Blok 2: Implicaties van huidige visie schoolrijpheid voor begeleiding

IMPLICATIES (1) UITGANGSPUNT IMPLICATIES “Ontwikkeling = gevolg van (interactie tussen) rijping en omgeving”  term ‘schoolrijpheid’?? IMPLICATIES School CLB Kleuters actief stimuleren in de verschillende ontwikkelingsdomeinen Op de omgeving heb je greep! Verantwoordelijkheid van de school: doel van signaleren is handelen! Breng niet enkel het kind in kaart, maar ook het (geïntensiveerde) schoolse en thuisaanbod (match!)

IMPLICATIES (2) UITGANGSPUNT IMPLICATIES “Ontwikkeling als dynamisch gegeven” IMPLICATIES Kleuterleidster ZOCO en CLB Screening start in de eerste kleuterklas en gebeurt regelmatig Vroegtijdige screening en ev. diagnostiek in functie van beïnvloeding van de ontwikkeling, en niet zozeer i.f.v. doorstroming Eind 3e kl.: ‘kolo-fiche’?

IMPLICATIES (3) UITGANGSPUNT IMPLICATIES “Schoolrijpheid = multidimensioneel concept (cognitief, emotioneel, sociaal)” IMPLICATIES Kleuterleidster ZOCO en CLB Plaats van werkblaadjes taal en rekenen in de 3e kleuterklas? Een pen- en papiertest volstaat niet

IMPLICATIES (4) UITGANGSPUNT IMPLICATIES “Cognitief: specifieke leervoorwaarden voor taal en rekenen” IMPLICATIES Kleuterleidster ZOCO en CLB Gericht (spelend) bezig zijn met fonologisch bewustzijn en getalbegrip Inhoud van de pen- en papiertest! (grootste predictieve waarde én te trainen)

IMPLICATIES (5) UITGANGSPUNT IMPLICATIES “sociale vaardigheden: leergerelateerd en interpersoonlijk” IMPLICATIES Kleuterleidster ZOCO en CLB Gebruik van methodieken om hier doelgericht rond te werken Belang van gericht en systematisch observeren Zet deze domeinen ook op de kaart! (diagnostiek én handelen)

VALKUILEN ‘Popularisering’ van kindstoornissen → sommige leerkrachten denken sterk in termen van labels; hoe ga je hier mee om? Frequente en systematische screening kan selectie nog verhogen? Meenemen van omgevingskenmerken (thuismilieu) kan selectieve onderwijsvertraging nog versterken? (lage SES, allochtonen) Infiltratie van het curriculum lager onderwijs in het kleuteronderwijs? Leerstofjaarklassensysteem en beperkte zorg in het gewoon basisonderwijs belemmeren een ‘ware’ toepassing van het begrip schoolrijpheid?

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Inbedding in preventief beleid Vroege signalering  voldoende tijd voor diagnostiek en gerichte interventies

HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK INTAKEFASE STRATEGIEFASE ONDERZOEKSFASE INDICERINGSFASE Systematisch Transactioneel referentiekader Positieve factoren Samenwerking ouders, kind, school Gericht op advisering ADVIES- EN INTERVENTIEFASE 9

HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK INTAKEFASE STRATEGIEFASE ONDERZOEKSFASE INDICERINGSFASE Onderkennend Verklarend Indicerend ADVIES- EN INTERVENTIEFASE 10

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Ouders betrekken als partners van bij aanvang van proces ~ bevraging: “moeilijke = ouders willen meestal hun kind het 1e leerjaar laten proberen, nemen dubbelen of naar buitengewoon onderwijs niet aan, ondervinden druk van omgeving (kennen kleuterwerking onvoldoende)” Open kaart spelen Ouders nemen beslissing; rol begeleider = ondersteunen van besluitvormingsproces  geïnformeerde beslissing

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Kijk breed: kind, maar ook omgeving en wisselwerking Verschillende domeinen van functioneren (ook positieve) A = Algemene ontwikkeling, algemeen functioneren (50%) B = Sociaal-emotioneel welbevinden (17%) C = Werkhouding, taakspanning (14%) D = Motoriek (9%) E = Visie ouders (opvoeding), gezinssituatie (4%) F = Klasfactoren (1%) G = Aanwezigheid op school (1%) H = Geen antwoord (4%)

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Verschillende methoden/informanten Gesprek, observatie, vragenlijsten, tests, … Bevraging: “Moeilijke = weinig instrumenten om objectief na te gaan (vaker kwalitatieve beoordelingen) + wat heeft voorspellende waarde?”  Zie blok 3 Verschillende momenten => procesdiagnostiek

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Bevraging: “Moeilijke = inschatting verdere evolutie is niet makkelijk/volop in ontwikkeling” Individuele voorspellingen = zeer moeilijk; geen zekerheden Wel: Huidige functioneren, na verhoogde zorg Risico’s; pro’s en contra’s Evolutie hangt niet alleen af van kind, maar ook van lagere school/leerkracht waar het bij terecht komt (draagkracht, differentiatie)

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Indicatiestelling: ‘default optie’: optimale voorbereiding eerste leerjaar overwegingen bij schoolloopbaanbeslissingen: wat in de weegschaal leggen? Indicaties en contra-indicaties Buitengewoon onderwijs Overzitten 3de kleuterklas Overgaan naar 1ste leerjaar (ev. in andere school)

Individuele diagnostische en begeleidingstrajecten Indicatiestelling: ‘default optie’: optimale voorbereiding eerste leerjaar overwegingen bij schoolloopbaanbeslissingen: wat in de weegschaal leggen? BEVRAGING Buitengewoon onderwijs indicatie: zeer gering leervermogen of hardnekkige en ernstige uitval specifieke leervoorwaarden die gespecialiseerde aanpak vraagt Overzitten 3de kleuterklas of overgaan naar 1ste leerjaar (ev. in andere school) indicatie: ontwikkelingsgebonden tekorten in ‘leergerelateerd gedrag’ of ernstig contextgebonden tekort aan ‘leerervaring’ ook dan: gerichte aanpak en opvolging belangrijk zorg/draagkracht van lagere school?  ook in besluitvormingsproces betrekken