Is cola slecht voor je tanden? Gemaakt door: Joeran Tom Bo

Onderzoeksvraag De onderzoeksvraag die wij bedacht hadden: Is cola slecht voor je tanden? In dit onderzoek zoeken wij dat uit! we doen ook tanden in: Fanta, appelsap, suikerwater, kraanwater met koolzuur (CO2) en water.

Verwachting Tom: Ik verwacht dat er weinig scheelt met het wegen. Bo: Ik denk dat de tand heel vies wordt. Joeran: Ik verwacht dat de tanden best wat lichter worden, en dat tanden in de cola zwart worden.

Voorbereiding Observeren: gewoon kijken en foto’s maken We hadden tanden nodig en daarvoor hebben we een paar tandartsen gebeld, en onze eigen tandendoosjes leeggehaald. We hebben bedacht hoe we konden onderzoeken wat er met de tanden in cola gaat gebeuren. Observeren: gewoon kijken en foto’s maken Wegen: daarvoor zouden we een heel nauwkeurige weegschaal moeten hebben. Daarvoor hebben we apotheken gebeld en AkzoNobel.

Uitvoering Apotheken maken tegenwoordig niet meer zelf hun medicijnen en hebben dus geen nauwkeurige weegschalen meer. Bij AkzoNobel hebben ze die wel en de onderzoeksafdeling ‘Analytics & Physics’ wilde ons helpen.

Uitvoering nulmeting bij AkzoNobel Wegen pH waarde bepalen Microscoop Spectrogram opnemen

Uitvoering nulmeting bij AkzoNobel Wegen We realiseerden ons dat het alleen ging om wat cola doet met de kroon, niet met de wortel. Dus de cola mocht niet bij de wortel komen. Daarvoor gebruikten we klei en we kregen Parafilm (een soort plastic dat plakband wordt als je het uitrekt). Ze hadden ook nog als idee om nagellak op de wortel te doen maar niemand had nagellak bij zich. We hebben alle tanden gewogen op een weegschaal die op de tiende milligram nauwkeurig kan wegen.

Uitvoering nulmeting bij AkzoNobel pH waarde bepalen We hadden bedacht dat de tanden in de cola misschien vooral last hadden van de prik of de suiker. Bij AkzoNobel zeiden ze dat het misschien aan de zuurgraad lag. Van alle vloeistoffen waar we de tanden in gingen zetten, bepaalden we de zuurgraad.

Uitvoering nulmeting bij AkzoNobel Microscoop Van de tand onder de microscoop werd een foto gemaakt, die op de computer zichtbaar was. Het kleine melktandje werd enorm vergroot.

Uitvoering nulmeting bij AkzoNobel Spectrogram Met een Raman microscoop werd het spectrogram gemaakt van de oppervlakte van de tand. Wat dat precies is weten wij ook niet, maar de pieken in het diagram horen bij een bepaald mineraal en de mensen van AkzoNobel wisten zo wat er in glazuur zit. spectrogram

Uitvoering nulmeting bij Onderste boven Foto’s We hebben besloten iedere week foto’s te maken van de tanden. Door die foto’s naast elkaar te leggen konden we zien wat er gebeurde. Een foto van een tand

Uitvoering onderzoek In ieder buisje zit een tand in een vloeistof.

Gegevens verzamelen De resultaten van het wegen, het meten en pH waarde bepalen verzamelden we in lijsten.

Gegevens verzamelen Tand 1 lag vier weken in cola. We hebben week drie niet gefotografeerd omdat het toen vakantie was. De foto’s die we zelf gemaakt hebben zijn een beetje mislukt omdat het licht steeds anders was en omdat de sommige foto’s onscherp zijn. Week 1 Week 2 Week 4 1

Gegevens verzamelen Tand 1 lag vier weken in cola. We hebben bij AkzoNobel een nul-, tussen- en eindmeting gedaan. De andere tanden laten we niet zo uitgebreid zien omdat die niet zo spectaculair zijn.

Gegevens verzamelen Tand 2 Dit is een overzicht van de andere tanden. Nulmeting week 0 Tussenmeting week 2 Eindmeting week 4 Tand 2 Tand 3 Tand 4 Tand 5

Gegevens verzamelen Schaduw experiment Het bedekken van de wortels was een goed idee en met de Parafilm lukte ook goed. Het experiment waarbij we de wortel bedekt hadden met klei ging helemaal fout. De klei bleef aan de pincet plakken, aan de binnenkant van de buisjes, aan het bord en uiteindelijk viel het helemaal uit elkaar. We besloten in week 2 met nieuwe tanden te starten waarvan we de wortels insmeerden met (groene) nagellak Nulmeting wortels bedekt met nagellak

Gegevens verzamelen Week 0 Tussen meting Eind meting Drank pH   Week 0 Tussen meting Eind meting Drank pH Gewicht in mg 1 Cola 2,72 206,7 198,5  188,1 2 Suikerwater 7,1 1795,7 1785,9 1776,1  3 2948,2 X 4 Kraanwater met CO2 4,5 1062,8 1083,8 1085,1  5 Appelsap 3,28 3099,6 3094,1 3051,1  6 Fanta 2,918 241,7 238,8 219,3  7 2122,4 8 276,7 293 282,9  9 524,5 541,1 532,3 1* Cola blanco 1579,3 1591,2  2* 1208,7 1215,1  3* 992,2 980,7  4* water 866 871,2 

Conclusies   Week 0 Tussen meting Eind meting Drank pH Gewicht in mg 1 Cola 2,72 206,7 198,5  188,1 Tand 1 weegt minder na vier weken in de cola. Op de foto’s kun je zien dat er een stuk van de wortel weg is. Dit kan komen door de cola maar het kan ook komen doordat er een stuk is afgebroken.

Conclusies Tand 2 is lichter geworden. Week 0 Tussen meting   Week 0 Tussen meting Eind meting Drank pH Gewicht in mg 2 Suikerwater 7,1 1795,7 1785,9 1776,1  Tand 2 is lichter geworden.

Conclusies Wij hebben ook allerlei andere conclusies getrokken maar we weten van niets echt zeker dat het waar is. Probeer zelf ook maar eens een conclusie te trekken uit onze gegevens die we hier in een grafiek laten zien.

gegevens verzamelen een grafiek van alle tanden

Conclusies De conclusies uit de schaduwmeting  pH waarde begin eind verandering in gewicht 1* Cola blanco  2,72 1579,3 mg 1591,2 mg +11,9 mg We hadden verwacht dat bij de blanco meting de resultaten van de nulmeting en na twee weken gelijk zouden zijn, maar dat was niet zo. De tand die helemaal ingesmeerd was met nagellak werd zwaarder. Misschien dat de nagellak de cola heeft geabsorbeerd.

Conclusies  pH waarde begin eind verandering in gewicht 2* Cola  2,72 1208,7 mg 1215,1 mg +6,4 mg Gezien het voorgaande is het logisch dat tand 2* ook zwaarder is geworden. We hadden verwacht dat de cola de glazuurlaag eraf zou bijten en dat de tand dus lichter zou worden.

Conclusies verandering in gewicht 1* Cola blanco   1579,3 1591,2 + 11,9 mg 2* Cola  1208,7 1215,1 + 6,4 mg 3* Appelsap  992,2 980,7 - 11,5 mg 4* Water  866,0 871,2 + 5,2 mg  Hier zie je dat zowel bij beide cola experimenten als bij het water het gewicht toeneemt. Bij appelsap is het afgenomen. We weten nog niet welke conclusie we hier uit kunnen trekken.

Afsluiting Wij vonden het erg leuk om deze onderzoeken te doen. Ik hoop dat jij de presentatie leuk vond om te zien. Tip: Houd cola niet te lang in je mond! Doorslikken is beter.

Bedankt voor de hulp Speciale dank voor: De mensen van AkzoNobel: Marian Draaisma, Henk-Jan van Manen en Johan Hoekstra. En de tandarts die de tanden leverde: meneer Smans uit Arnhem.

Proost!