieningen; Ambitieniveau en prioriteiten op de 9 prestatievelden, samenhang tussen pv; Ambitieniveau mening klanten (nu een 8); PGB en zorg in natura; bepaal verhouding; Indicatiestelling. Brede uitvraag wenselijk?

Aanbevelingen Definieer wat onder de 9 PV van de Wmo valt. Versterk inzicht in de Wmo:  Programmabegroting apart Wmo-programma of Wmo-paragraaf  Sturen door de raad en going concern; bepaal grens. Waar ligt invloed en sturingsmogelijkheden voor de raad?  Inzicht in inkomsten en uitgaven. Bepaal het ambitieniveau (SMART) en het budget als kaders voor het totale Wmo-beleid en voor elk prestatieveld afzonderlijk:  Maak scenario’s per prestatieveld en zorg voor samenhang tussen de prestatievelden. Hierin in ieder geval kanteling Wmo verwerken.  Ontwikkel op basis daarvan het nieuwe Wmo-beleidsplan voor  Beleid inzake eigen bijdrage Laat college twee keer per jaar rapporten aan de raad

De raad aan zet Hoe ervaart de raad deze wijze van onderzoek en rapporteren? Mist de raad iets in dit quick scan onderzoek? Wat wenst de raad verder onderzoek van de RKC op het beleidsterrein van Wmo? Zo ja, suggesties ? Vragen over de presentatie?