1 W E E T W A T O N D E R W IJ S W A A R D I S Onderwijscentrum VU Joyce Brouwer & Paul van den Bos VELON congres 2008 Activerend onderwijs, hoe trekken we docenten over de streep?

2 programma 1.Filmpje 1 2.Toelichting: over ‘conceptual change’ 3.Groepswerk 1: Waar zit de winst? 4.Debat 5.Groepswerk 2: Wat overtuigde? 6.Discussie 7.Filmpje 2

3 Hoe trekken we Marcel over de streep?

4 Basiscursus Didactiek voor beginnende HBO-docenten Ca. 4 maanden één dag per week Competenties: verbeteren didactische en agogische vaardigheden, ontwerpvaardigheden en bewust docentschap Mix van werkvormen: literatuurstudie, coaching, video- opnamen van gegeven onderwijs bekijken, cursus ontwerpen, discussie in de groep, werken aan een persoonlijke ontwikkelingsvraag, etc.

5 Meerdere competenties, maar het belangrijkste resultaat van de cursus is toch: De ‘kwartjesbeleving’  “Ik kijk er nu echt anders tegenaan dan toen ik begon”  “Het was een Eyeopener”  “Meer bewust geworden van wat ik doe”  “Ik begrijp nu dat het om iets heel anders gaat”  “Het kwartje is bij mij gevallen”

6 Van wat naar wat valt het kwartje? Er is kennelijk sprake van een verandering van opvatting. Er is veel (engelstalige literatuur) over opvattingen (conceptions) van docenten (in het hoger onderwijs) Auteurs: Entwistle en Walker Kember en Kwan Trigwell en Prosser Van Driel, Verloop, Van Werven & Dekkers Indelingen variëren van 2 tot 3 of 5 verschillende concepties Maar er is een onderliggende tweedeling die door de meeste auteurs geaccepteerd wordt:

7 Van Knowledge transmission naar Facilitating learning Van Teacher centered, content oriented Gericht op ‘knowledge transmission’ (KT) Naar Student-centered, learning oriented Gericht op ‘facilitating learning’ (FL) (vgl. activerend onderwijs) Het gaat dan om een van-naar proces Van ‘the least developed’ naar een ‘more sophisticated’ conceptie (Entwistle & Walker) Een verdieping, verfijning van je opvatting Een geleidelijk proces?

8 Conceptual Change benadering Gaat ervan uit dat het niet bij iedereen een geleidelijk ontwikkelingsproces is, maar dat er vaak een ‘omslag’ nodig is die niet altijd zomaar plaatsvindt. Het gaat om wisseling van perspectief Strike en Posner formuleren 4 condities voor verandering 1. Dissatisfaction: de opvatting die je hebt over leren en onderwijzen voldoet niet meer goed. Je kunt er niet meer goed mee verklaren, duiden wat zich in je praktijk voordoet -Beschikbaarheid van een alternatief dat: -2. Begrijpelijk is -3. Plausibel is -4. Binnen bereik is

9 In onze cursus: De ontevredenheid is er al wel vaak: Studenten zijn niet gemotiveerd, maken hun opdrachten niet, leren oppervlakkig, hebben geen waardering voor ervaring en vakkennis, komen weinig naar de colleges en als ze komen gaan ze achterin zitten, etc. Maar de bal wordt in eerste instantie bij de studenten gelegd

10 De “het kan misschien tóch anders” kriebel … tegelijkertijd is er toch het idee dat er meer moet zijn, dat het beter kan, men is geïnteresseerd in ons verhaal maar… ….wantrouwig ten opzichte van te gemakkelijke kreten als: hoorcolleges afschaffen, geen kennis meer mogen overdragen, kennis is middel geen doel, als docent ben je vooral coach, etc. … en veranderen is moeilijk, liever houden wat redelijk gaat, dan ‘in het diepe’ springen M.a.w.: voor van ‘dissatisfaction’ naar aanvaarden van een alternatief is soms stevig ‘trek- en duwwerk’ nodig

11 De vraag: hoe trekken we cursisten over de streep. Hoe maken we het alternatief aantrekkelijk. Wat overtuigt. Wat zijn goede argumenten, wat zijn effectieve cursusactiviteiten. Hoe maken we van ´KT-ers´ ‘FL-ers?

12 Actie ! 1. Kruip in de huid van….. Twee groepen: De groep KT (Knowledge Transmission) De groep FL (Facilitating Learning) Kruip in de huid van….. Zie handout: lees de quotes door en bedenk: Wat is de winst van deze positie? Verzamel argumenten voor een debat.

13 2. Debat - Stelling: Marcel zou als docent een wat meer begeleidende rol moeten spelen 3. Terug in de groepen a. Welke argumenten waren overtuigend? b. Welke condities zijn nodig om van perspectief te veranderen? 4. Discussie Consequentie voor didactische cursussen?