Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Drie teamleiders als voorhoede voor een nieuwe manier van sturen, waarbij de werkenergie van de docent(e) een heel belangrijk vertrekpunt vormt Het experiment wordt als project opgepakt en werkt met de volgende doelstellingen: - teamleden rechtstreeks invloed geven op de organisatie van het onderwijs ontwikkelen nieuwe vorm van leidinggeven, flow als sturingsprincipe Verhogen verantwoordelijkheid teamleden voor op peil houden eigen werkenergie Ontwikkelen van een overdraagbare methodiek voor andere teams binnen het stedelijk en op andere scholen in Nederland. De pilot wordt uitgevoerd met drie teams

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Startbijeenkomst Doelstelling: Enthousiasme voor doelstelling project: krachtiger maken personeel en hen invloed geven op organisatie van het onderwijs Faciliteren van teamleiders om een vergelijkbare bijeenkomst te houden Inrichten van het vervolgproces We hopen dat jullie na vanmiddag enthousiaste doorvertellers zijn!

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Voorstellen: Johan Blind Annemie Mols Christiaan Grotenhuis Ria Sluiter Ferd van den Eerenbeemt

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Programma Interactieve bijeenkomst Werkenergie van ons: plus en min Het principe van flow De dagelijkse werkelijkheid Sturing en ruimte Succes- en faalfactoren Inrichten van het proces We denken het eerste uur voor de eerste twee punten nodig te hebeen, het tweede uur voor punt 3 en 4 en het laatste halfuur voor punt 5 en 6.

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Werkenergie van ons: plus en min In koppels: wat geeft mij energie, wat kost mij energie? Welke processen hebben een positieve dan wel een negatieve invloed? We beginnen bij onszelf, eerst de focus op opbrengsten en feiten, daarna op de processen die hiertoe hebben geleid. Het gaat hier nog om onze eigen ervaring, los van de huidige omstandigheden in je eigen team. Daarop focussen we straks…

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede http://www.youtube.com/watch?v=ptvKw3uFtyM&feature=player_embedded

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Welke processen hebben een negatieve invloed? VOLGENS LERAREN ZELF : Negatief: STERFHUIS (invulling vacatures met minder gekwalificeerden, niet thuis voelen van jonge leraren, oudgedienden zitten hun tijd uit, afkalving status van het beroep) VERKAVELING (onderwijsbeleid biedt weinig speelruimte, inhoudelijke kennis minder van belang, lesgeven krijgt laagste status, weinig initiatief en ondernemerszin) DE FUIK (interessante taken worden ontnomen; geen toekomstperspectief; eenvoudig werk remt de persoonlijke ontwikkeling; je komt er nooit meer weg, stapeling van competenties) Leraren met Lef heeft in 2009 debatten georganiseerd met studenten, leraren en schoolleiders. Daaruit kwam naar voren dat decenten door oa verkaveling van taken, minder interessant werk krijgen en dat er weinig toekomstperspectief is. Dat remt de persoonlijke ontwikkeling. Geef (als teamleider) meer ruimte en variatie en je zult zien dat docenten groeien en met meer energie, initiatief en plezier aan het werk zijn.

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede + Flowgebied angst Taken verveling Het gaat dus om het keren van het tij door het zelf vinden van de juiste combinatie van taken en kennis in een team van docenten, hierop ga je sturen. - - + kennis

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Welke processen hebben een positieve invloed? Volgens LERAREN MET LEF: Positief: VARIATIE (professioneel personeelsbeleid, individuele benadering competenties, verschil in beloning, prijzen voor excellente docenten) RUIMTE (ruimte voor gevarieerd takenpakket, gevoel van ondernemerschap, kennis delen in netwerken, intercollegiale consultatie) GROEI (lerarenbeurs en/of masteropleiding, meer maatwerk in opleidingen, meer verschillende taken, stapeling van competenties) Dit zijn stuk voor stuk goeie aanknopingspunten voor sturing

…onder invloed van FLOW 2. Het principe van FlOW Productiviteit… +10 F L O W Boven zichzelf getild worden + 5 Positieve werk-energie 100 Balans Negatieve werk-energie - 5 actieve tegenzin Uit groot internationaal onderzoek van The Gallup Organization onder 198.000 medewerkers blijkt dat slechts 20% van de mensen vindt dat gebruik wordt gemaakt van hun sterke punten. Het menselijk potentieel wordt onderbenut. Door dat beter te benutten is een forse verhoging van de arbeidsproductiviteit te verwachten. Deze algemene constatering voor arbeidsorganisaties is in het bijzonder relevant in het onderwijs. In het artikel “De school als gelukmachine” wordt uiteengezet welke mechanismen in de organisatie er toe leiden dat mensen ‘verdrietig’ worden. Het werken neemt vooral energie en dit wordt onvoldoende gecompenseerd door energiegevers. Het leraarschap kampt met een imagoprobleem omdat het een moeilijk vak is in vaak moeilijke omstandigheden. In: Buckingham en Clifton: “ontdek je sterke punten” Spectrum 2002 In: Eerenbeemt, vd en Ephraim: “De school als gelukmachine”, In: “van 12 tot 18”, dec. 2010 …onder invloed van FLOW Uitgedrukt als ‘positieve werkenergie’ - 10

Geen kans op flow door disbalans energievreters en –gevers: lage productiviteit In de samenwerking, organisatie van werk, taken, materialen, gebouw, persoonlijke effectiviteit loopbaanmogelijkheden, sociale steun, resultaten, coaching door collega’s, leidinggevenden, goede teamsfeer, duidelijkheid in verwachtingen, autonomie, betrokkenheid bij besluitvorming, feedback op functioneren, etc. geen grip op de eigen situatie, werkdruk, lastige omgang met leerlingen en ouders, rolconflicten, niet goed functionerende computers, slechte roosters, geluidsoverlast, etc. docent Geen flow Hier nog een keer uitgedrukt in energiegevers en energienemers de opbrengsten en activiteiten die met elkaar in balans moeten worden gebracht…. Energiegevers In de samenwerking, organisatie van werk, taken, materialen, gebouw, persoonlijke effectiviteit

Geen kans op flow door disbalans energievreters en –gevers: lage productiviteit In de samenwerking, organisatie van werk, taken, materialen, gebouw, persoonlijke effectiviteit loopbaanmogelijkheden, sociale steun, resultaten, coaching door collega’s, leidinggevenden, goede teamsfeer, duidelijkheid in verwachtingen, autonomie, betrokkenheid bij besluitvorming, feedback op functioneren, etc. geen grip op de eigen situatie, werkdruk, lastige omgang met leerlingen en ouders, rolconflicten, niet goed functionerende computers, slechte roosters, geluidsoverlast, etc. docent Geen flow Energiegevers In de samenwerking, organisatie van werk, taken, materialen, gebouw, persoonlijke effectiviteit

Kans op flow door balans energievreters en –gevers docent Flow energievreters energiegevers De kern van de aanpak op het Stedelijk Lyceum bestaat er uit dat medewerkers door een projectgroep ondersteund worden om hun eigen Flow te managen en dat de organisatie hen faciliteert, adviseert en stimuleert. De sturing van de organisatie past zich m.a.w. zodanig aan dat mensen in hun kracht gezet worden, zowel individueel als in hun onderlinge samenwerking: sturen op Flow! Een stuurgroep begeleidt dit proces.

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede 3. De dagelijkse werkelijkheid In koppels: Geef een beeld van hoe een dag van het team zich voltrekt Nu even terug naar jullie eigen situatie, wat doet zich zoal voor op een doorsnee dag in jullie team?

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede 3. De dagelijkse werkelijkheid In koppels: b. Wat zijn volgens jullie energiegevers en nemers in zo’n dag en wat kan je beïnvloeden (volgende dia)? En hoe kun je de activiteiten, opbrengsten en feiten onderverdelen in termen van energie?

Benoemen en integreren Groot effect FOCUS VAN ACTIE! Benoemen en integreren Weinig invloed Veel invloed vanuit Wat valt daarin door jullie als teamleiders te beinvloeden? Met welk effect? Klein effect

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede Sturing en ruimte Hoe gaan we hier in dit experiment mee om? Een vrijplaats? Ja ………..maar wel begrensd!

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede 5. Succes- en faalfactoren Welke zijn dat?

Flow als sturingsprincipe Experiment Stedelijk Lyceum Enschede 6. Inrichting van het proces Week 48: invullen WEM Week 49: individueel gesprek (1,5 uur Roombeek) Week 50: Terugkoppeling (opbrengst/inzicht) en Planbespreking (aanpak, planning) 13 december: 2,5 uur Week 50: Introductie in teams door TL’s Week 51: invulling energiemeter medewerkers Week 48: Startbijeenkomst op 29 november Week 48: Afdelingsleiders vullen digitaal de werkenergiemeter in en trekken zelf een eerste conclusie Week 49: Individueel gesprek over eigen werkenergie en eigen team  Graag 1 1/2 uur inplannen op 6 of 8 december tussen 10.00 uur en 15.00 uur ivm wandeling in Roombeek Week 50: Bijeenkomst plannen van 2,5  uur op 13 december met de drie afdelingsleiders gericht op opbrengst/inzicht/aanpak. De beslispunten gaan in op de omvang en duur van de activiteiten, de werkorganisatie, de afspraken met de teams in 2011. Week 50: Afdelingsleiders  introduceren de werkenergiemeter bij hun eigen team (voor de kerstvakantie)         Week 51: Docenten vullen tijdens of vlak na de kerstvakantie de werkenergiemeter in (20 minuten werk)

Grove planning “sturen op Flow” Selectie bureau o.b.v. offertes Project ‘klaar-zetten’ Fase VII. Fase VI. Fase I. Fase II. Fase III. Fase IV. Fase V. febr. 2011 mrt 2011 april 2011 juni 2011 sept 2011 dec 2011 febr 2012