Begeleidingstraject voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 4-4-2017 Begeleidingstraject voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen An Noteboom - Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Historiek In 2001 stelt een studie (HIVA en KUL) de verwijzingspraktijk van de PMS-centra in vraag en legt een aantal pijnpunten bloot: Vooral kindkenmerken primeren. Het % allochtonen en kansarmen in Bu.O is te hoog. Geen zicht op het afgelegde leertraject. De typologie is niet eenduidig en beantwoordt niet aan de onderwijsbehoeften. Het is weinig gerelateerd aan handelingsplanning. De school probeert vaak de verwijzing te sturen. Er wordt te weinig naar alternatieven gezocht. De ouders zijn te weinig betrokken partij. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Historiek De studie doet ook een aantal aanbevelingen: Men moet streven naar een contextgerelateerde verwijzing. context van de leerling met zijn behoeften context van het gezin context van de school De nood aan B.O. moet het gevolg zijn van een afweging onderwijsbehoeften – onderwijsaanbod (draagkracht). De verwijzing moet niet gebeuren op basis van “classificerende” diagnostiek maar op basis van “handelingsgerichte” diagnostiek. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Historiek En verder nog … De typologie moet opnieuw worden bekeken. De scholen dienen zich te profileren, met focus op een zorgaanbod, geformuleerd in pedagogische en didactische termen. Doorverwijzing kan alleen maar wanneer duidelijk blijkt welke inspanning de school heeft geleverd en welk leertraject werd afgelegd. De verantwoordingsprotocollen moeten een aanzet geven tot een individueel handelingsplan. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Ad hoc werkgroep Als antwoord op aanbevelingen studie In kader van ‘Maatwerk in samenspraak’ Vanaf 2001 tot heden Op initiatief van de minister van onderwijs Samengesteld uit: CLB CLB-inspectie inspectie BuO administratie onderwijs kabinet van de minister Opmaak van een basistekst An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Basistekst Met betrekking tot het begeleidingstraject voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Schetst theoretisch kader en richtlijnen Eerste versie 30/01/2004 Sedert eind 1ste trimester 2005 herwerking door stuurgroep Ontwerp van eindtekst 16/06/2006 Doelstelling: finalisering tekst eind 2006 An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Pilootproject ‘begeleidingstraject’ Is een kleinschalig, netoverschrijdend experiment (6 regios) Loopt van schooljaar 2003-2004 tot 2005-2006 Beperkt zich in een eerste fase tot: het basisonderwijs de begeleiding en overstap van leerlingen naar scholen Type 1, Type 3 en Type 8 Wordt uitgevoerd en opgevolgd door: de geselecteerde CLB-teams de ingestapte basisscholen (pilootscholen) de stuurgroep An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Pilootproject ‘begeleidingstraject’ Heeft als doelstellingen: Komen tot een andere invulling van het verwijzingsproces door: Opstellen kwaliteitseisen voor begeleidingstraject Toekennen andere functie aan inschrijvingsprotocol Plus regelgeving terzake Optimaliseren van de samenwerking tussen de verschillende actoren: School, Ouders, Leerling, CLB, Externen, … Vergroten betrokkenheid Nadruk op ‘samenwerken’ An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Begeleidingstraject Omvat 5 fasen met een cyclisch verloop Met specifieke verantwoordelijkheden per fase voor: Schoolteam CLB Betere organisatie en afstemming van het pedagogisch-didactisch aanbod binnen de school op de noden van de leerling met specifieke onderwijsbehoeften An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Begeleidingstraject Bij falen van deze organisatie en afstemming: Overstap naar andere school binnen het gewoon onderwijs Overstap naar een school voor buitengewoon onderwijs In de toekomst in het kader van ‘leerzorg’: overstap naar een hoger zorgniveau binnen dezelfde school Bij overstap Overstapdocument Verantwoordingsdocument + attest An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Inhoud overstapdocument Analyse van de problematische onderwijsleersituatie Met aandacht voor kind- en contextkenmerken Waarom nu bij dit kind uit dit gezin op deze school in deze klas met deze leerkracht Chronologisch overzicht en omschrijving van de concrete begeleidingsinterventies Wanneer is wat gedaan met welk resultaat Omschrijving van de noden en specifieke onderwijsbehoeften van de leerling In functie van het pedagogisch –didactisch aanbod Omschrijving van de samenwerking tussen de actoren An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 0 begeleidingstraject Fase van de goede preventieve basiszorg Onderwijskundige en preventieve zorg door de school Gericht op het algemene welbevinden van alle leerlingen Aanbieden van maximale ontplooiingskansen voor elke leerling An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 0 Concreet op school Visie uitgeschreven in SWP m.b.t.: Schoolcultuur Zorgbeleid … Vertrekken vanuit ‘eigenheid’ van elke leerling. Via overleg en/of nascholing ‘gegronde problemen’ leren onderkennen en signaleren An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 1 begeleidingstraject Fase van de verhoogde staat van zorg Extra zorg vanwege het schoolteam voor ll met specifieke onderwijsbehoeften. De draagkracht van de school wordt voldoende geacht. De ouders en het CLB worden geïnformeerd. Geen individuele leerlingbegeleiding door CLB. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 1 Concreet op school Analyse van zorgvraag van de leerling De leerkracht: Omschrijft de onderwijsbehoeften Signaleert aan zorgteam Opzetten van hulpstrategieën Wie doet wat wanneer en hoe Informeren van de ouders Opvolgen en evalueren van handelen Stopzetten, verderzetten of aanpassen van handelen Via zorgoverleg: Informeren van CLB Aanbieding schoolondersteuning door CLB An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 2 begeleidingstraject Fase van de uitbreiding van de zorg Draagkracht van school wordt overschreden. CLB start een multidisciplinair dossier. Leerlinggerichte acties door CLB. Het CLB ondersteunt de school in versterken van hun draagkracht. In samenspraak en samenwerking met het schoolteam, ouders en leerling. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 2 Concreet op school Melding aan CLB Meldingsfiche, zorgoverleg, MDO Samen zoeken naar en vastleggen van mogelijke oplossingen en begeleiding In samenspraak met ouders: School informeert ouders over melding Gezamenlijk gesprek ouders/school/CLB m.b.t. probleemverheldering en oplossingsstrategieën School voert geplande acties uit An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 2 Concreet op school Mits toestemming van ouders: Leerlinggerichte acties door CLB Schoolondersteuning door CLB Contacten met externen … Gezamenlijk overleg met ouders over: Resultaten acties CLB, school,… Afspraken m.b.t. oplossingsstrategieën Opvolging en resultaten van oplossingsstrategieën An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 3 begeleidingstraject Fase van de overstap naar een school op maat Draagkracht van school blijft ONVOLDOENDE. Draagkracht van leerling en gezin blijven overschreden. Overstap dringt zich op: Naar andere school met voldoende draagkracht Naar Bu.O. An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 3 Concreet op school Analyse van overschrijding draagkracht School – Leerling – Gezin Waarom dit kind, in deze groep, bij deze leerkracht en van deze ouders Samen zoeken naar de beste oplossing voor deze leerling op basis van: Sterkte/zwakte analyse van de leerling en context Het afgelegde begeleidingstraject Gewenste zorgaanbod voor de leerling Specifieke onderwijsbehoeften An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 3 Concreet op school De overstap is resultante van een gezamenlijk proces Ouders maken uiteindelijke keuze Bij overstap opmaak van: Overstapdocument Verantwoordingsdocument +attest door CLB An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 4 begeleidingstraject Fase van de opvolging van de overgestapte leerling An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Fase 4 Concreet op school Contact met ouders Contact met nieuwe school Contact met nieuw CLB An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Ervaringen en aandachtspunten Fasering van begeleidingstraject is een leidraad/houvast Positief effect op samenwerking tussen school, ouders en CLB Meer gerichte communicatie met ouders door de school Werkt drempelverlagend voor ouders t.o.v. CLB Praten mét i.p.v. over betrokken partijen Betere afstemming van acties … Schoolondersteunende functie van CLB wordt groter An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

Ervaringen en aandachtspunten Wordt nu vooral gedragen en gestuurd door zorgteam, moet nog meer een automatisme worden binnen het schoolteam Nog te weinig aandacht voor protectieve factoren Nog te veel focus op het schools functioneren Nog te weinig communicatie met de leerling … An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen

An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen Ik hoop dat u van deze uiteenzetting het één en ander hebt opgestoken !! An An Noteboom - RADI Zorgproject West-Vlaanderen