ANW - inductie & deductie September 2013 – 5 vwo – van der Capellen ANW - inductie & deductie

Lesdoel/lesonderwerp 5 centrale vragen van wetenschap Inductie/deductie Leerlingen kennen de 5 vragen die de wetenschap zich stelt. Leerlingen kunnen de 5 vragen van de wetenschap toepassen in een nieuwe situatie

5 centrale vragen Hoe komt (natuur)wetenschappelijke kennis tot stand? Hoe wordt (natuur)wetenschappelijke kennis gebruikt? Hoe bepaal je de betrouwbaarheid? Hoe beïnvloeden (natuur)wetenscha de samenleving en elkaar? Wat is jouw mening?

Theorie over moderne wetenschap Simpel gezegd zijn er twee manieren waarop wetenschappelijke kennis tot stand komt: Door Inductie Door Deductie Zie volgende dia

Inductie Francis Bacon: inductieve methode voor wetenschappelijk onderzoek Boek `Novum organum’ (1620): tegenover `Organon’ (over logica) van Aristoteles* *Aristoteles’ logica is een vorm van deductieve logica

Inductie Bij inductie is de bron van de kennis de ervaring. Het begin van kennis is dus altijd een waarneming. Op basis van meerdere waarnemingen gaat men generaliseren. Zo komt men tot ‘wetten’ en ‘theorieën’. (probleem) Wet is een theorie met een zeer hoog waarschijnlijkheidsgehalte.Generaliseren: volgende dia’s

Inductie Deductie: vanuit het algemene naar het bijzondere Inductie: vanuit het bijzondere naar het algemene

Wanneer mag je generaliseren? Het aantal gedane waarnemingen moet groot zijn De waarnemingen moeten herhaald zijn onder een grote verscheidenheid aan voorwaarden. Geen aanvaarde waarneming mag in strijd zijn met de afgeleide algemene wet.

Toekomst Verleden Algemeen Bijzonder Niet Waargenomen waargenomen Inductie Toekomst Algemeen Niet waargenomen Verleden Bijzonder Waargenomen

Inductie – Bacons methode Grote rol voor waarneming, experiment, instrument De nieuwe wetenschap zou nieuwe, zekere en bruikbare kennis opleveren `kennis is macht’ mens kan natuur beheersen en manipuleren `Negatieve’ aspect van zijn methode: fouten vermijden, namelijk de `idolen’ Idolen: datgene wat goed inductief redeneren in de weg staat. Onjuiste aannames, illusies.

Hoe betrouwbaar is kennis voortgekomen uit Inductie? Dat verschilt nogal. Inductieprobleem van David Hume. Kortom: hoe vaak je ook iets hebt waargenomen, 100% zekerheid heb je nooit. Kalkoen, zit in een hok, krijgt altijd op een bepaalde tijd voer, tot het opeens Kerst wordt.

Inductie Hume: alle rechtvaardigingen voor inductie zijn circulair Het is niet logisch inconsistent als een biljartbal plotseling de andere kant op zou draaien Verwijzing naar mechanische wetten helpt niet Hume: alle rechtvaardigingen voor inductie zijn circulair = `inductieprobleem’ Voorbeeld: witte zwanen 12

Voorbeeld inductieprobleem Ik observeer 100 meertjes met zwanen, in alle 100 meertjes zijn zwanen wit  conclusie zwanen zijn altijd wit `inductieprobleem’ 13

Inductie – een doordenker `Het feit dat in het verleden de toekomst was zoals het verleden, betekent niet dat in de toekomst de toekomst zal zijn zoals het verleden’ (Ladyman) 14

Van inductie naar deductie Aristoteles wilde de noodzaak van een feit door deductieve redenering afleiden uit `eerste principes’ (waarvan intuïtief duidelijk is dat zij van belang zijn) `Waarom vallen stenen omlaag?’  theorie van de zwaartekracht

Deductie Deductie gaat uit van de theorie. (Maar voor een theorie moet je wel eerst wat kennis hebben. Je hebt dus al wel een ‘bril’ op van voorkennis) Het is dus meestal een voorzetting van zichzelf of het Inductivisme. De basis van deductie is ‘logisch redeneren’. Zie volgende dia

Wat is logisch? Een voorbeeld: 1. Alleen vogels hebben veren 2. Dit is een veer 3. Hij moet van een vogel afkomstig zijn.

Samenvatting tot nu toe: Wetten en theorieën Deductie Voorspellingen en Inductie verklaringen Feiten verkregen door waarnemingen Goed doorlopen