Transities in de ouderenzorg: verantwoordelijkheden van burgers 26 juni 2014

Programma 15:00 uur Welkom door dagvoorzitter Prof. dr. Katrien Luijkx 15:10 uur Presentatie sprekers: Lilian Linders Ad Pijnenborg 15:50 uur Discussie 16:45 uur Afsluiting en borrel

Prof. dr. Katrien Luijkx

Prof. dr. Katrien Luijkx Sociale Wetenschappen Toegepast Ouderen Langdurige verzorging, kwetsbaarheid, kleinschalig wonen, laatste levensfase Tranzo Sinds 2004, per 1-11-’13 bijzonder hoogleraar

AW en leerstoel Ouderen(zorg)

Ambitie In samenwerking met organisaties: Kennis over leefwereld van ouderen Innovaties ontwikkelen en evalueren Voldoende ruimte voor zelfredzaamheid en eigen regie Bijdragen aan de transitie in de ouderenzorg

Transitie in de ouderenzorg Meer zorg met minder mensen Vraagsturing Decentralisatie Eigen verantwoordelijkheid

Lilian Linders

Het versterken van informele zorg: een paradoxaal uitgangspunt L.linders@fontys.nl  Zorgsalon. Koppelen aan ouderen. Eigen verantwoordelijkheid burger, gekoppeld aan transities. Ongeveer 20 minuten. Mantelzorgonderzoek gebruiken. Versterken informele zorg en verbinding formeel informeel. Paradox formeel informeel gekoppeld aan waar we met lectoraat mee bezig zijn, centrale thema. Aandacht geven aan lectoraat. Ik ben wel de wetenschapper. Vrijwillige zorg meenemen. Wederkerigheid. Publiek bestaat uit mensen universiteit en mensen uit zorgorganisaties.  Max 10 sheets. Zoom in op het spanningsveld dat ontstaat als je beleid maakt en het informele gaat ‘ beschrijven, aansturen en organsiseren” illustreer dit adh van recent mantelzorgonderzoek en de aanbevelingen die eruit kwamen, waarin veel ouderen participeerden: oudere mantelzorgers en mantelzorgers van ouderen Lilian Linders Lector Beroepsinnovatie Social Work Fontys Hogeschool Sociale Studies 06 50242166 26 juni 2014 Tranzo Zorgsalon Transities in de ouderenzorg: de verantwoordelijkheid van ouderen

Ter introductie: Lectoraat beroepsinnovatie Social Work Maatschappelijke ondersteuning - Wmo werkplaats - Implementatieproject - mantelzorgonderzoek Bijzonder Domein Beroepsinnovatie Jeugdzorg en – Welzijn, gefinancierd door 8 werkveldpartners op gebied van jeugdzorg, jeugdwelzijn en jeugdgezondheidszorg Wmo werkplaats - Wijksteunpunt Lunetzorg - Wijkgericht werken, WIJteams Gestel en Tongelre - Naastenbeleid (GGzE en GGZ Oost Brabant) - Zelfhulp - MEE netwerkversterkend werken Bijzonder domein jeugdzorg en - welzijn (FHSS, LEV-groep, Lumens Groep, Combinatie Jeugdzorg, BJB, GGD Brabant Zuidoost, Zuidzorg en de Zorgboog) Kenmerken: meervoudig perspectief en onzichtbare vraag naar boven halen

Druk op de samenleving neemt toe Extramuralisering gaat door Evenals langer zelfstandig wonen ouderen Transities (één gezin, een plan, één regisseur) - Decentralisatie AWBZ-WMO: meer kwetsbare groepen in de samenleving - Transities jeugdzorg: opvoeden in en door de samenleving - Uitvoering Participatiewet naar gemeenten Veel meer kwetsbare groepen onder de vlag van gemeente, die tegelijkertijd moet bezuinigen De decentralisatie van de begeleiding van Awbz naar de Wmo betreft in totaal ongeveer 180.000 cliënten. Naar grondslag betreft het burgers met een (website VNG): somatische aandoening 38.000 psychogeriatrische problematiek 14.000 psychiatrische stoornis 56.000 verstandelijke handicap 50.000 lichamelijke handicap 14.000 zintuiglijke handicap 5.000 Participatiewet: voor WWB, voormalig Wajong en Wsw, gaat over het ondersteunen van mensen naar werk, ook mensen die voorheen in een beschermde omgeving werken

Beleid bemoeit zich steeds meer met het informele Zo zelfredzaam mogelijk zijn Meer eigen verantwoordelijkheid nemen Eigen kracht inzetten En ook de samenleving moet hierin zijn verantwoordelijkheid nemen dus meer mantelzorg en vrijwilligerswerk

De wijk Meer kwetsbare ouderen in de wijk Sociale wijkteams, multidisciplinaire wijkteams, generalistenteams… Wijkactiviteiten sluiten vaak niet aan bij kwetsbare ouderen Fysieke afstand ouderen/kinderen/familieleden en geïndividualiseerd buurschap

Wat hebben mantelzorgers nodig? Goeie zorg voor zorgvrager Regelzaken, bureaucratische romplslomp Luisterend oor Begrip, respect, gezien en gehoord worden Verlangen naar ondersteuning door en via huisartsen

Discrepantie ondersteuningsvraag en - aanbod Mantelzorger Aanbieder Wil geen respijt Biedt respijt Is vraagverlegen Op afstand Wil regie houden Aanbodgericht Last van regeldruk Bureaucratisch Luisterend oor nodig Vakjargon Onlosmakelijk verbonden met zorgvrager Isoleert mantelzorger en zorgvrager

Aanbevelingen Sluit aan bij beleving, ook in taalgebruik. Mensen voelen zich geen mantelzorger maar ‘partner van’ of ‘kind van’ Hou er rekening mee dat het primaire belang van de mantelzorger goeie zorg is aan zorgvrager Bijna elke cliënt heeft naasten: betrek hen dan ook Termen als respijtzorg en mantelzorg werken vervreemdend Naasten die (potentiële) mantelzorgers zijn een mantelzorger zal niet gauw iets voor zichzelf vragen.

Aanbevelingen Mantelzorgers spreken hun ‘burgerkracht’ al aan. Wees actieve wegwijzer bij verkrijgen van ondersteuning Help hen bij aanpak regelzaken zorg: equivalent ‘organizers’ in huishouden Lang niet altijd ‘grote’ interventies nodig. Begrip, goed gesprek, luisterend oor, is vaak genoeg pak zelf die telefoon eens om (in goed overleg) vóór hen een afspraak te maken

Informele zorg als onderwerp van beleid: Word zelfredzamer en val meer terug op je buren, vrienden, familie Eigen kracht wordt gelanceerd als iets nieuws dat we nu (eindelijk eens) moeten gaan aanspreken Het accent op eigen verantwoordelijkheid heeft ongewenst neveneffect Het ‘professionaliseren van vrijwilligers’ en ‘verplichte mantelzorg’

Vragen?

De ouderen hebben het ‘heft in eigen hand’ Ad Pijnenborg Ambassadeur Zorgcoöperatie Hoogeloon en Voorzitter Stichting Samen Anders Zorg De ouderen hebben het ‘heft in eigen hand’ 

Agenda 2014 26 september Zorgsalon: ‘Transities binnen de jeugdzorg; wie is nu eigenlijk de kapitein?’ 10 oktober Oratie Prof. dr. Katrien Luijkx 7 november Oratie Prof. dr. Hendrik Roozen 27 november Zorgsalon: ‘Transities en innovaties in het zorgstelsel’ Kijk voor de volledige agenda op www.tilburguniversity.edu/tranzo