Strafrechtelijke aansprakelijkheid mandatarissen Raad van Bestuur 4 maart 2015

VVSG - Situering Tientallen gevallen voorbije 15 jaren Vaak veiligheidsgerelateerd (vnl. verkeer-staat van de weg), ook milieuzaken Specifieke rol voor burgemeester Schepenen (soms) beoordeeld o.b.v. hun bevoegdheden Meestal positieve afloop Wel jarenlang verantwoordelijk geacht, negatieve pers, dreiging van verlies politieke rechten, …

VVSG - Procedure Strafrechtelijke procedure, vnl. via burgerlijke partijstelling Enkel mandatarissen – immuniteit voor gemeenten, OCMW’s, meergemeentezones, hulpverleningszones, prezones, … Vaak gericht op schadevergoeding, maar snellere procedure dan puur burgerlijk + onderzoek reeds gedaan door onderzoeksrechter/OM “Le criminel tient le civil en état” Burgerrechtelijke procedure: vaak veroordeling gemeente (verzekerd), ook mandatarissen verzekerd (art. 72 e.v. GD), ook voor geldboeten in strafrechtszaak MAAR: bedrog, zware fout, vaak voorkomende lichte fout…

VVSG - Werkzaamheden VVSG/parlement Opstarten ‘specialisten-werkgroep’ begin 2007 (breed) Hoorzitting Kamer 4 juni 2008 Overleg met parlementsleden en kabinet-Justitie Verschillende wetsvoorstellen, vaak gewijzigd Colloquium CD&V 20 april 2012 Herneming wetsvoorstellen (enkel opheffing immuniteit publiekrechtelijke RP’en, niet meer mbt eenheid van fout) Nieuwe bijeenkomst werkgroep Raad van Bestuur 3 verenigingen Parlementaire werkzaamheden…

VVSG - Wetsvoorstellen Historiek Strafrechtelijke aansprakelijkheid publiekrechtelijke RP’en (wijziging art. 5 Sw.) (vooral Nederlandstalige partijen, VVSG, VSGB) Dualiteit strafrechtelijke/burgerlijke fout (vooral Franstalige partijen en UVCW) Nu enkel focus op piste 1 Twee wetsvoorstellen (CD&V/MR en N-VA)

VVSG - Artikel 5 Sw. (W. 4 mei 1999) Lid 1: strafrechtelijke aansprakelijkheid rechtspersonen – materiële toerekening Lid 2: geïdentificeerde natuurlijke persoon + (de)cumulregeling A) Opzettelijk: cumul B) Onopzettelijk: decumul – enkel zwaarste fout MAAR: dus niet bij gemeenten, OCMW’s… (lid 4) Lid 3: gelijkstelling rechtspersonen Lid 4: immuniteit voor publiekrechtelijke rechtspersonen met democratisch verkozen orgaan (o.a. gemeenten en OCMW’s)  dus geen immuniteit voor AGB’s, IGS’en, OCMW- verenigingen, privaatrechtelijke EVA’s, …

VVSG - Wetsvoorstel CD&V/MR Opheffing lid 2 ((de)cumulregeling), wegens Te complex Beknot appreciatie OM Veel kritiek in rechtsleer, RvSt, … Minder relevant voor lokale mandatarissen Opheffing lid 4 (immuniteitsregeling) Bestuur mee in bad, dus geen nood meer om mandataris te dagvaarden/veroordelen (tenzij zware persoonlijke fout e.d.m.) Heldere regeling Gelijke behandeling (ook publiekrechtelijk) Signaalfunctie Geen nieuwe immuniteit Volwaardige rol OM Coherentere uitspraken/snelheid van rechtsvoering

VVSG - Wetsvoorstel CD&V/MR Opheffing lid 4 (immuniteitsregeling) Geen zekerheid over niet-vervolging mandatarissen Zwakke motivering voor opheffing lid 4 Bijkomende bedenkingen UVCW (zie verder) Vooral tactisch voordeliger? Te evalueren na verloop van tijd…

VVSG - Wetsvoorstel N-VA (Degroote c.s.) Opheffing lid 2 ((de)cumulregeling), wegens Te complex Beknot appreciatie OM Veel kritiek in rechtsleer, RvSt, … Minder relevant voor lokale mandatarissen Nieuw lid 5 en 6 (aparte regeling voor lokale besturen): gemeente, OCMW, … exclusief verantwoordelijk voor lichte fout, mandatarissen exclusief verantwoordelijk voor opzet, zware fout en vaak voorkomende lichte fout Op zich positieve insteek, maar… Felle kritiek rechtsleer, Raad van State, … Complex, met invoering burgerrechtelijke criteria Onderscheid tussen publiekrechtelijke RP’en

VVSG - Wetsvoorstel N-VA (Degroote c.s.) Nieuw lid 5 en 6 (aparte regeling voor lokale besturen): Signaal van immuniteit voor mandatarissen/besturen Meer zekerheid voor mandatarissen? Kan op weinig steun rekenen NOOT: personeel (vnl. decretale graden): zelfde impact als voor mandatarissen in CD&V/MR-voorstel, niet in N- VA-voorstel (zie ook Wet van 10 februari 2003)

VVSG - Aansprakelijkheid: varia Straffenarsenaal: wordt sowieso beperkt voor publiekrechtelijke rechtspersonen (bv. geen werkzaamheidsverbod, sluiting, …) Burgerlijke aansprakelijkheid: afdoende geregeld in art. 72 e.v. GD en art. 71 e.v. O-D – schadevergoedingen meestal ten laste van verzekeraar Knelpunt: geldboete bij strafrechtelijke veroordeling – valt nu ten laste van bestuur – kan niet meer indien bestuur veroordeeld wordt

VVSG - Andere verenigingen VSGB: inhoudelijk op onze lijn UVCW: aanvankelijk niet op onze lijn, intussen voorstel om dit wel te doen, mét bedenkingen: Bezorgdheid om imago bestuur (“RP als alle andere”) Meer zaken tegen lokale bestuur? Stijging verzekeringspremies? Regres van bestuur tegen mandataris nog mogelijk?

VVSG - Ontwerp-voorstel VVSG Appreciatie voor beide voorstellen en gekozen piste, voorkeur voor voorstel CD&V/MR Aandringen op één gezamenlijk voorstel (signaal) Wijzen op quasi-eensgezindheid rechtsleer over aanpak art. 5, lid 4 Sw. Overleg met betrokken parlementsleden, ev. kabinet- Justitie en BiZa Duidelijkheid vragen over bemerkingen UVCW en kwestie-geldboete Aandringen op evaluatie na x aantal jaren

Vragen?