Minderjarigen in Integrale jeugdhulp en het burgerlijk en administratief recht: zelfstandige toegang, gratis juridische bijstand, rechtsbijstand Eric Van der Mussele Advocaat Balie Antwerpen Voorzitter UNIE van Jeugdadvocaten EvdM IJH 3/12 1

 I. Inleiding  II. IJH als administratieve overheidsdienst  III. Bijstand door een vertrouwenspersoon / JA(?) in de IJH  IV. MJ procesbekwaam in administratieve zaken en IJH  V. Gratis juridische bijstand door JA voor minderjarigen in adm. zaken/IJH  VI. Rechtsbijstand voor administratieve rechtbanken  VII. Publiek recht: uitzonderlijk volledige procesbekwaamheid voor MJ erkend  VIII. Wat met JA in de IJH? EvdM IJH 3/12 2

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten I. INLEIDING  Administratieve en burgerlijke procedures en IJH - problemen in IJH voorkomen met een JA; --- ultiem: rechtbank - IJH = sterk gejuridiseerd administratief traject --- bijstand is nodig - art. 12 IVRK,” interne procedureregels”: --- OK in Adm. procedures - EVRM “bijstand door advocaat”: Elci v. Turkije en Mor v. Frankrijk - ”gelijkheid en niet-discriminatie” Dus: “recht op bijstand van een advocaat”: GwH: EvdM IJH 3/12 3

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten II. IJH als administratieve overheidsdienst II.1 IJH bestuursorganen van de Vlaamse Overheid - IJH = recht op jeugdhulp - door bij Decreet opgerichte organen en procedures (TP, OCJ en VK) - via bij Decreet gecreëerde instrumenten (indicatie, regie, bemiddeling,“mano”) - zonder interne beroepsmogelijkheden opgericht, DUS 1° RvSt bevoegd 2° art. 159 GW toe te passen EvdM IJH 3/12 4

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten II. IJH als administratieve overheidsdienst II.2 Beroep bij Raad van State tegen bestuurshandelingen binnen IJH - art. 17§1 en 19 (nieuw) WRvSt schorsing/vernietiging - art. 17§4 WRvSt uiterste hoogdringendheid (3 dagen) - vernietigingsgronden: externe wettigheid (on)bevoegdheid, substantiële vormen, adequate motivering - vernietigingsgronden: interne wettigheid wetsschending bv.: D/B IJH en RPD, EVRM, IVRK, EU regelgeving EvdM IJH 3/12 5

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten II. IJH als administratieve overheidsdienst II.3 art. 159 GW, niet tegenstelbaarheid van nietige besluiten van IJH - buiten toepassing stellen, herstel, schadevergoeding tav. overheid - binnen IJH zelf, voor de burgerlijke rechtbank icl. Kg, en Jeugdrechtbank - wetgeving, rechtspraak RvSt inzake rechtszekerheidsbeginsel: hoe ver reikt het recht op jeugdhulp? (wat juist en door wie) gaat men juist om met een weigering tot medewerking? wat bij niet verwezenlijking? EvdM IJH 3/12 6

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten III. Bijstand door een vertrouwenspersoon / JA(?) in de IJH - GW EVRM: grondrecht op bijstand van advocaat/(JA) - België: MJ absoluut recht op bijstand door een gratis advocaat - binnen IJH eveneens, binnen en buiten procedure recht op bijstand maar zonder vertegenwoordiging(=cfr. adm. Recht) - wel is in een vertrouwenspersoon voorzien voor: “verdediging, bemiddeling, cliëntenoverleg, opvolging”, zonder beroepsgeheim, zonder opleidingsvereisten (rechtszekerheid ?) - JA voldoen ook aan de vereisten en als Vp en zijn opgeleid. EvdM IJH 3/12 7

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten IV. MJ procesbekwaam in administratieve zaken en IJH IV.1 UN - art. 9, 12,/1,2 IVRK “betrokken partijen” “standpunt innemen” “gehoord” ” cfr. interne procedureregels” “In elke gerechtelijke of administratieve procedure” IV.2 Europa - art. 1,5,6 EVRM “voor eenieder”(art.1 EVRM) - Child friendly justice memorandum en guidelines EvdM IJH 3/12 8

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten IV. MJ procesbekwaam in administratieve zaken en IJH IV.3 Nationaal - geen wettelijk ingeschreven handelings- en procesonbekwaamheid (noch in burg. noch in ger. noch in adm.R.) slechts ”relatieve nietigheid”, en ev. voogd ad hoc - ”cfr. interne procedureregels”: dus ok in “elke gerechtelijke of administratieve procedure” en binnen IJH is dit niet anders: vanaf 12j instemmen en horen EvdM IJH 3/12 9

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten V. Gratis juridische bijstand door JA voor minderjarigen in adm. zaken/IJH V.1 Wet juridische bijstand art. 508 e.v. Ger.W: BJB, jeugdpermanenties, secties+ specialisatie V.2 Vrijwillig, deskundig art. 508/8 Ger.W.: kwaliteitscontrole V.3 Aangepaste vergoeding voor louter advies, bij regeling/schikking, bijstand buiten en binnen procedure, V.4 geen uitsluiting van minderjarigen GW recht op juridische bijstand (art. 23 GW), Belgen/niet Belgen EvdM IJH 3/12 10

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten VI. Rechtsbijstand voor administratieve rechtbanken - Gratis procedure (= geen kosten voor griffierechten, verzoekschrift, enz…) - Raad van State: Art. 78 KB RvSt, met verwijzing naar het Ger.W. art. 667 al.2 Voorwaarde: toewijzing van een gratis advocaat (pro Deo raadsman) via het BJB EvdM IJH 3/12 11

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten VII. Publiek recht: uitzonderlijk volledige procesbekwaamheid voor MJ erkend VII.1 RvSt en GwH - RvSt: art. 19 vernietiging en art. 17 schorsing en uiterst dringende schorsing “door elke partij die doet blijken van een benadeling of belang” - GwH: art.2,2° Bijz.W : “door iedere natuurlijke of rechtspersoon die doet blijken van belang”, - bv.: bij aanspraak op sociaal hulpbetoon, uitsluiting uit school, niet begeleide minderjarige vreemdeling EvdM IJH 3/12 12

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten VII. Publiek recht: uitzonderlijk volledige procesbekwaamheid voor MJ erkend VII.2: Schorsing - opnieuw mogelijk na de nieuwste Wet ( ) met ontdubbeling van het verzoekschrift, Voorlopige maatregelen (zoals schorsing) kunnen MJ steeds vragen; - schorsing wegens uiterst dringende omstandigheden (3 dagen) VII.3: Vernietiging - bij wet: zoals voor ontvoogde minderjarige, in militiezaken - cfr. rechtspraak: persoonsgebonden problemen en conflict met ouders - EvdM IJH 3/12 13

IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten VIII Wat met JA in de IJH? - een JA is niet uitgesloten in de IJH, als de minderjarige dat wenst Dit maakt professionele bijstand mogelijk ook in de vrijwilligheid - IVRK, EVRM EU richtlijnen, grondwet zien advocatenbijstand als een grondrecht - Bijzondere vorming voor JA is nodig, bv. JA/OVB Bijstand aan de MJ “zwakke rechtszoekenden”: 1° door info, vermijding conflicten bemiddeling (zonder vertegenwoordiging) 2° ultiem, indien nodig, reactie via Rb hetzij burgerlijk hetzij administratief EvdM IJH 3/12 14

 Dank u.  Eric Van der Mussele – IJH, minderjarigen en jeugdadvocaten EvdM IJH 3/12 15