ARBEIDSRECHT HRM-VT 1e JAAR LES 1 Mr. Eppo van Koldam

Docent www.vankoldam.com Mr. Eppo van Koldam P.t. docent Hanzehogeschool sinds 1983 Docent in vakken: Inleiding recht, Staatsrecht, Europees recht, Bestuursrecht, Privaatrecht en Arbeidsrecht. Begeleider stages en ao’s. Hoofdfunctie: projectadviseur gemeente Haren (van 1996-2011 gemeentesecretaris en directeur bestuursdienst) E-MAIL: e.m.van.koldam@pl.hanze.nl en eppo@vankoldam.com

Info op BlackBoard Werkwijze: zelfwerkzaamheid onder begeleiding docent Literatuur Tentamen Planning lessen Beschikbaarheid docent

De beste garanties voor het halen van een onvoldoende Geen boek aanschaffen BlackBoard niet raadplegen De les niet bezoeken De les niet voorbereiden Niet opletten tijdens de les

Brainstorm: Wat is recht?

Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

Rechtsbronnen Tractaat (Verdrag) Wet (in materiele zin) Jurisprudentie Gewoonte

Hiërarchie van regelingen “STUFENBAU” Hiërarchie van regelingen Tractaat Grondwet Wet in formele zin Amvb Ministeriele regeling

Jurisprudentie Rechters interpreteren wettelijke regels Rechters scheppen soms ook recht => jurisprudentie is rechtsbron Organisatie rechtspraak

Rechtspraak HOGE RAAD GERECHTSHOVEN RECHTBANKEN SECTOR KANTON 1 Arrest CASSATIE 5 Arrest GERECHTSHOVEN HOGER BEROEP RECHT EN FEITEN Vonnis RECHTBANKEN 18 SECTOR KANTON

Organisatie rechtspraak HOGE RAAD CBB NATIONALE OMBUDSMAN ABRS CRvB HOF RECHTBANK BESTUURLIJKE HEROVERWEGING GEDRAGINGEN BURGERS GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

Soorten relaties met bijpassend objectief recht EUROPA OVERHEID BURGER BURGER RECHTSPERSOON Publiekrecht (staatsrecht + bestuursrecht) Privaatrechtrecht (contractenrecht en goederenrecht) Rechtspersonenrecht Europees recht

Onderscheidingen objectief recht PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT MATERIEEL RECHT REGELEND RECHT DWINGEND RECHT FORMEEL RECHT

Mensen komen en gaan….. Definitie Arbeidsrecht: Het geheel van (on)geschreven rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de onzelfstandige beroepsbevolking

Betrokkenen bij arbeids-ovk en hun belangen Werknemer Werkgever Arbeidsovereenkomst Overheid

Normstelling Vergeldende gerechtigheid Verdelende gerechtigheid Gelijkheid als gegeven Gelijke gevallen gelijk houden Rechtszekerheid Normstelling voltooid in de abstracte fase Eenduidig Goedkoop Weinig politieke sturing Verdelende gerechtigheid Gelijkheid als eis Ongelijke gevallen gelijk maken Rechtvaardigheid Normstelling afmaken naar concrete geval toe Veel uitzonderingen Duur Veel politieke sturing

Eerste oriëntatie Instroom Hoe gaan we vacatures vervullen? Doorstroom Welke verplichtingen hebben werkgever en werknemer tegenover elkaar? Uitstroom Hoe kan de arbeids-overeenkomst worden beëindigd? Arbeidsovereenkomst bepaalde tijd Proeftijd Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd Deeltijdwerk Uitzendkrachten Oproepkrachten Thuiswerk Zich als goed werkgever gedragen Zich als goed werknemer gedragen Loon Belastingvrije vergoedingen Verlof Doorbetaling loon bij ziekte Arbeidsongeschiktheid Arbeidsomstandigheden Beëindiging met wederzijds goedvinden Opzegging Ontbinding door kantonrechter Ontslag op staande voet Collectief ontslag Rol van het CWI

Positionering arbeidsrecht PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT MATERIEEL RECHT REGELEND RECHT DWINGEND RECHT FORMEEL RECHT

Afwijken van rechtsartikelen Contractruimte voor partijen in het arbeidsrecht: Aanvullend recht: voor het geval partijen zelf niets hebben geregeld (individueel mag dus). semidwingend: (individuele) afwijking schriftelijk mogelijk ¾ - dwingend: afwijking mogelijk in CAO (collectief dus) 5/8 dwingend: afwijking mogelijk op basis afspraak OR Dwingend recht: Regels waarvan niet mag worden afgeweken: elke afwijking maakt afspraak ongeldig (nietig) Arbeidsrecht - bijeenkomst 1

Dwingend, ¾ dwingend, ½ dwingend recht en 5/8 dwingend? Art. 7:668a BW Art. 7:652 BW Art. 7:646 lid 7 BW Art.7: 670 BW Art. 2, lid 11, Wet Aanpassing Arbeidsduur

Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

Schema rechtsfeiten

Overeenkomst en onrechtmatige daad in het arbeidsrecht Arbeidsovereenkomst Collectieve arbeidsovereenkomst Staking als onrechtmatige daad Wanprestatie

Soorten overeenkomsten verrichten werk Overeenkomst tot het verrichten van werk Aanneming van werk (art.7:750-769 BW) Overeenkomst tot opdracht (art.7:400-413 BW) Arbeidsovereenkomst Geen gezagsverhouding Geen duurzame relatie Niet persoonlijk Vooraf bepaalde prijs =Resultaatsverplichting Vooraf afgesproken prijs =Inspanningsverplichting Wel gezagsverhouding Duurzame relatie Persoonlijk arbeid verrichten Betaling van loon

Essentialia arbeidsovereenkomst Gezagsverhouding werkgever/werknemer Werknemer verplicht arbeid persoonlijk te verrichten Gedurende zekere tijd Werkgever verplicht tot betaling van loon Fooi is geen tegenprestatie, dus geen loon Fiscaal en Civiel loon is niet identiek Niet van belang hoe partijen zelf hun overeenkomst benoemen Gevolgen Flexwet

Discriminatie http://nl.wikipedia.org/wiki/Grondrechten Art. 1 GRONDWET Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. http://nl.wikipedia.org/wiki/Grondrechten

Wetten (on)gelijke behandeling Algemene wet gelijke behandeling Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen Art. 7:646 e.v. BW Wet verboden onderscheid op grond van leeftijd Wet gelijke behandeling tijdelijke en vaste arbeidscontracten Wet gelijke behandeling op grond van handicap en chronische ziekte

Directe en indirecte discrimatie (bv WGB) Wet van 1 maart 1980, houdende aanpassing van de Nederlandse wetgeving aan de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen Wij Juliana, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de Nederlandse wetgeving aan te passen met het oog op de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:

Directe en indirecte discrimatie (vervolg WGB) § 1. Algemeen Artikel 1 1. In deze wet wordt verstaan onder: a. onderscheid: direct en indirect onderscheid, alsmede de opdracht daartoe; b. direct onderscheid: indien een persoon op grond van geslacht op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld; c. indirect onderscheid: indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen van een bepaald geslacht in vergelijking met andere personen bijzonder treft. 2. Onder direct onderscheid wordt mede verstaan onderscheid op grond van zwangerschap, bevalling en moederschap.

Objectieve rechtvaardigingsgronden Legitiem doel voor onderscheid Onderscheid moet passend middel zijn Onderscheid moet noodzakelijk zijn om doel te bereiken Discriminatie pensioengerechtigden is toegestaan

Verboden onderscheid bij werving (vb WGB) Artikel 3 1.Het is niet toegelaten onderscheid te maken bij de aanbieding van een betrekking, bij de behandeling bij de vervulling van een openstaande betrekking of bij arbeidsbemiddeling. 2.Van het in het eerste lid bepaalde mag worden afgeweken in die gevallen waarin ingevolge deze of enige andere wet bij het aanbieden van een betrekking onderscheid mag worden gemaakt en, voor zover het betreft een openlijke aanbieding van een betrekking, de grond voor dat onderscheid daarbij uitdrukkelijk wordt vermeld. 3.Het aanbieden van een betrekking, bedoeld in het eerste lid, geschiedt wat betreft tekst en vormgeving zodanig, dat duidelijk blijkt, dat zowel mannen als vrouwen in aanmerking komen. 4.Indien voor de aangeboden betrekking een functiebenaming wordt gebruikt, wordt of zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm gebruikt, of uitdrukkelijk vermeld, dat zowel vrouwen als mannen in aanmerking komen.

Toegestaan onderscheid Werven vrouwen voor functies waarin traditioneel veel mannen werkzaam zijn Geslachtsbepalende beroepsactiviteiten http://vorige.nrc.nl/binnenland/article2563906.ece/Politie_discrimineert_in_personeelsadvertentie

Vormen discriminatie Op basis aanstellingsduur Tussen vast en tijdelijk Vanwege handicap of chronische ziekte Op grond van leeftijd

Positie sollicitant is zwak Bewijs is lastig Procederen heeft weinig zin en is duur Hulp vakbond Commissie gelijke behandeling http://www.cgb.nl/home