Het nieuwe beschermingsstatuut Volksvertegenwoordiger Sonja BECQ

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ Indeling Stand van zaken Waarom een nieuwe wet? Krachtlijnen? Voor wie? Hoe? Door wie? Uitvoering in de praktijk De private stichting en het bewind 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 1. Stand van zaken Wet van 21 januari 2013 en wet van 17 maart 2013 + aanpassingen Beiden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 14 juni 2013 Treden in werking op 1 september 2014 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 2. Waarom een nieuwe wet? Problemen met de huidige statuten Het voorlopig bewind is beperkt tot vermogensrechtelijke handelingen; De onbekwaamverklaring, de bijstand door een gerechtelijk raadsman en de verlengde minderjarigheid zijn (sterk) verouderde statuten Een nieuwe kijk op personen met handicap: VN Verdrag 13 december 2006 (vgl. IVRK) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 2. Waarom een nieuwe wet? VN Verdrag van 13 december 2006 Artikel 1. Doelstelling “Doel van dit Verdrag is het volledige genot door alle personen met een handicap van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden op voet van gelijkheid te bevorderen, beschermen en waarborgen, en ook de eerbiediging van hun inherente waardigheid te bevorderen. (…)” 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 2. Waarom een nieuwe wet? VN Verdrag van 13 december 2006 Artikel 3. Algemene beginselen Respect voor de inherente waardigheid, persoonlijke autonomie, met inbegrip van de vrijheid zelf keuzes te maken en de onafhankelijkheid van personen; Non-discriminatie; Volledige en daadwerkelijke participatie in, en opname in de samenleving; (…) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 3. Krachtlijnen Huidige regelingen Toekomstige regelingen Lastgeving (buitengerechtelijk) Gerechtelijke onbekwaamverklaring Toevoeging van een gerechtelijk raadsman Verlengde minderjarigheid Voorlopig bewind Lastgeving (buitengerechtelijk), maar soepel omkaderd Het bewind over de persoon en/of de goederen Bijstand vertegenwoordiging 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 3. Krachtlijnen Onderscheid tussen meerderjarigen en minderjarigen Bekwaamheid = het vertrekpunt (maatwerk) Het voorlopig bewind als basis Onderscheid tussen handelingen persoon/goederen Terminologie Opwaardering van de vertrouwenspersoon Omkadering buitengerechtelijke bescherming 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 4. Voor wie? Het toepassingsgebied (art. 488-488/2 BW) Niet in staat om de eigen belangen behoorlijk waar te nemen wegens de gezondheidstoestand Staat van verkwisting Twee beginselen die gelden in alle gevallen: 1° maatwerk: “indien en voor zover de bescherming van de belangen vereist is” 2° informele bescherming primeert 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 4. Voor wie? Meerderjarig Wegens gezondheidstoestand Geheel of gedeeltelijk Tijdelijk of definitief Niet in staat zijn zonder bijstand of andere beschermingsmaatregel Zijn belangen van vermogensrechtelijke of niet-vermogensrechtelijke aard Zelf behoorlijk waar te nemen Kan onder bescherming geplaatst worden 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 4. Voor wie? Het statuut kan ingericht worden vanaf de leeftijd van 17 jaar (met ingang vanaf 18 jaar); Verkwisters: niet gedefinieerd (cf. rechtspraak nu); beperking tot bijstandsregime blijft behouden + beperking in kring titularissen van de vordering; 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 4. Voor wie? Elementen die bij de beoordeling van belang zijn: De impact van de gezondheidstoestand op het functioneren Het bestaan van een gepaste omkadering en ondersteuning Het sociale netwerk en de spanningen binnen dit netwerk De mening van de betrokkene Indicatiespiegel (www.oikondebrugge.be) Koning Boudewijnstichting (http://www.kbs- frb.be/publication.aspx?id=295137&langtype=2067) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De buitengerechtelijke bescherming Lastgeving (structuur creëren): Beperkt tot vermogensrechtelijke handelingen, geen invloed op de persoon (bv. wet patiëntenrechten); Principes in lastgeving vastleggen (Private stichting Instelling openbaar nut) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling 5.Wat Buitengerechtelijke bescherming – Lastgevingsvoorwaarden registratie ( opname in centraal register door bemiddeling notaris of griffie) Lasthebber : juridische handelingsbekwaamheid + tot bewindvoerder aangesteld kunnen worden 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De rechterlijke bescherming (bewind) Hoe aanvragen? Voor de vrederechter van verblijfplaats of woonplaats (art. 628, 3° Ger.W.) Ambtshalve adiëring of eenzijdig verzoekschrift Omkadering medisch getuigschrift + quid in geval van absolute onmogelijkheid? Suggesties kunnen worden opgenomen in het verzoekschrift Model van verzoekschrift met schets sociaal netwerk Verplichte bevraging omgeving Mogelijkheid tot afzonderlijk horen van de betrokkene 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De rechterlijke bescherming (bewind) De beoordeling van de bekwaamheid: Persoon en goederen afzonderlijk; De rechter wijst de handelingen aan waarvoor de beschermde persoon onbekwaam wordt; De rechter bepaalt de opvang van de onbekwaamheid: bijstand of vertegenwoordiging? Er is niets bepaald: minst ingrijpende = bijstand 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De rechterlijke bescherming (bewind) Het gemeen recht: Persoon: bekwaam, de vrederechter moet uitdrukkelijk uitspraak doen over een lijst gewichtige handelingen Goederen: bekwaam, de vrederechter moet uitdrukkelijk uitspraak doen over een lijst gewichtige handelingen Bijstand als beginsel, vertegenwoordiging als uitzondering 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Beoordeling absolute onmogelijkheid Regeling igv indien ernstig en aanhoudend het vermogen om zelf te beslissen ( zelfs met bijstand en ondersteuning) is aangetast Eenvoudiger procedure nl. vertegenwoordiging voor alle rechtshandelingen ivm goederen Vb. coma, Voorwaarden : - lijst gezondheidstoestanden ( eensluidend advies Orde geneesheren en N.H.Raad voor personen met een handicap ) - ernstig en aanhoudend onvermogen dat niet kan worden opgevangen Arts stelt vast Rechter beoordeeld autonoom 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De rechterlijke bescherming (bewind) Publiciteit (art. 1249 Ger.W.) In het Belgisch Staatsblad (uittreksel) Aantekening in het bevolkingsregister De bewindvoerder wordt vermeld in het rijksregister Geen publiciteit op de identiteitskaart (zichtbaar) Koning kan bijkomende publiciteitsmaatregelen organiseren t.b.v. derden 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? De rechterlijke bescherming (bewind) Het bewindsdossier (art. 1253 Ger.W.) Omvat een afschrift van alle verslagen, beschikkingen en briefwisseling Bijgehouden op de griffie van het vredegerecht tot 5 jaar na het beheer Bij wijziging van het bewindsforum wordt het overgezonden naar (nieuw) bevoegd vredegerecht 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? Persoon (bekwaam/regime) Goederen (bekwaam/regime) Keuze van de verblijfplaats Huwen Echtscheiding Nietigverklaring huwelijk Scheiding tafel en bed Erkenning kind Afstammingsvorderingen Uitoefening ouderlijk gezag Verklaring wettelijke samenwoning Vervreemden van goederen Aangaan van een lening Pand/hypotheek/.. Nalatenschap aanvaarden Schenking aanvaarden Optreden voor de rechtbank Onverdeeldheid organiseren Dading en arbitrage Voortzetten handelszaak Berusten in vordering OR 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? Persoon (bekwaam/regime) Goederen (bekwaam/regime) Verklaring Belgische nationaliteit Uitoefening rechten verwerking persoonsgegevens Naam- en voornaamwijziging Patiëntenrechten Toestemming experiment op de persoon Orgaandonatie Recht op weigering autopsie kind Pacht, handelshuur, lange huurcontracten Schenken onder levenden Huwelijkscontract Testament Het beheer van de goederen van de minderjarige Dagelijks beheer: budgettair kader (zelfstandigheid binnen beschermend kader) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 5. Wat? Persoon (bekwaam/regime) Goederen (bekwaam/regime) Andere handelingen die niet staan opgesomd: bv. uitoefening politieke rechten Andere handelingen die niet staan opgesomd: bv. sluiten huurovereenkomst voor meer dan 9 jaar 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling => Opvang onbekwaamheid Erkennen/afstamming => Wettelijke samenwoning => Huwen => Echtscheiding/nietigvkl => Schenken=> Testament opmaken => Huwelijkscontract => Beschermde persoon (BP) na machtiging BP na machtiging BP na machtiging, uitzonderlijk plvv schenking BP na machtiging, uitzonderlijk bewindvoerder 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling Opvang onbekwaamheid Toestemming afstamming => Verzet afstamming => Toestemming adoptie => BP of vertrouwenspersoon wordt gehoord => Passend belang wordt gehecht aan mening 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling => Opvang onbekwaamheid Keuze gezinswoning Beschikking gezinswoning Uitoefening ouderlijk gezag Echtgenoot/echtgenote oordeelt Andere ouder oefent alleen ouderlijk gezag uit 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling => Opvang onbekwaamheid Uitoefening persoonlijkheidsrechten intieme levenssfeer en fysieke integriteit (bv. foto) Uitoefening recht op weigering om autopsie uit te voeren Uitoefening politieke rechten Rechtsonbekwaamheid, tenzij aanpassing statuut 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling => Opvang onbekwaamheid Uitoefening patiëntenrechten Toestemming experiment op persoon Zelf als geneesheer oordeelt wilsbekwaam te zijn, zoniet: cascade 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Sonja BECQ 5. Wat? (hoogst)persoonlijke rechtshandelingen Rechtshandeling => Opvang onbekwaamheid Keuze verblijfplaats Verweer tegen nietigverklaring huwelijk, echtscheiding, afstamming Afleggen verklaring Belgische nationaliteit Naamsverandering Orgaandonatie … Bewindvoerder over de persoon treedt op 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 6. Door wie? Bewindvoerder Ik richt zelf het bewind in (art. 496 e.v. BW) Hoe: verklaring afleggen bij notaris of vrederechter op tijdstip dat ik nog wilsbekwaam ben; Wat: Keuze bewindvoerder persoon/goederen Keuze vertrouwenspersoon Keuze beginselen hoe de bewindvoerder opdracht moet uitvoeren (familiale) bewindvoerder of vertrouwenspersoon kunnen opvolger aanduiden 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 6. Door wie? Bewindvoerder Keuze van de bewindvoerder door vrederechter Beginsel: bewindvoerder over de persoon = bewindvoerder over de goederen; (uitz : igv geen vertrouwenspersoon ) Met uitzondering van de ouders: één bewindvoerder over de persoon; Meerdere bewindvoerders over de goederen mogelijk (bv. combinatie mogelijk bewindvoerder over persoon + dagdagelijks beheer en bewindvoerder over gewichtige vermogenshandelingen), te moduleren door vrederechter 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 6. Door wie? Bewind Bijstand (art. 498 BW) Beschermde persoon stelt zelf de handeling, maar niet zelfstandig: de bewindvoerder moet akkoord gaan Bijstand = moduleerbaar door vrederechter Bijstand = in beginsel de mede-ondertekening van het geschrift of de verlening van een voorafgaande toestemming De toestemming voor een bepaald doel = schriftelijk 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ 6. Door wie? Bewind De vertrouwenspersoon (art. 501 BW) Recht op (fysieke) bijstand door een vertrouwenspersoon Aanwijzing: Door de te beschermen persoon zelf (cf. art. 496 BW), tenzij er ernstige redenen zijn m.b.t. het belang van de te beschermen persoon Op verzoek van de beschermde persoon of belanghebbende De vrederechter kan desnoods ambtshalve een vertrouwenspersoon aanwijzen 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

7. De uitvoering in de praktijk Sonja BECQ 7. De uitvoering in de praktijk Overgangsrecht - beginselen Nieuw regime lastgevingen is van toepassing op lastgevingen verleend na inwerkingtreding wet De handelingsonbekwaamheid van de beschermde persoon gaat er door deze wet niet op achteruit Als er een nieuwe rechterlijke beschermingsmaatregel wordt getroffen, eindigt het oude statuut Oude bepalingen blijven (voorlopig) van toepassing op oude statuten 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

7. De uitvoering in de praktijk Sonja BECQ 7. De uitvoering in de praktijk Het overgangsrecht – bij afwezigheid van nieuwe rechterlijke beschermingsmaatregel - Voorlopig bewind Automatische omzetting in bewind over de goederen 2 jaar na inwerkingtreding wet Bij algemeen voorlopig bewind: handelingsonbekwaam m.b.t. alle vermogensrechtelijke handelingen + vertegenwoordiging Verplichte evaluatie handelingsonbekwaamheid binnen twee jaar na omzetting 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

7. De uitvoering in de praktijk Sonja BECQ 7. De uitvoering in de praktijk Het overgangsrecht – bij afwezigheid van nieuwe rechterlijke beschermingsmaatregel Onbekwaamverklaring en verlengde minderjarigheid automatische omzetting 5 jaar na inwerkingtreding wet Onbekwaamheid: volledig en algemeen goederen en volledig voor alle persoonsrechtelijke handelingen opgesomd in de checklist Verplichte evaluatie binnen 2 jaar na omzetting Dezelfde vrederechter blijft in beginsel bevoegd 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

7. De uitvoering in de praktijk Sonja BECQ 7. De uitvoering in de praktijk Het overgangsrecht – bij afwezigheid van nieuwe rechterlijke beschermingsmaatregel - Bijstand door gerechtelijk raadsman dooft van rechtswege uit 5 jaar na inwerkingtreding wet 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

7. De uitvoering in de praktijk Sonja BECQ 7. De uitvoering in de praktijk Inwerkingtreding 1 september 2014 Samenhang met: De oprichting van een familierechtbank De hervorming van justitie Diverse uitvoeringsbesluiten vereist Informatiebrochure met goede praktijken inzake bewindvoering (code of good practices) 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling

Congres Ouderenmis(be)handeling Sonja BECQ Volksvertegenwoordiger www.sonjabecq.be sonja.becq@dekamer.be 29/02/2014 Congres Ouderenmis(be)handeling