Theorie en achtergrond bemoeizorg Harry Gras MEE Ysseloevers

Achtergrond Maatschappelijke ontwikkelingen: Van hospitalisatie-rehabilitatie Overheidsbeleid Andere maatschappelijke veranderingen Gevolgen: Verschuiving van de GGZ-taken Keerzijde van vermaatschappelijking Toename gemeentelijke verantwoordelijkheid (OGGZ) Toename van overlast /verwaarlozing

Bemoeizorg avant la lettre Professor Arie Querido- huisbezoeken Maatschappelijk werk- heropvoeding Sociaal Psychiatrische diensten GG&GD milieu-hygiënische diensten

Definitie bemoeizorg Alle activiteiten op het terrein van de (openbare)geestelijke volksgezondheid, die niet op geleide van een vrijwillige, individuele hulpvraag worden uitgevoerd

Beginselen Henrie Henselmans 1983 Outreachend werken met psychotische patiënten Methodiek binnen casemanagement om patiënten binnen de zorg te houden Bejegening en onderhandeling: ouder of onderwijzer koopman onderhandelaar diplomaat

Doelgroep bemoeizorg Personen die: ernstige psychiatrische problematiek hebben, verslaafd zijn en lichamelijke problemen hebben; vaak ouder dan 18 jaar zijn; kampen met tekorten op meerdere levensterreinen; verkeren in een situatie van isolement, verwaarlozing, vervuiling; nauwelijks of geen sociaal netwerk hebben; thuis- of dakloos zijn; zich onttrekken aan hulpverlening.

Factoren die van invloed zijn op de methodiek bemoeizorg Verbreding van de doelgroep (huiselijk geweld, vluchtelingen) Methodische ontwikkelingen Uitbreiding van teams Uitbreiding van aanbieders Meer drang en dwang Positieverandering Multidisciplinaire aanpak Samenwerking

Sociaal Kwetsbaren Mensen die, Niet of niet voldoende in staat zijn om in de eigen bestaansvoorwaarden te voorzien: dak, voedsel, inkomen, sociale contacten. Meerdere problemen tegelijkertijd hebben bv. tekortschietende zelfzorg, vervuiling van de woonomgeving, schulden, psychische problemen en verslaving. Vanuit de optiek van hulpverleners niet de zorg krijgen die ze nodig hebben om zich te handhaven. Geen op de reguliere hulpverlening passende hulpvraag hebben; familie en omstanders vragen om hulp, waardoor sprake is van ongevraagde bemoeienis of hulpverlening.

Zorgaanbieders Bemoeizorg: GGZ-instellingen: bemoeizorg/ACT RIBW: woonbegeleiders Verslavingszorg: outreachende teams, veldwerk, zorgcentrum GGD’en: vangnet- en adviesteams, JGZ-teams Maatschappelijk werk: outreachende werker Maatschappelijke opvang: voorbeeld: Leger des Heils: ‘grijs genoegen’, ‘10 voor toekomst’, Meerzorg Outreachende team Mee Ysseloevers?

Samenwerking Gemeente randvoorwaarden, financiën, convenanten Zorgverzekeraars financiën GGZ-instellingen /verslavingszorg casemanagement aparte bemoeizorgproject/ACT (jeugd) GGD’en meldpunt vangnet/advies outreachende jeugdhulpverlening Maatschappelijk werk Maatschappelijke opvang: Leger des Heils Sociale pensions, inloop RIBW- hostels. woonbegeleiding Politie- meldingen, ondersteuning Woningbouwcorporaties- 2e kansbeleid, melding Sociale diensten-aandachtsfunctionaris, budgettering Zwakzinnigenzorg

Wat is bemoeizorg? Bemoeizorg is een voorpost van de reguliere hulpverlening, waarin toeleiding naar de reguliere zorg voorop staat. Bemoeizorg is een eigen werkveld van laagdrempelige zorg en diensten op allerlei levensterreinen voor zorgwekkende zorgmijders Bemoeizorg is een methodiek om contact te leggen met zorgwekkende zorgmijders

Theoretische uitgangspunten Bemoeizorg is de integratie van: Rehabilitatiebenadering Strengthmodel Assertive Community Treatment Verpleegkunde (medisch model) Psycho-educatie Gedragsaanpak

Rehabilitatie Visie over hulpverlening: Doel van de begeleiding is herstel van functioneren. Kern vormt positief denken en het geven van hoop. Hulp is gericht op zelfstandig maken. De cliënt is een actieve partner in het proces. Uitvoering in een clinical-casemanagement model.

Strengthmodel Visie op hulpverlening: focus op versterken van de kwaliteiten van de cliënt i.p.v. op ziekte en problemen. Doel is cliënt helpen om actieve steun vanuit de samenleving te mobiliseren. Hulpverlener is kameraad van de cliënt. Zelfbeschikking staat voorop. Hulpverleners zonder psychiatrische scholing. Intensieve hulp.

Andere uitgangspunten ACT-assertive community treatment teambenadering voor mensen met meervoudige problematiek die ondersteuning nodig hebben op meerdere levensgebieden door de jaren heen. cliënten zijn verbonden aan het team voor het leven en worden op assertieve wijze gevolgd. jeugd ACT ACT team MEE Ysseloevers de eerste in Ned.? Verpleegkundige methodieken: diagnosticeren van problematiek behandelplan maken interventies (oa. medicatie) Psycho-educatie: geven van informatie over ziektebeelden aan cliënten en omgeving Gedragstherapie: aandacht voor oorzaak-gevolg duidelijke doelen stellen werken met kleine stappen gedrag bekrachtigen door belonen, negeren en straffen Systeemtherapie ondersteuning van familie/omgeving inzetten van het sociale netwerk aanpak van gezinsproblemen/patronen

Oplopende bemoeienis Afnemende vrijheid Zorgcontinuüm Oplopende bemoeienis Afnemende vrijheid Individuele hulpvraag Actief aanbod Ongevraagde hulp Bemoeizorg Drang Ambulante dwang Gedwongen opname Forensische hulp TBS

probleeminventarisatie Zorgketen bemoeizorg Melding Andere hulp Meldpunt (MEE) contactlegging probleeminventarisatie MEE Ysseloevers ACT/outreachend Team? Praktische hulp MEE/Ysseloevers ACT andere zorg/diensten

7 stappenmodel

Stap 0 Informatie inwinnen: contact met verwijzer(s) buurt- of netwerkonderzoek dossieronderzoek

Stap 1 en 2 1. contact zoeken casefinding 2. contact- maken vertrouwen winnen 1. contact zoeken casefinding

Stap 3 en 4 4. contacttrouw realiseren vertrouwen waarmaken problemen inventariseren 3. incidenteel oplossen van een probleem vertrouwen uitbouwen

Stap 5, 6 en 7 of definiëren voor de toekomst 6. werkrelatie 7.werkrelatie beëindigen of definiëren voor de toekomst 6. werkrelatie evalueren doelen evalueren en bijstellen, opvolger introduceren 5. planmatig werken plannen uitvoeren, experimenteren